
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,250 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,267,566 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,110,721 |
بررسی تناوب مفعول- موضوع حرفاضافهای در طبقات نوع عمل | ||
پژوهشهای زبانی | ||
دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 27، اسفند 1402، صفحه 55-77 اصل مقاله (552.24 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2023.354726.666825 | ||
نویسندگان | ||
والی رضایی* 1؛ ژاله مکارمی2 | ||
1دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
2پژوهشگر پسادکتری، گروه زبان شناسی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
چکیده | ||
بازنمایی مفعول به صورت های مختلف، «تناوب مفعولی» نام دارد که به سه صورتِ تناوب مکانی، تناوب مفعول صریح-غیرصریح و تناوب مفعول-موضوعِ حرفاضافهای ظاهر می شود. مفعول در تناوب مفعول-موضوعِ حرفاضافهای، بدون تغییر بنیادین در معنا، در دو ساخت متفاوت به کار میرود؛ مشارک دومِ فعلِ گذرای دو ظرفیتی، در یک ساخت، در جایگاه مفعول مستقیم و در ساخت دیگر در جایگاه موضوعِ حرفاضافهای قرار می گیرد. پژوهش حاضر، تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای را در طبقات نوع عمل و در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار می دهد. هدفِ پژوهش، تعیینِ امکانِ وقوع و خوانش این تناوب در طبقاتِ نوع عمل، شامل طبقات افعال ایستا، کنشی، لحظه ای، پایا و زیرگروه های آنها است. داده های پژوهش، برگرفته از روزنامه ها، مکالمات روزمره و وبگاه های فارسی است. بررسی داده ها حاکی از آن است که برخی افعال ایستای دو موضوعی، مانند افعال شناختی، عاطفی و ملکی قابلیت کاربرد در تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای را دارا هستند. گونۀ تناوبی در افعالِ ایستای عاطفی و ایستای ملکی به نوعِ مفعول اشاره می کند. افعال کنشی-اجرایی و کنشی-مصرفی در این تناوب، خوانش کلی-جزئی دارند. گونۀ تناوبی در افعال کنشی- ساختنی، با توجه به ماهیتِ مشارکِ دوم و درصورتِ غیر نتیجه ای بودنِ فعل، به نوعِ مفعولِ موردِ نظر اشاره می کند. افعالِ کنشی-ادراکی آگاهانه معمولاً در غالبِ بافت ها، بدون محدودیت در نوع مفعول، در تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای کاربرد دارند. برخی افعال لحظه ای دو موضوعی نیز در این تناوب به کار می روند. افعال پایای دو موضوعی معمولاً در تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای استفاده نمی شوند، بهجز در مواردی که با توجه به بافت جمله و نوعِ کاربرد، خوانش کلی-جزئی موردِ نظر باشد. به طورکلی، بررسی داده ها حاکی از آن است که افعالِ شرکت کننده در تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای غالباً غیر ایستا و دارای فاعلِ کنشگر هستند و مفعول ازنظر تأثیرپذیری در درجۀ پایین قرار دارد. علاوه بر این، افعالی که قابلیت تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای را دارا هستند، جزء افعال غیر نتیجهای هستند، به طوریکه مفعول کاملاً تحت تأثیر رویداد فعل قرار نمی گیرد | ||
کلیدواژهها | ||
تناوب مفعولی؛ تناوب مفعول-موضوع حرفاضافهای؛ نوع عمل؛ گذرایی؛ زبان فارسی | ||
مراجع | ||
رضایی، والی (1391). بررسی نحوی و معنایی فعلهای ایستا در زبان فارسی، زبانشناسی و گویشهای خراسان، 7: 38-23.
روشن، بلقیس (1377). معنیشناسی واژگانی: طبقهبندی فعلهای فارسی. پایاننامۀ دکتری، دانشگاه تهران.
طبیبزاده، امید (1395). تناوبهای گذرایی در فارسی؛ پژوهشی بر اساس آراء بت لوین، جستارهای زبانی، دورۀ 7، شمارۀ 2: 185-165.
