
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,692 |
تعداد مقالات | 72,231 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,188,406 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,019,354 |
تاریخنگاری مارکسیستی و ماهیت جامعه و دولت در ایران سنتی | ||
فصلنامه سیاست | ||
دوره 51، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 1091-1063 اصل مقاله (392.16 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpq.2022.312390.1007690 | ||
نویسنده | ||
حجت کاظمی* | ||
استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
رویکرد ارتدکس مارکسیستی از اصلیترین چشماندازها در روایت تاریخ ایران از زاویه علوم اجتماعی جدید بوده است. هدف اصلی این مقاله ارائه گزارشی انتقادی از این سنت تاریخنگاری و شناسایی تحلیل آن از ماهیت دولت و جامعه ایرانی است. پرسشهای اصلی مقاله عبارتاند از: 1. مشخصههای اصلی درک مارکسیستی از تاریخ ایران کداماند؟ 2. برداشت پژوهشگران مارکسیست از ویژگیهای جامعه و دولت در فئودالیسم ایرانی چیست؟ 3. ظرفیتها و کاستیهای این الگو برای تحلیل تاریخ ایران کداماند؟ بر پایه این برداشت ایران مانند همه جوامع شیوههای تولید اشتراکی، بردهداری، فئودالیسم و سرمایهداری را تجربه کرده، اما در هر دوره ویژگیهای عمومی شیوههای تولید با ویژگیهای خاص جامعه ایرانی ترکیب شده و گونه ایرانی این صورتبندیها شکل گرفته است. با استفاده از دادههای کیفی گردآوری شده از اسناد و منابع موجود، در این پژوهش افزون بر ارائه گزارشی تحلیلی از شکلگیری، و فراز و فرود این رهیافت در مراحل تاریخی تلاش میشود تا با تمرکز بر مقطع «فئودالی»، ویژگیهای «فئودالیسم ایرانی» شناسایی شود. محوریت اقتصاد کشاورزی معیشتی، سیطره مناسبات مبتنی بر بهرهکشی فئودالی، تنوع اشکال مالکیت زمین، وجود ساخت طبقاتی مشخص، تلقی دولت بهعنوان ابزار طبقه فئودال، چرخه تقویت مالکیت دولتی بر زمین در ابتدای تأسیس دولت و تجزیه آن در اثر واگذاری اقطاع، الگوی غیرمتمرکز اداره امپراتوری، آونگ تکرارشونده تمرکزگرایی-تجزیهطلبی فئودالی، تلقی وضعیت ملوکالطوایفی بهعنوان فئودالیسم تکاملیافته و تلقی جنبشهای اجتماعی بهعنوان ستیزههای طبقاتی، از جمله ویژگیهای مورد تأکید این تحلیل از تاریخ پیشامدرن ایران است. در این مقاله ضمن تأکید بر نارساییهای بنیادین این سبک تاریخنگاری، نتیجهگیری شده است که برخی درونمایههای آن میتواند مورد توجهی دوباره قرار گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
مارکسیسم؛ ماتریالیسم تاریخی؛ شیوه تولید؛ فئودالیسم ایرانی؛ جنبش اجتماعی | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
53. Cronin, Stephanie. (2015) “Edward Said, Russian Orientalism and Soviet Iranology,” Iranian Studies 48, 5: 647-662, . 54. Da Graca, Laura; and Andrea Zingarelli. (2105) “Introduction to Studies on Pre-Capitalist Modes of Production: Debates, Controversies and Lines of Argument,” in Laura da Graca and Andrea Zingarelli, eds. Studies on Pre-Capitalist Modes of Production. Leiden, the Netherlands: Brill. 55. Dandamayev, (1984) Slavery in Babylonia - from Nebopolassar to Alexander the Great (626- 331 B.C). Illinois: Northern Illinois University Press 56. Engels, Frederick. (1989) “Socialism: Utopian and Scientific,” in Karl Marx & Frederick Engels Collected Works: Vol. 24, 1874-1883. New York: International Publishers. 57. Giddens, Anthony. (1981) A Contemporary Critique of Historical Materialism: Vol. 1 Power, Property and the State. Berkeley, CA: University of California Press. 58. Hindess, Barry; and Paul Hirst. (1977) Mode of Production and Social Formation: An Auto-Critique of Pre-Capitalist Modes of Production. London: Palgrave Macmillan. 59. Kemper, Michael. (2011) “Introduction: Integrating Soviet Oriental Studies,” in Michael Kemper and Stephan Conermann, eds. The Heritage of Soviet Oriental Studies. London: Routledge. 60. Rodionov, Mikhail. (2011) “Profiles under Pressure: Orientalists in Petrograd/ Leningrad, 1918–1956,” in Michael Kemper and Stephan Conermann, eds. The Heritage of Soviet Oriental Studies. London: Routledge. 61. Volkov, Denis V. (2015, March) “Individuals, Institutions and Discourses: Knowledge and Power in Russia’s Iranian Studies of the Late Imperial, Soviet and Post-Soviet Periods,” Middle East- Topics & Arguments 4: 61-79, <DOI:10.17192/meta.2015.4.2521>. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,861 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 853 |