تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,461 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,933 |
پاسخ شاخص های عملکرد هیدرولوژیکی به تغییرات کاربری اراضی در مقیاس حوضه آبخیز | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
دوره 77، شماره 1، اردیبهشت 1403، صفحه 85-105 اصل مقاله (1.32 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2024.364461.1722 | ||
نویسندگان | ||
نگار طیب زاده مقدم؛ بهرام ملک محمدی* | ||
گروه برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
پاسخ مولفههای بیلان آب به عنوان شاخصهای عملکرد هیدرولوژیکی نسبت به محرکهایی چون تغییر کاربری اراضی از اهمیت استراتژیک برخوردار است. در این مطالعه ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر مولفههای بیلان آبی با تمرکز بر روابط و تغییرات شاخصهای اصلی عملکرد آب و عملکرد رسوب صورت پذیرفت. بر این اساس از مدل زنجیرهای مارکوف برای پیشبینی کاربری اراضی در سال 2040 استفاده شد. همچنین مدل ارزیابی آب و خاک آمریکا بهعنوان مدل مبنا برای ارزیابی و برآورد شاخصهای هیدرولوژیکی در حوضه آبخیز طالقان به عنوان حوضهای کوهستانی با عدم تجانس ساختاری توسعه داده شد. نتایج مدل نشان داد که افزایش سکونتگاهها و توسعه شهری در حوضه آبخیز طالقان منجر به ایجاد رواناب بیشتر، افزایش کمی شاخصهای عملکرد آب، عملکرد رسوب و همچنین افزایش رسوبگذاری خواهد شد. تغییر کاربری اراضی سبب افزایش تقریباً 11 برابری بار رسوب تا سال 2040 میگردد. تبدیل مراتع به زمینهای بایر مهمترین تغییر کاربری است که میتواند افزایش رسوبگذاری را به همراه داشته باشد. همچنین افزایش زمینهای بایر خود علتی بر کاهش تبخیر و تعرق در برخی از زیرحوضههای این آبخیز خواهد بود. افزایش بارندگی و کاهش نفوذپذیری خاک باعث افزایش رواناب سطحی شده و در نتیجه فرسایش خاک و رسوبگذاری را افزایش خواهد داد. در این مطالعه دقیقاً زیرحوضههای که بالاترین میزان کمی شاخص عملکرد آب پیشبینی شده را داشتند دارای بالاترین میزان کمی شاخص عملکرد رسوب و افزایش رسوبگذاری نیز بودند. در این تحقیق مشخص گردید تغییرات کاربری اراضی به عنوان نوعی از تغییرات ساختاری در سرزمین اثرات مشهودی را بر عملکردها و پاسخهای هیدرولوژیک حوضه آبخیز خواهد گذاشت. | ||
کلیدواژهها | ||
تغییر کاربری اراضی؛ عملکرد آب؛ عملکرد رسوب؛ حوضه آبخیز طالقان | ||
مراجع | ||
Abbaspour, K.C, Yang, J., Maximov, I., Siber, R., Bogner, K., Mieleitner, J., Zobrist, J., & Srinivasan, R. (2007). Modelling hydrology and water quality in the pre-alpine/alpine Thur watershed using SWAT. Journal of Hydrology, 333, 413-430. Abbaspour, K.C. (2012). SWAT-CUP 2012: SWAT Calibration and Uncertainty Programs-A User Manual. EAWAG: Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology, Dübendorf, Switzerland. Abbaspour, K.C., Johnson, C.A., & Van Genuchten, M.T. (2004). Estimating uncertain flow and transport parameters using a sequential uncertainty fitting procedure. Vadose zone journal, 3(4), 1340-1352. Abbaspour, K.C., Vaghefi, S.A., Srinivasan, R. (2017). A Guideline for Successful Calibration and Uncertainty Analysis for Soil and Water Assessment: A Review of Papers from the 2016 International SWAT Conference. Water, 10 (1):6. Ansari, M.R., Gorji, M., Sayad, G.A., Shorafa, M., & Hemadi, K. (2016). Simulation of Runoff in Rood Zard Basin using Arc Swat Model. Irrigation Sciences and Engineering, 38(4), 97-107. (In Persian) Armin, M., rouhipour, H., Ahmadi, H., Salajegheh, A., Mahdian, M.H., & Kheybari, V. (2016). Relationship between Aggregate Stability and Selected Soil Properties in Taleghan Watershed. Journal of Range and Watershed Managment, 69(2), 275-295. (In Persian) Arnold, J.G., Kiniry, J.R., Srinivasan, R., Williams, J.R., Haney, E.B., & Neitsch, S.L. (2011). Soil and water assessment tool input-output file documentation. Soil and Water Research Laboratory, Grassland, 808 East Black Land Road, Temple, Texas. Arnold, J.G., Moriasi, D.N., Gassman, P.W., Abbaspour, K.C., White, M.J., Srinivasan, R., Santhi, C., van Harmel, R.D., Van Griensven, A., Van Liew, M.W., Kannan, N., & Jha, M.K. (2012). SWAT: Model use, calibration, and validation. Transactions of the