پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,410,126 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,179,597 |
پژوهش تطبیقی صفت رذیلۀ خشم در ایران و هند باستان بر مبنای شاهنامه و مثنوی معنوی | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 3، آذر 1402، صفحه 1-20 اصل مقاله (445.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2023.362004.1209 | ||
| نویسندگان | ||
| حمیرا زمردی* 1؛ مینا اکبرى فراهانی2 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بحث از فضایل و رذایل اخلاقی از جمله اندیشه‌های مشترک در باورهای اخلاقی و عارفانه ایران و هند باستان است. براساس اندیشۀ دوگانه‌باوری صفات رذیله ناشی از نیروهای شر و تاریکی است و صفات نیک متأثر از نیروهای خیر و روشنی است. پرهیز از صفات رذیله، به‌ویژه صفت رذیلۀ خشم، در این اندیشۀ مشترک و نمود آن در آثار ایران و هند باستان تأکید شده است. در شاهنامه نبرد این دو نیروی خیر و شر در شخصیت‌های داستان‌ها و سخنان فردوسی دیده می‌شود. در مثنوی نیز در وجود انسان نبرد نیکی و بدی جریان دارد. در این پژوهش، صفت رذیلۀ خشم در ایران و هند باستان بر‌مبنای شاهنامه و مثنوی، با روش تطبیقی و تحلیلی، بررسی شده است. در این بررسی، خشم در دو مفهوم دیو خشم و صفت رذیلۀ خشم به کار رفته است. انسان با این صفت ناپسند خشم از گروه نیکی و روشنی دور و به گروه اهریمنی و تاریکی نزدیک می‌شود. بنابراین، با تحلیل شواهدی از آثار نشان داده‌ایم که فردوسی و مولوی، دو شاعر بزرگ دورۀ اسلامی، این مفاهیم اندیشۀ باستانی ایران و هند را در شاهنامه و مثنوی به‌خوبی متجلّی کرده‌اند و به تداوم فرهنگ کهن آریایی خویش پای‌بند بوده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صفت رذیله؛ خشم؛ ایران باستان؛ هند باستان؛ شاهنامه؛ مثنوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Comparative study The attribute of anger in ancient Iran and India Based on the Shahnameh and Masnavi Manavi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Homeyra Zomorodi1؛ Mina Akbari Farahani2 | ||
| 1Professor of the Department of Persian Language and Literature, University of Tehran Tehran Iran | ||
| 2PhD student of Persian language and literature, University of Tehran Tehran Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The discussion of moral virtues and vices is one of the common ideas in the moral and mystical beliefs of ancient Iran and India. According to the idea of dualism, vice traits are caused by the forces of evil and darkness, and good traits are influenced by the forces of good and light. Avoiding vices, especially the vice of anger, is emphasized in this common thought and its expression in Avesta, Pahlavi, and Manichaean works of ancient Iran and the works of Vedic, Brahminical, and Buddhist literature of ancient India. In the Shahnameh, the battle of these two forces of good and evil can be seen in the thoughts, words and actions of the characters in Ferdowsi's stories and words. In Mawlavi's Masnavi, there is a battle between good and evil in human existence. In this research, the attribute of anger in ancient Iran and India has been investigated based on Shahnameh and Masnavi, with a comparative and analytical method. According to this study, anger is used in the two concepts of the demon of anger and the vice of anger in the works of Iran and ancient India. We can see the reflection and influence of these two concepts in Shahnameh and Masnavi. Therefore, the research shows that the devil makes people feel demonic through the unpleasant attribute of anger and moves them away from the group of goodness and light and closer to the group of evil and darkness. Now, this anger can have a demonic face or a blasphemous quality. Therefore, by analyzing the evidence of the works, we have shown that Ferdowsi and Molavi, as two great poets of the Islamic period, have well expressed these concepts of ancient Iranian and Indian thought in the Shahnameh and Masnavi, and have adhered to the continuity of their ancient Aryan culture. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Attribute of vice, Anger, Ancient Iran, Ancient India, Shahnameh, Masnavi | ||
| مراجع | ||
|
آموزگار، ژاله (1396). از گذشته‌های ایران (زبان، فرهنگ، اسطوره)، تهران: معین.
