پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,108,000 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,212,662 |
بررسی پدیدارشناسانه «فلسفه تاریخ» از نظرگاه ابن‌خلدون و هگل | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 109-125 اصل مقاله (871.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.359575.1615 | ||
| نویسندگان | ||
| رحمت الله محمودی* 1؛ ابوالفضل سلمانی گواری2؛ غلامرضا جمشیدیها3 | ||
| 1دکتری فلسفه دانشگاه تهران | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران | ||
| 3استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| ابن‌خلدون و هگل به عنوان پایه‌گذاران «فلسفه‌ی تاریخ» در عالم اسلام و غرب به شمار می‌روند، لذا موضوع این پژوهش، توصیفی است در راستای بررسی نحوه‌ی مواجهه دو اندیشمند، از دو سنت مختلف، با مفهوم فلسفه تاریخ. در این تحقیق با روش مقایسه‌ای ابتدا ضمن تمرکز بر بنیاد‌های نظری ابن‌خلدون در کتاب «مقدمه» که زمینه‌ا‌ی نظری برای تامل در باب فلسفه تاریخ فراهم آورده است را بررسی خواهیم نمود، سپس اندیشه هگل، نحوه‌ی ورود، تبیین و نهایتاً چگونگی شکل‌گیری فلسفه تاریخ در اندیشه‌ی او مورد بحث قرار می‌گیرد. از این روی، سعی بر کشف ذات دو جانب اندیشه، جدای از اینکه مسیر گفتگوی طرفینی را فراهم می‌آورد، مقایسه را نیز میسر می‌سازد؛ رهیافتی‌که به روش مقایسه‌ی پدیدراشناسانه معروف است. ماحصل این مقایسه، با عنایت بر تمایز‌های دو اندیشمند، نتایج مشترکی است در باب تاریخ و امر تاریخی، سیاسی و اجتماعی، نگاهی که حکایت از جبر محتوم و ضرورت اجتناب‌ناپذیر در حرکت تاریخ می‌نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌خلدون؛ هگل؛ فلسفه‌ی تاریخ؛ پدیدارشناسی؛ ضرورت تاریخی | ||
| مراجع | ||
|
آزاد ارمکی، تقی (1376). جامعه‌شناسی ابن‌خلدون. تهران: تبیان.
استیس، والتر (1357). فلسفۀ هگل. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: امیرکبیر.
امامی سیگارودی، عبدالحسین و دیگران، (1371) روش‌شناسی تحقیق کیفی: پدیدارشناسی. فصلنامۀ پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 22(68)، 56-63.
بیزر، فردریک (1391). هگل. ترجمۀ سید مسعود حسینی. تهران: ققنوس.
پروین گنابادی، محمد (1366). مقدمۀ ابن‌خلدون. تهران: علمی و فرهنگی.
توماس، هنری (1365). بزرگان فلسفه. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: علمی و فرهنگی.
جابری، محمد عابد (1398) اندیشۀ ابن‌خلدون؛ عصبیت و دولت: نمودهای یک نظریۀ خلدونی در باب تاریخ اسلام. ترجمۀ احمد فرادی اهوازی. تهران: علمی و فرهنگی.
جلایی‌پور، حمیدرضا و منوری، نوح (1395). جامعه‌شناسی سیاسی دورکیم. نشریۀ مطالعات جامعه‌شناختی، 23(1)، 9-34.
خسروی زارگر، معصومه (1398). بررسی مقایسه‌ای فلسفۀ تاریخ ابن‌خلدون با مارکس. روزگاران، 14(15)، 1-31.
داوری اردکانی، رضا (1388). فلسفۀ تطبیقی. تهران: ساقی.
دورانت، ویل (1370). تاریخ فلسفه. ترجمۀ عباس زریاب‌خویی. تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
دی بور، ت. ج. (1343). تاریخ فلسفه در اسلام. ترجمۀ عباس شوقی. تهران: موسسۀ عطایی.
راداکریشنان، سروپالی (1392). تاریخ فلسفۀ غرب. جلد دوم. ترجمۀ جواد یوسفیان. تهران: علمی و فرهنگی.
رادمنش، عزت‌الله (1357). کلیات عقاید ابن‌خلدون. تهران: قلم.
رضازاده شفق، صادق (1313). مقدمۀ ابن‌خلدون. مجلۀ ارمغان، 6، 401-408.
