تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,453 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,926 |
ارزیابی پایداری طرحهای آبخیزداری در حوضه آبخیز سیستان و تلحیدری شهرستان جهرم با استفاده از روش IUCN | ||
نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری | ||
دوره 77، شماره 1، اردیبهشت 1403، صفحه 65-83 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrwm.2024.362763.1719 | ||
نویسندگان | ||
امیر فلاح پور1؛ رسول خسروی* 1؛ مسعود مسعودی1؛ حسن مقیم2 | ||
1بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز ، شیراز، ایران | ||
2اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، شیراز، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه: در مدیریت جامع حوضههای آبخیز، آبخیزداری از عملیات مکانیکی و زیستی به سمت یک سیستم مدیریتی یکپارچه و اداره واحد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و بومشناختی با مشارکت مردمی پیش رفتهاست، که از طریق آن بتوان نیازهای انسان را برای زمان حال و نسلهای آینده بطور مستمر و معقولانه تضمین نمود. علیرغم اینکه در اثربخشی اکثر پروژههای آبخیزداری تردیدی نیست، اما همسو و همراستا بودن این پروژهها با اهداف توسعه پایدار نیازمند ارزیابی همه جانبه است. مواد و روشها: در پژوهش حاضر از روش اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) به منظور ارزیابی پایداری طرحهای آبخیزداری در حوضه آبخیز سیستان و تل حیدری جهرم و مقایسه آن در دو زمان پیش و پس از اجرا (1400-1384) استفاده شد. مهمترین ویژگی روش IUCN در نظر گرفتن همزمان فاکتورهای اکوسیستمی و انسانی است. بدین منظور، با استفاده از روش نظرخواهی از خبرگان، در نهایت سه معیار و 15 شاخص برای بخش اکوسیستم و چهار معیار و 13 شاخص برای بخش انسانی انتخاب گردید. ارزیابی پایداری یک بار بدون وزندهی شاخصها و معیارها و بار دیگر با وزندهی به روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. یافتههای پژوهش: امتیاز نهایی با توجه به بارومتر پایداری به ترتیب در روش اول پیش از اجرا 30/66 و پس از اجرا 33/71 و در روش دوم 60/64 و 66/66 به دست آمد که نشانگر سیر صعودی در میزان پایداری و افزایش وضعیت پایداری میباشد. بحث و نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که طرحهای آبخیزداری انجام شده در منطقه توانسته است که بهبودی نسبی در شرایط بوم شناختی و اقتصادی - اجتماعی منطقه ایجاد نماید | ||
کلیدواژهها | ||
ارزیابی پایداری؛ روش IUCN؛ توسعه پایدار؛ شاخصهای پایداری؛ طرحهای آبخیزداری | ||
مراجع | ||
Asadi Nalivan, O., Mohseni Saravi, M., Zahedi Amiri, G. & Nazari Samani, A.A. (2016). Application of IUCN method in watershed sustainability condition assessment (Case study: Talleghan-Zidasht1). Journal of Range and Watershed Management, 69(3), 543-559. (In Persian). Bani Asadi, H., Damiri, A. & Kheir-Andish, H. (2013). Evaluation of traditional and modern watershed management plans and their economic and social comparison in Fars province. The First National Conference on Sustainable Agriculture and Natural Resources, Tehran. (In Persian). Chan, B., Chen, Z.M., Zhou, Y., Zhou, J.B. & Chen, G.Q. (2009). Energy as embodied energy-based assessment for local sustainability of constructed wetland in Beijing. Communications in Nonlinear Science and Numerical Simulation, 14, 622-635. FAO. (2005). The importance of soil organic matter FAO soil bulletin 80. Ghoddousi, J. (1999). Evaluation plan for watershed projects. Soil Conservation and Watershed Management Research Institute. (In Persian). Heirany, A.R., Behzadfar, M. & Hazbavi, Z. (2021). Analyzing the sustainability level based on ecological- anthropogenic balance in the Toutli Watersheds. Geography and Environmental Sustainability, 11(3), 9-30. Huang, G. & Ali, S. (2015). Local sustainability and gender ratio: evaluating the impacts of mining and tourism on sustainable development in Yunnan, Chain. International Journal of Environmental Research Public Health, 12, 927-939. IUCN Resource kit For Sustainable development, (2001). Part A: Overview. IUCN monitoring and Evaluation Initative, 95, 12-25. Jianbo, T., Ainong, L., Guangbin, L., Jinhu, B., Guoke, C. & Keping, M. (2017). Preliminary assessment of ecosystem risk based on IUCN criteria in a hierarchy of spatial domains: A case study in Southwestern China. Biological Conservation, 215(2), 121-135. Jafari, R. & Karimzadeh, H. (2010). Evaluation of