ASABE, 55(4), 1491-1508. Arnold, J.G., Srinivasan, R., Muttiah, R.S., & Williams, J.R., (1998). Large area hydrologic modeling and assessment. Part I: Model development. Journal of the American Water Resources Association, 34 (1), 73–89. Artimani, M.M., Zeinivand, H., Tahmasebipour, N., & Hgizadah, A. (2017). SWAT model assessment to determine determination of water balance components of Gamasiab basin. Journal of Rainwater Catchment Systems, 5(2), 51-64. (In Persian) Bazab Consulting Engineers. (2015). Comprehensive environmental impact assessment studies of Taleghan reservoir dam and Sangban underground power plant. Tehran, Iran. (In Persian) Chemura, A., Rwasoka, D., Mutanga, O., Dube, T., & Mushore, T. (2020). The impact of land-use/land cover changes on water balance of the heterogeneous Buzi sub-catchment, Zimbabwe. Remote Sensing Applications: Society and Environment, 18, 100292. Chen. M., Gassman, P.M, Srinivasan. R., Cui, Y., & Arritt, R. (2020). Analysis of alternative climate datasets and evapotranspiration methods for the upper Mississippi river basin using SWAT within HAWQS. Science of the Total Environment, 720, 137562. Comprehensive studies of Taleghan basin. (1993). College of Agriculture & Natural Resources, University of Tehran, Karaj, I.R. Iran. (In Persian) Darabi, H., Shahedi, K., Solaimani, K., & Klöve, B. (2018). Hydrological Indices Variability Based on Land Use Change Scenarios. Jwmseir, 12(40), 81-93. Dibaba, W.T., Demissie, T.A., & Miegel, K. (2020). Watershed hydrological response to combined landuse/land cover and climate change in Highland Ethiopia: Finchaa catchment. Water, 12, 1801. Eastman, J.R. (2015). TerrSet manual. Accessed in TerrSet version, 18, 1. Farina, A. (1998). Principles and methods in landscape ecology. London: New York Chapman & Hall. Forman, R.T., & Godron, M. (1986). Landscape ecology. Jhon Wiley & Sons, New York, 619 pp. Gassman, P. W., Reyes, M. R., Green, C. H., & Arnold, J. G. (2007). The soil and water assessment tool: historical development, applications, and future research directions. Transactions of the ASABE, 50(4), 1211-1250. Ghorbani, M., Nazari Samani, A.A., Kohbanani, H.R., Akbari, F., & Jalili, Z. (2010). Application of image processing & GIS to detecting landuse changes (case study: taleghan basin). 4th International Congress of the Islamic World Geographers, Zahedan, Iran, April, 14-15, 1-7. (In Persian) Githui, F., Gitau, W., Mutua, F., & Bauwens, W. (2009). Climate change impact on SWAT simulated streamflow in western Kenya. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society, 29(12), 1823-1834. Goodchild, M. F., & Quattrochi, D. A. (Eds.). (2023). Scale in remote sensing and GIS. Taylor & Francis. Hosseini, M., & Ashraf, M.A. (2015). Application of the SWAT model for water components separation in Iran. Springer, Japan. Houshmand Kouchi, D., Esmaili, K., Faridhosseini, A., Sanaeinejad, S. H., Khalili, D., & Abbaspour, K. C. (2017). Sensitivity of calibrated parameters and water resource estimates on different objective functions and optimization algorithms. Water, 9(6), 384. Hoyer, R., & Chang, H. (2014). Assessment of freshwater ecosystem services in the Tualatin and Yamhill basins under climate change and urbanization. Applied Geography, 53, 402-416. Kara, F., Loewenstein, E., & Kalin, L. (2012). Changes in sediment and water yield downstream on a small watershed. Ekoloji, 21(84), 30-37. Kundu, S., Khare, D., & Mondal, A. (2017). Individual and combined impacts of future climate and land use changes on the water balance. Ecological Engineering, 105, 42-57. Liu, Z., Rong, L., & Wei, W. (2023). Impacts of land use/cover change on water balance by using the SWAT model in a typical loess hilly watershed of China. Geography and Sustainability, 4(1), 19-28. Mombeni, M., & Asgari, H. (2018). Monitoring, assessment and prediction of spatial