ــــــــــ (1396). زبان، فرهنگ، اسطوره، تهران: معین.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1386). سرودهای روشنایی: جستاری در شعر ایران باستان و میانه و (ادبیات) سرودهای مانوی، تهران: اسطوره و پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری.
ــــــــــ (1382). زیر آسمانه‌های نور: جستارهای اسطوره‌پژوهی و ایران‌شناسی، تهران: پژوهشکدۀ مردم‌شناسی و نشر افکار.
امیدعلی، حجت‌اله (1400). «تحلیل خشم در مثنوی مولوی با تکیه بر نظریۀ استعارة مفهومی لیکاف»، متن پژوهی ادبی دانشگاه علامه طباطبایی، دورة 25، ش88، تابستان، ص60ـ85.
اندرز اوشنر دانا (1373). برگردان رشید یاسمی و ابراهیم میرزای ناظر، تهران: هیرمند.
اوپانیشاد (1399). ترجمة محمد داراشکوه، با مقدمه و حواشی به اهتمام تاراچند و محمدرضا جلالی نائینی، 2 ج، تهران: علمی.
اوشیدری، جهانگیر (1371). دانشنامۀ مزدیسنا، تهران: مرکز.
ایمیدان، آذرباد (1394). دینکرد ششم، برگردان مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ــــــــــ (1397). دینکرد هشتم، ترجمه، یادداشت و واژه‌نامه محسن نظری فارسانی، تهران: فروهر.
بادامی، علی (1394). «آفات نفس از دیدگاه آبای صحرا و عرفای مسلمان (با تکیه بر آرای غزالی)»، مطالعات عرفانی دانشکدة ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه کاشان، ش21، بهار و تابستان، ص 35ـ62.
بهار، مهرداد و اسماعیل‌پور، ابوالقاسم (1394). ادبیات مانوی: متون نثر مانوی، تهران: کارنامه.
پاشایی، ع (1380). هینه یانه (شاخه‌ای از آیین بودا) تاریخ آیین بودا، تهران: مؤسسة نگاه معاصر.
خرده‌اوستا (1386). گزارش ابراهیم پورداود، تهران: اساطیر.
دالوند، حمیدرضا (1391). بررسی متون فارسی زرتشتی، پایان‌نامۀ دورۀ دکتری رشتۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی، راهنمایی کتایون مزداپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکدة زبان‌شناسی.
دینکرد پنجم (1399). برگردان ژاله آموزگار، تهران: معین.
دینکرد سوم (1381). دفتر نخست، ترجمة فریدون فضیلت، تهران: فرهنگ دهخدا.
دینکرد سوم (1384). دفتر دوم، ترجمة فریدون فضیلت، تهران: مهرآیین.
دینکرد هفتم (1389). تصحیح و نگارش محمدتقی راشد محصل، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دینکرد نهم (1397). تصحیح سوتکرنسک و ورشت مانسرنسک از دینکرد 9، به کوشش ژاله آموزگار، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
راماین (1350). با مقدمه و توضیحات به کوشش عبدالودود اظهر دهلوی، 2 ج، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
رنجبر، ابراهیم (1387). «افراسیاب، مظهر خشم و شهوت در شاهنامه»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی، س 5، (21)، ص45ـ68.
روایت پهلوی (1367). ترجمة مهشید میرفخرایی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
زادسپرم (1385). وزیدگی‌های زادسپرم، پژوهش محمدتقی راشد محصل، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زارع حسینی، سیده فاطمه؛ زروانی، مجتبی و علمی، قربان (1391). «مقایسۀ آموزه‌های اخلاقی شاهنامۀ فردوسی و مهابهاراتا»، ادیان و عرفان، س 45، ش اول، بهار و تابستان، ص 43ـ70.