desertification in the east of Isfahan using Medalos model. Master's thesis, Isfahan University of Technology. (In Persian). Mahmoudi, B., Feghhi, J., Makhdoum, M. & Aatefi Hemat, M. (2015). Sustainability assessment process at the local level based on IUCN approach (case study: Mondje Customary Region in Lordegan Township). Journal of Natural Environment, 68(4), 653-663. (In Persian). Masoudi, M., Noruzi, R. & Zehtabiyan, G. (2011). A new model for producing of hazard maps of ground water resource degradation based on NIDST indicators, a case study: Tange-Sorkhi Basin, Iran. Asian Journal of Microbiology, Biotechnology and Environmental Sciences, 13, 427-433. (In Persian). Masoudi, M., Vahedi, M. & Cerdà A. (2021). Risk assessment of land degradation (RALDE) model. Land Degradation & Development, 32, 2861-2874. (In Persian). Moetamedi, J., Arzani, H., Jafari, M., Farahpour, M, & Zarechahouki, M.A. (2019). A model for estimating long-term grazing capacity. Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 26(1), 241-259. (In Persian). Moghim, H., Mohammadi, H. & Holisaz, V. (2020). Assessment of local sustainability by IUCN method in both pre and post implementation of the artificial recharge project (Case study: Kal village / Fars province). Journal of Natural Environment, 72(4), 515-527. (In Persian). Mohseni Saravi, M. & Mortezaie, Gh. (2016). Comprehensive management of the watershed. Tehran Univiversity Press. (In Persian). Moslemi, H., Abkar, A.J. & Choopani, S. (2015). Evaluation studies on the effect of flood spreading on the development of water resources. Journal of Rainwater Catchment Systems, 3(3), 73-91. (In Persian). Noruzi, R., Masoudi, M. & Zehtabiyan, G. (2011). A new model for producing of hazard maps of ground water resource degradation based on NIDST indicators, a case study: Tange-Sorkhi Basin, Iran. Asian Journal of Microbiology, Biotechnology and Environmental Sciences, 13, 427-433. Publication (505), Guidelines for monitoring and evaluation of natural resources and watershed management plans, strategic supervision deputy, executive technical system office, forestry, rangeland and watershed organization. (2008). Deputy Director of Watershed Management, Planning and Coordination Office. (In Persian). Remedio, E.M. & Bensel, T.G. (2003). Socio-economic and environmental impacts of woodfuel. Consum-ption and Production in South Asia, 54, 23-45. Silva-Melo, M.R.D., Guedes, N.M.R., & Melo, G.A.P.D. (2021). Sustainability index of the Gruta do Lago Azul Natural Monument, Bonito Mato Grosso do Sul, Brazil. Sociedade and Natureza, 33, e53828 Sadeghi, H., Saddodin, A., Hozbafi, Z., Asadi, V. & Zare, A. (2018). A review analysis of the concepts and methods of assessing the health and sustainability of watersheds. The 13th National Conference on Watershed Management Science and Engineering of Iran and The 3rd National Conference on Conservation of Natural Resources and Environment. (In Persian). Salehi, M. (2016). Evaluation and modeling of the current state of land degradation in Fars province using remote sensing and geographic information system. MSc thesis, Shiraz University. (In Persian). Teimoori, A., Seyedian, S.M., Rouhani, H. & Ahmadi, R. (2018). Ecosystem sustainability assessment using IUCN (case study: Dorook Basin). Geography and Environmental Sustainability, 7(4), 81-93. (In Persian). Teimoori, A. (2014). Ecosystem sustainability assessment using IUCN (case study: Chehel Ghai). MSc Thesis. Gonbad Kavous University. (In Persian). UNEP. (2015). UNEP environmental, social and economic sustainability framework. United National Environment Programme. Vahhabi, M.R., Bassiri, M. & Khajeddin, J. (1997). Study on cover, density, species composition and forage production in grazed vs. non-grazed range sites in Central Zagross. Journal of Water and Soil Science, 1 (1), 59-7. (In Persian). Zahedi Amiri, Gh. (2005). Required indices, criteria for forest sustainable management, final project report (the second stage), 264. (In Persian). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 157 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |