تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,496 |
تعداد مقالات | 70,212 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,394,568 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,618,959 |
بررسی تاریخی امراض سلاطین و شیوههای درمانی در کرمان عصرِ سلجوقی (583-442ه.ق | ||
تاریخ علم | ||
دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 33، اسفند 1401، صفحه 173-188 اصل مقاله (627.8 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2023.354727.371729 | ||
نویسندگان | ||
سحر پورمهدی زاده1؛ جمشید روستا* 2 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه خوارزمی تهران | ||
2گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
چکیده | ||
عصر حاکمیت سلجوقیان بر کرمان، بهویژه همزمان با حکومت برخی از دولتمردان کاردانش، یکی از اعصار مهمی است که این سرزمین از سر گذرانیده است. حکومتی که با ورودِ ملک قاورد سلجوقی به کرمان در حدود سال 442ق پایهریزی شده و پس از وی نیز در میان جانشینانش تا حوالی سال 583 ه.ق ادامه یافت. حاکمان سلجوقی و کارگزاران آنها در این مدتزمان، تحولاتی را در عرصههای مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیِ کرمان بهوجود آوردند؛ اما آنچه بهطور خاص در پژوهش حاضر مورد واکاوی قرار خواهد گرفت بررسیِ امراضِ سلاطینِ این حکومت و شیوههای درمانی است که توسط پزشکان این عصر بهکار گرفته شده است. پژوهش حاضر با کاربرد روش اسـتدلال و منطـق تـاریخی، بـر آن اسـت تـا در گـام نخسـت، به معرفی کوتاه حکومت سلجوقیانِ کرمان پرداخته و در دومین و اصلیترین گام، امراض رسوخ کرده به دربار سلجوقیان و شـیو ة درمـانی پزشـکان دربـار، جهت رفع این بیماریها را مورد واکاوی قرار دهد. در همین راستا از منابع مختلف تاریخی، پزشکی و همچنین تحقیقات جدید در قالب کتاب و مقاله، بهره برده شد. یافتههای این مطالعه نشانگر آن است که پزشکان حاضر در دربار سلجوقیانِ کرمان، از داروهای گیاهی و کانیهای موجود در کرمان، جهت مداوای بیمارانِ خود بهره برده و برخی از پزشکان این عصر به ویژه افضلالدین ابوحامد کرمانی، تأکید بسیار فراوانی بر پیشگیری داشته و آن را بر درمان ارجح میدانند. | ||
کلیدواژهها | ||
بیماری؛ پزشکان؛ سلجوقیان کرمان؛ شیوههای درمان؛ علم پزشکی | ||
مراجع | ||
افضلالدین کرمانی، ابوحامد احمدبن حامد(2536). عقد العلی للموقف الاعلی، به تصحیح و اهتمام علی محمدعامری، تهران: روزبهان.
افضلالدین کرمانی، ابوحامد احمد(1326).تاریخ افضل، مصحح مهدی بیانی، تهران: دانشگاه تهران.
امامی میبدی، محمدعلی(1374). «ابوحامد افضل، طبیب کرمانی و رساله صلاح الصحاح وی در پزشکی پیشگیری»؛ مجموعه مقالات دومین سمینار و دهه کرمانشناسی؛ کرمان: مرکز کرمان شناسی.
باباپور، یوسف بیگ(1390). شش رساله کهن پزشکی، قم: انتشارات طب سنتی ایران.
باقری خلیلی، علی اکبر(1372). «بررسی اجمالی بیماری ها و داروها و درمان ها در نظم فارسی تا پایان قرن ششم هجری»، ادبستان، ش 49.
بویل، جی .آ.(1380).تاریخ ایران کمبریج (از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان.حسن انوشه، تهران: امیر کبیر.
ترکمنی آذر، پروین(1388). «تأملی بر آداب ملوک و قاعدۀ ملکداری در نگاه افضل الدین کرمانی»، فرهنگ، ش71.
جرجانی، اسماعیل(1380). ذخیره خوارزمشاهی، به تصحیح و تحشیه محمدرضا محرری، ج1و2، تهران: نزهت.
حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله(1378).جغرافیای حافظ ابرو،جلد 3، تهران: مکتوب.
خبیصی، محمد ابراهیم (1373). سلجوقیان و غز در کرمان، مقدمه تصحیح و تحشیه باستانی پاریزی، تهران: کورش.
خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین(1380). تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، مقدمه جلال الدین همایی،تهران خیام.
دهخدا، علی اکبر(1385). لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
راوندی، محمد بن علی(1363). راحه الصدور و آیه السرور(تاریخ آل سلجوق)، مصحح: محمد اقبال، تهران، امیرکبیر.
راوندی، مرتضی(1382). تاریخ اجتماعى ایران. تهران: انتشارات نگاه.
روستا، جمشید(1397). تحلیل وضعیت نهاد اتابکی و جایگاه اتابکان در حکومتِ سلجوقیان کرمان. نشریه پژوهشهای تاریخی ایران و اسلام، دوره 12، شماره 22، ص 229-254.
شاردن، ژان(1372). سفرنامه شاردن. ترجمه اقبال یغمایی، تهران: توس
شبانکاره ای، محمد بن علی(1363).مجمع الانساب، به تصحیح میر هاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
قزوینی، احمد(1343). تاریخ جهان آرا، تهران حافظ.
مقدسی، ابوعبدالله محمدبن احمد (1361)، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم ، ترجمه علینقی منزوی، ج2 ، بیجا : شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
ملک محمدی، مجید(1392). تاریخ پزشکی کرمان، کرمان: گرا.
میرخواند، محمدبن خاوندشاه(1380). روضه الصفا فی سیره الانبیا و الملوک و الخلفا، به تصحیح و تحشیه جمشید کیان فر، تهران: اساطیر.
نیشابوری، ظهیرالدین(1332). سلجوقنامه، تهران: خاور.
وزیری، احمدعلی خان(1396). تاریخ کرمان، به تصحیح باستانی پاریزی، چاپ هفتم، تهران: علم.
هروی، محمدبن یوسف(بی تا). بحر الجواهر، بی جا: بی نا.
همدانی، رشیدالدین فضل اله(1386). جامع التواریخ، تصحیح محمد روشن، تهران: میراث مکتوب.
یونت، لیزا (1401). تاریخ پزشکی، ترجمه رضا یاسایی، تهران: ققنوس.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 158 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 161 |