زمردی، حمیرا (1388). «پژوهش تطبیقی رها شدن از صفات نفس و اتحاد با خالق در عرفان هندی و مثنوی مولوی»، ادب فارسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دورة 1، ش 2، پاییز و زمستان، ص 109ـ121.
زمردی، حمیرا و نظری، زهرا (1391). «خاستگاه و ردّ پای دیو و اهریمن در ادب کهن فارسی»، بوستان ادب دانشگاه شیراز، س 4، ش اول، بهار، ص 73ـ99.
زند بهمن‌یسن (1385). تصحیح متن، برگردان و یادداشت‌ها محمدتقی راشد محصل، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سوزوکی، بئاتریس لین (1380). راه بودا (آیین بودای مهایانه)، ترجمة ع. پاشایی، تهران: مؤسسة نگاه معاصر.
شایست ناشایست (1369). آوانویسی و ترجمة کتایون مزداپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شایگان، داریوش (1399). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج اول، تهران: فرزان روز.
ــــــــــ (1397). آیین هندو و عرفان اسلامی (براساس مجمع‌البحرین داراشکوه)، ترجمة جمشید ارجمند، تهران: فرزان روز.
فرخ‌زادان، آذرفرنبغ (1376). ماتیکان گجستک ابالیش، ترجمة ابراهیم میرزای ناظر، تهران: هیرمند.
فردوسی، ابوالقاسم (1399). شاهنامه، پیرایش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.
فرنبغ‌دادگی (1397). بندهش، گزارنده مهرداد بهار، تهران: توس.
قادری، برزو (1397). رسالة پاتانجل ابوریحان بیرونی، تهران: سورا.
گات‌ها (1398). گزارش ابراهیم پورداود، تهران: اساطیر.
گزیدۀ سرودهای ریگ‌ودا (1372). پیشگفتار تاراچند به تحقیق و ترجمة سیدمحمدرضا جلالی نائینی، تهران: نقره، افست علمی و فرهنگی.
گیتا (بهگود گیتا) (1398). ترجمۀ محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی.
ماهیار نوابی، یحیی (1338الف). «اندرز آذربدمارسپندان»، دانشکدة ادبیات تبریز، س 11، ش 50، پاییز، ص501ـ528.
ــــــــــ (1338ب). «یادگار بزرگمهر، متن پهلوی و ترجمة فارسی و مقایسة آن با شاهنامة فردوسی»، دانشکدة ادبیات تبریز، س 11، ش 50، پاییز، ص 302ـ333.
ــــــــــ (1339). «گزیدۀ اندرز پوریوتکیشان»، دانشکدة ادبیات تبریز، س 12، ش56، زمستان، ص 513ـ535.
منوچهر پسر گشن‌جم (1397). دادستان دینی: پارة دوم (پرسش‌های 41 تا 92)، برگردان مهشید میرفخرایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1375). مثنوی معنوی، مطابق تصحیح نیکلسون، تهران: پژوهش.
مهابهارت (1358). ترجمۀ میرغیاث‌الدین علی قزوینی، به تحقیق سیدمحمدرضا جلالی نائینی و ن.س. شوکلا، (3 ج)، تهران: کتابخانۀ طهوری.
مینوی خرد (1400). ترجمۀ احمد تفضلی، به‌کوشش ژاله آموزگار. تهران: توس.
نیوانو، نیکّیو (1389). آیین بودا در سورۀ نیلوفر: تعبیری نو از سورۀ سه‌گانۀ نیلوفر، ترجمة ع. پاشایی. قم: ادیان.
وندیداد (1399). گزارش ابراهیم پورداود و جیمز دارمستتر، ویراست نو فرید مرادی، تهران: نگاه.
یسنا (1387). گزارش ابراهیم پورداود، 2 ج، تهران: اساطیر.
یشت‌ها (1394). گزارش ابراهیم پورداود، 2 ج، تهران: اساطیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105 |
||