ریترز، ج. (1377). نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: علمی و فرهنگی.
سبحانی، جعفر (1376). فلسفۀ تاریخ. تهران: مؤسسۀ مکتب اسلام.
ستوده، هدایت‌الله (1376). تاریخ اندیشه‌های اجتماعی در اسلام. تهران: آوای نور.
شجاعی زند، علیرضا (1378). چرا ابن‌خلدون بنیان‌گذار جامعه‌شناسی نشد. پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی، 18، 13-38.
شیخ، محمدعلی (1357). پژوهشی در اندیشه‌های ابن‌خلدون. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
صدقی، ناصر (1388). روش‌شناسی ابن‌خلدون در مطالعات تاریخی. مجلۀ تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، 59، 97-122.
طباطبایی، جواد (1374). ابن‌خلدون و علوم اجتماعی. تهران: طرح نو.
طه، حسین (1382). فلسفۀ اجتماعی ابن‌خلدون. ترجمۀ امیرهوشنگ دانایی. تهران: نگاه.
فاخوری، حنا (1373). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. ترجمۀ عبدالمحمد آیتی. تهران: رشدیه.
فرهانی منفرد، مهدی (1382). دیدگاه معرفت‌شناختی ابن‌خلدون دربارۀ تاریخ. فصلنامۀ تخصصی تاریخ اسلام، 13، 125-158.
قربانی، زین‌العابدین (1356). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی. تهران: فرهنگ اسلامی.
کاپلستون، فردریک (1367). تاریخ فلسفه. جلد هفتم. ترجمۀ داریوش آشوری. تهران: علمی و فرهنگی.
کار، ادوارد هالت (1378). تاریخ چیست. ترجمۀ حسن کامشاد. تهران: خوارزمی.
کراسون، آندره (1363). فلاسفۀ بزرگ. ترجمۀ کاظم عمادی. تهران: صفی علیشاه.
کربن، هانری (1370). تاریخ فلسفۀ اسلامی. ترجمۀ سید جواد طباطبایی. جلد دوم. تهران: کویر.
لاکوست، ایو (1363). جهان‌بینی ابن‌خلدون. ترجمۀ مهدی مظفری. تهران: سهامی.
مجتهدی، کریم (1370). دربارۀ هگل و فلسفۀ او. تهران: امیرکبیر.
مطهری، مرتضی (1357). علل گرایش به مادی‌گری. چاپ هشتم. تهران: صدرا.
ـــــــــــــ (1369). فلسفۀ تاریخ. جلد اول. چاپ چهارم. تهران: صدرا.
مگی، برایان (1373). فلاسفۀ بزرگ (آشنایی با فلسفۀ غرب). ترجمۀ عزت‌الله فولادوند. تهران: خوارزمی.
مهدی، محسن (1352). فلسفۀ تاریخ ابن‌خلدون. ترجمۀ مجید مسعودی. تهران: نشر و ترجمۀ کتاب.
موسوی بجنوردی، کاظم (1369). دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. جلد سوم. تهران: دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
نصار، ناصف (1366). اندیشۀ واقع‌گرایی ابن‌خلدون. ترجمۀ یوسف رحیم‌لو. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
هگل، فریدریش (بی‌تا). عقل در تاریخ. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: دانشگاه شریف.
ــــــــــــــ (1368). خدایگان و بنده. ترجمۀ حمید عنایت. تهران: خوارزمی.
هوسرل، ادموند (1386). ایدۀ پدیده‌شناسی. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. تهران: علمی و فرهنگی.
هیپولیت، ژان (بی‌تا). پدیدارشناسی روح برحسب نظر هگل. ترجمۀ کریم مجتهدی. تهران: علمی و فرهنگی.
Hegel, G. W. F. (1956). The philosophy of history. Translated by: J. Sibree, Dover Publications, Inc.
Hakim, C. M. (2006). Ibn Khaldun’s thought in microeconomics: Dynamic of fabor, demand-supply and prices. In international Conference on Ibn Khaldun, Madrid.
Turner, D. D. (2004). The past vs. the tiny: historical science and the abductive arguments for realism. Studies in History and Philosophy of Science Part A, 35(1), 1-17.
Sinnerbrink, R. (2014). Understanding Hegelianism. Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 225 |
||