سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات163
تعداد شماره‌ها6,762
تعداد مقالات72,831
تعداد مشاهده مقاله131,697,512
تعداد دریافت فایل اصل مقاله103,453,723
زارع, نیلوفر, محمودی بختیاری, بهروز, سرسنگی, مجید, دادخواه تهرانی, مریم. (1404). پیدایش درام رمانتیک و نخستین جلوۀ خودآگاهی به آن در ادبیات نمایشی ایران: سرنوشت پرویز از علی‌محمدخان اویسی و شیدوش و ناهید از میرزا ابوالحسن خان فروغی. , 30(1), 7-18. doi: 10.22059/jfadram.2025.99313
نیلوفر زارع; بهروز محمودی بختیاری; مجید سرسنگی; مریم دادخواه تهرانی. "پیدایش درام رمانتیک و نخستین جلوۀ خودآگاهی به آن در ادبیات نمایشی ایران: سرنوشت پرویز از علی‌محمدخان اویسی و شیدوش و ناهید از میرزا ابوالحسن خان فروغی". , 30, 1, 1404, 7-18. doi: 10.22059/jfadram.2025.99313
زارع, نیلوفر, محمودی بختیاری, بهروز, سرسنگی, مجید, دادخواه تهرانی, مریم. (1404). 'پیدایش درام رمانتیک و نخستین جلوۀ خودآگاهی به آن در ادبیات نمایشی ایران: سرنوشت پرویز از علی‌محمدخان اویسی و شیدوش و ناهید از میرزا ابوالحسن خان فروغی', , 30(1), pp. 7-18. doi: 10.22059/jfadram.2025.99313
زارع, نیلوفر, محمودی بختیاری, بهروز, سرسنگی, مجید, دادخواه تهرانی, مریم. پیدایش درام رمانتیک و نخستین جلوۀ خودآگاهی به آن در ادبیات نمایشی ایران: سرنوشت پرویز از علی‌محمدخان اویسی و شیدوش و ناهید از میرزا ابوالحسن خان فروغی. , 1404; 30(1): 7-18. doi: 10.22059/jfadram.2025.99313

پیدایش درام رمانتیک و نخستین جلوۀ خودآگاهی به آن در ادبیات نمایشی ایران: سرنوشت پرویز از علی‌محمدخان اویسی و شیدوش و ناهید از میرزا ابوالحسن خان فروغی

نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
مقاله 1، دوره 30، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 7-18    اصل مقاله (509.73 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2025.99313
نویسندگان
نیلوفر زارع1؛ بهروز محمودی بختیاری* 2؛ مجید سرسنگی3؛ مریم دادخواه تهرانی4
1دانشجوی دکترای تئاتر، گروه هنرهای نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2دانشیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3دانشیار گروه آموزشی هنرهای نمایشی دانشکده ی هنرهای نمایشی و موسیقی پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
4استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
موضوع این مقاله تبیین پیدایش درام رمانتیک در تاریخ ادبیات نمایشی ایران و شناخت نخستین مولفه‌های آن است که به لحاظ تاریخی، ابتدا در نمایشنامۀ سرنوشت پرویز علی‌ محمد خان اویسی بروز و ظهور پیداکرد؛ اما با وجود مولفه‌هایی چون ادبیات غنایی، امر خیال‌انگیز، دوپارگی سوژه و میهن دوستی در نخستین نمایشنامۀ رمانتیک نام برده و همچنین در آثار نمایشنامه‌نویسان پس از اویسی، به کار رفتن لفظ رمانتیک برای این آثار مرسوم نبود و یا خودآگاهی نسبت به آن وجود نداشت تا اینکه نخستین بار ابوالحسن خان فروغی در دیباچۀ اثر خود با نام شیدوش و ناهید از لفظ «سبک رمانتیک» استفاده می‌کند و اثر خود را ذیل رمانتیسم به مثابه نمودی از تجدد ادبی صورت بندی می‌نماید. قابل ذکر است که ضرورت این پژوهش، در دستیابی به شناخت بنیاین­ های فکری در جهت شکل ­گیری ادبیات نمایشی در ایران نهفته است. زیرا مسئله این است که نشان دهیم مهمترین پدیدۀ ادبی در جنبش‌های فکری دوران مدرن، در ایران چگونه آشکار گشت و سیردگرگونی خود را پیش برد. برای تبیین موارد یاد شده، از مبانی نظری رمانتیسم‌های اولیه که فردریک بیزر آن را صورت بندی کرده است، بهره خواهیم برد، تا بتوانیم از طریق آن حدود رمانتیسم در ایران را مشخص نماییم.