قانع، زهرا (1398). بررسی تناوب مفعولی در زبان فارسی در چارچوب دستور نقش و ارجاع.، پایاننامۀ دکتری. دانشگاه اصفهان.
قیاسوند، مریم (1399). انواع تناوبهای مفعول قابل درک در افعال فارسی، زبان و زبانشناسی، دورۀ 16، شمارۀ 31: 90-69.
نجفی پازوکی، معصومه (1390). تأثیر نمود فعل بر تظاهر «را» در جمله. زبانپژوهی، 5: 236-217.
Anderson, S. R. 1971. On the role of deep structure in semantic interpretation. Foundations of language, 387-396. Beavers, J. T. 2006. Argument/ oblique Alternations and the Structure of Lexical Meaning. Ph.D. dissertation. Stanford University. Dowty, D. 1979. Word meaning and Montague grammar. Dordrecht: Reidel. Fillmore, Ch. 1965. Indirect object constructions in English and the ordering of transformations. The Hague: Mouton. Ghane, Z. 2019. Object Alternations in Persian: A Role and Reference Grammar Analysis. Ph.D. dissertation. University of Isfahan. [In Persian]. Ghiasvand, M. 2020. Unexpressed Object Alternations in Persian. Journal of Language and Linguistic 16. 31, 69-90. DOI: 10.30465/LSI.2020.7576. [In Persian]. Hopper, P. J. and S. A. Thompson. 1980. Transitivity in grammar and discourse. Language, 56: 251-299. Krifka, M. 1989. “Nominal reference, temporal constitution and quantification in event semantics”. In Semantics and Contextual Expression, eds. Renate Bartsch, Johann van Benthem, and Peter van EmdeBoas, 75-115. Stanford, CA: CSLI Publications. LaPolla, R. J., Kratochvil, F. and A. R. Coupe. 2011. On transitivity. Studies in Language 35 (3): 469-491. Levin, B. 1993. English verb classes and alternations: A preliminary investigation. Chicago: University of Chicago Press. Levin, B. 2006. English object alternations: A unified account. Unpublished ms., Stanford University: Stanford, CA. Levin, B. 2015. Semantics and pragmatics of argument alternations: Annual Review of Linguistics. Vol.1: 63-83. http://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurevlinguist-030514-125141. Najafi Pazoki, M. 2011. The Effect of Aspect on the Appearance of "ra ". Zaban Pazhuhi (Journal of Language Research), 3(5), 217-236. doi: 10.22051/jlr.2013.1029. [In Persian]. Pavey, E. L. 2010. The structure of language, An introduction to grammatical analysis. Cambridge: Cambridge University Press. Quirk, R. and S. Greenbaum. 1973. A concise grammar of contemporary English. New York: Harcourt Brace Jovanovich. Rezaee, V. 2013. A Syntactic and Semantic Investigation of Static Verbs in Persian. Journal of Linguistics & Khorasan Dialects, 4(7), 16-. doi: 10.22067/lj.v4i7.24958. [In Persian]. Rovshan, B. 1999. Lexical Semantics. Ph.D. dissertation. University of Tehran. [In Persian]. Tabibzadeh, O. 2016. Transitivity Alternations in Persian. Language Related Research, 7 (2), 165-185. [In Persian]. Van Valin, R. D. 2005. Exploring the Syntax-Semantics Interface. Cambridge: Cambridge University Press. Van Valin, R. D. 1996. Role and reference grammar. In E. Brown and J. Miller (eds.), Concise Encyclopedia of Syntactic Theories, 281-294. New York: Pergamon. Van Valin, R. D., and Lapolla, R. J. 1997. Syntax: structure, meaning, and function. Cambridge: Cambridge University Press. Van Valin, R.D., and W. A. Foley. 1980. Role and reference grammar. In E. A. Moravcsik and J. r. Wirth (eds.), Current approaches to syntax, 329-352. Syntax and semantics (Vol. 13). New York: Academic Press. Vendler, Z. 1967. Linguistics in philosophy. Ithaca: Cornell University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 259 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207 |