changes of Land Use /Cover using Markov Chain Model (Case study: Shushtar- Khuzestan), Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 27(105), 35-47. (In Persian) Moriasi, D. N., Arnold, J. G., Van Liew, M. W., Bingner, R. L., Harmel, R. D., & Veith, T. L. (2007). Model evaluation guidelines for systematic quantification of accuracy in watershed simulations. Transactions of the ASABE, 50(3), 885-900. Myint, S. W., & Wang, L. (2006). Multicriteria decision approach for land use land cover change using Markov chain analysis and a cellular automata approach. Canadian Journal of Remote Sensing, 32(6), 390-404. Neitsch S.L, Arnold J.G, Kiniry J.R, Williams J.R. (2011). Soil and Water Assessment Tool Theoritical Documentation Version 2009. Texas water resources institute, Thechnical report No. 406. Neitsch, S.L., Arnold, J.G., Kiniry, J.R. and Willams, J.R. (2005). Soil and Water Assessment Tool theoretical documentation. Blackland Research Center. Texas Agricultural Experiment Statio, 494 p. Osei, M.A., Amekudzi, L.K., Wemegah, D.D., Preko, K., Gyawu, E.S., & Obiri-Danso, K. (2019). The impact of climate and land-use changes on the hydrological processes of Owabi catchment from SWAT analysis. Journal of Hydrology: Regional Studies, 25, 100620. Ozesmi, S.L., & Bauer, M.E. (2002). Satellite remote sensing of wetlands. Wetlands ecology and management, 10, 381-402. Pandi, D., Kothandaraman, S., & Kuppusamy, M. (2023). Simulation of water balance components using SWAT model at sub catchment level. Sustainability, 15(2), 1438. Pikounis, M., Varanou, E., Baltas, E., Dassaklis, A., & Mimikou, M. (2013). Application of the SWAT model in the Pinios river basin under different land-use scenarios. Global Nest: the Int. J, 5(2), 71-79. Richards, J.A., Xiuping, J. (2006). Remote Sensing Digital Image Analysis: An Introduction, 4th Edition, Springer. Risser, P. G., Karr, J. R., & Forman, R. T. T. (1984). Landscape ecology: directions and approaches. Illinois Natural History Survey, Special Publication Number. Champaign: Illinois Nat-ural History Survey. Rouholahnejad Freund, E., Abbaspour, K.C., & Lehmann, A. (2017). Water resources of the Black Sea catchment under future climate and landuse change projections. Water, 9(8), 598. Sang, L., Zhang, C., Yang, J., Zhu, D., & Yun, W. (2011). Simulation of land use spatial pattern of towns and villages based on CA–Markov model. Mathematical and Computer Modelling, 54(3-4), 938-943. Tan, M.L., Yusop, Z., Chua, V.P., & Chan, N. W. (2017). Climate change impacts under CMIP5 RCP scenarios on water resources of the Kelantan River Basin, Malaysia. Atmospheric Research, 189, 1-10. Turner, M. G. (1989). Landscape ecology: the effect of pattern on process. Annual review of ecology and systematics, 20(1), 171-197. Winchell, M., Srinivasan, R., Di Luzio, M., & Arnold, J. (2013). ArcSWAT interface for SWAT2012: user’s guide. Blackland Research Center, Texas AgriLife Research, College Station, 1-464. Woyessa, Y. E., & Welderufael, W. A. (2021). Impact of land-use change on catchment water balance: a case study in the central region of South Africa. Geoscience Letters, 8, 1-10. Yaa, L. I. U., Youpeng, X. U., & Yi, S. H. I. (2012). Hydrological effects of urbanization in the Qinhuai River Basin, China. Procedia Engineering, 28, 767-771. Zhang, H., Wang, B., Li Liu, D., Zhang, M., Leslie, L. M., & Yu, Q. (2020). Using an improved SWAT model to simulate hydrological responses to land use change: A case study of a catchment in tropical Australia. Journal of Hydrology, 585, 124822. Zhu, Y.M., Lu, X.X., & Zhou, Y. (2008). Sediment flux sensitivity to climate change: A case study in the Longchuanjiang catchment of the upper Yangtze River, China. Global and Planetary Change, 60(3-4), 429-442. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 237 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 179 |