کلیدواژه‌ها
درام رمانتیک؛ علی‌محمدخان اویسی؛ سرنوشت پرویز؛ میرزا ابوالحسن خان فروغی؛ شیدوش و ناهید
مراجع
  • آجودانی،ماءشاالله(1398)، مشروطه ایرانی ، چاپ یازدهم، تهران: نشر اختران.
  • - آجودانی، ماءشاالله(1382)، یامرگ یا تجدد، چاپ دوم، تهران: اختران.
  • - آخوندزاده، میرزافتحعلی (1351). مقالات، تهران: آوا.
  • - آخوندزاده، میرزافتحعلی(1349). تمثیلات، تهران: اندیشه.
  • - آدمیت، فریدون (1349)، اندیشه های میرزا فتحعلی آخوندزاده، تهران: انتشارات خوارزمی.
  • - اشتاینر، جورج (1380). مرگ تراژدی، ترجمه و تالیف بهزاد قادری، تهران: نمایش.
  • - آفاری، ژانت و کامران آفاری (1401)،«آخوندزاده چگونه در قفقاز جنوبی قرن نوزدهم نمایشنامه نویس شد»، در: طلایه دار مدرنیسم سیاسی در ایران: میرزافتحعلی آخوندزاده، دبیر مجموعه فرهاد سلیمان نژاد، تهران: نشر اگر.
  • - اویسی، علی‌محمدخان (1330 ه.ق). سرنوشت پرویز؛ نمایش تاریخی در دو پرده، اسلامبول.
  • - اویسی، علی‌محمدخان (1331 ه.ق). الفبای خط نو؛ برای نوآموزان پارسی، اسلامبول: چاپخانه شمس.
  • - اویسی، علی‌محمدخان (1305 ه.ق). تربیت ملی، دوره اول :شماره 18 و 19.
  • - اویسی، علی‌محمدخان (1335 ه.ق).سینوموتگراف (صور متحرکه)، بادکوبه: سال اول مجله حقایق.
  • - بیزر، فردریک (1398). رمانتیسم آلمانی: مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه، ترجمه‌ی سید مسعود آذرفام ،تهران: ققنوس.
  • - سهامی، علی، وحید سبزیان پور و موسی پرنیان (1398)، «جلوه‌های رمانتیک در «سه تابلو مریم» میرزاده عشقی و «مرتا البانیه» جبران خلیل جبران»، در: کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی 36: 71- 57. doi: 10.22126/jccl.2019.833.2055
  • - جعفری جزی، مسعود(1386). سیررمانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما، تهران: مرکز.
  • - جوادی، حسن(1401)،« درآمدی بر تمثیلات میرزا فتحعلی آخوندزاده»، در: طلایه دار مدرنیسم سیاسی در ایران: میرزافتحعلی آخوندزاده، دبیر مجموعه فرهاد سلیمان نژاد، تهران: نشر اگر.
  • - خلخالی، عبدالرحیم(1304). داستان خونین یا سرگذشت برمکیان، تهران: مطبعۀ مجلس.
  • - ذوالفقاری، حسن(1401). یکصدغزل عاشقانۀ فارسی، تهران: چرخ.
  • - رمضانی، پروانه، رضا فرصتی جویباری مهر و علی یزدان پناه (1396)، «رویکرد رمانتیسم و رئالیسم انقالبی در عصر مشروطه )با تامّلی در اشعار میرزاده و فرخّی(»، در زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج 30 : 90- 65. dor: 20.1001.1.2008899.1396.9.30.4.3
  • - سجادی، صادق (1401)،«آخوندزاده، ایران گرایی و ناسیونالیسم»، در: طلایهدار مدرنیسم سیاسی در ایران: میرزافتحعلی آخوندزاده، دبیر مجموعه فرهاد سلیمان نژاد، تهران: نشر اگر.
  • - عشقی، میرزاده (1386). نمایشنامه‌های میرزاده‌ی عشقی: تحلیل آثار نمایشی، بررسی توانمندی عشقی در آفرینش نمایشنامه‌ها و اثری منتشر نشده از او، به کوشش علی میرانصاری، تهران: انتشارات طهوری.
  • - قادری، بهزاد (1399). با چراغ در آینه‌های قناس؛ بهار دوم در ادبیات نمایشی از انقلاب فرانسه تا رخداد 1968؛ تئاتر: نظریه و اجرا، تهران: بیدگل.
  • - فروغی، میرزا ابوالحسن‌خان (1340ق). «شیدوش و ناهید» در مجموعه اشعار آقای میرزا ابوالحسن‌خان فروغی، طهران.
  • - فکری ارشاد، مویدالممالک (1379). سه تئاتر از مویدالممالک فکری ارشاد، به کوشش حمید امجد، تهران: نیلا
  • - فردوسی، حکیم ابوالقاسم (1382). شاهنامه‌ی فردوسی: متن انتقادی از روی چاپ مسکو (جلدهای 6- 1)، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: نشر قطره.
  • - قدیمی‌قیداری، عباس، چاهیان‌بروجنی، علی‌اصغر (1396). علم و آزادی: مجموعه مقالات میرزا ابوالحسن‌خان فروغی، تهران: نشر علم.
  • - کاظم زاده ایرانشهر، حسین (1342). رستم و سهراب، برلین: چاپخانۀ ایرانشهر.
  • - مدرسی، فاطمه و علی صمدی(1391)، «تأثیر رمانتیسم در آثار میرزاده عشقی»، فنون ادبی 2 (7): 36- 19. dor: 20.1001.1.20088027.1391.4.2.4.2
  • - ملک پور، جمشید (1398). ادبیات نمایشی در ایرن، جلد دوم، تهران: توس. - نریمانوف، نریمان (1346). نادرشاه، ترجمۀ محمد حریری اکبری، تهران: دیدآور.
  • - ولک، رنه (1374). تاریخ نقد جدید (جلد دوم)، ترجمۀ سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
  • - Abrams,M.H. (1971). Natural Supernaturalism: Tradition and Revolution in Romantic Literature. W.W.Norton and Company: New York and London.
  • - Baldick, Chris (2001). The Concise Oxford Dictionary of Literary Terms. Published in the United States by Oxford University Press Inc: New York.
  • - Beiser, Frederick C (1992). Enlightenment, Revolution, and Romanticism: the Genesis of Modern German Political Thought, 1 7 9 0 - 1 8 0 0. by the President and Fellows of Harvard College All rights reserved Printed in the United States of America.
  • - Beiser. Frederick C (2003). The romantic imperative : The Concept of early German Romanticism, Harvard University Press: USA.
  • - Burwik, Frederic (2009). Romantic Drama: Acting and Reacting. Cambridge: Cambridge University Press.
  • - Childs, Peter and Roger Fowler (2005). The Routledge Dictionary of Literary Terms; Based on A Dictionary of Modern Critical Terms, edited by Roger Fowler. Routledge: USA and Canada.
  • - Gay, Peter(2015). why the romantics matter, Yale University Press:London - Jewett, William(1997), Fatal autonomy : Romantic drama and the rhetoric of agency. 1997 by Cornell University: New York.
  • - Nassar, Dalia (2014). The Relevance of Romanticism; Essays on German Romantic Philosophy. Oxford University Press:USA. - Ruston,Sharon (2007).Romanticism. Continuum: New York.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 292
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 392





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب