پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 114,976,970 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,649,178 |
قلعه دختر بیدستان: قلعۀ نوشناخته اسماعیلیان در قومس | ||
| باستان پژوه | ||
| مقاله 5، دوره 21، شماره 27، بهمن 1401، صفحه 59-73 اصل مقاله (1.61 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| محمد صابر | ||
| دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| قلعه دختر در 12 کیلومتری شمال روستای بیدستان از توابع دهستان طرود به خط مستقیم، در حاشیۀ شمالی کویر مرکزی فلات ایران واقع است. بنابر پراکندگی جغرافیایی قلمرو دولت اسماعیلیه و حضور آنان حدود دو قرن در ناحیۀ قومس، نسبت به قلاع ناحیۀ مذکور جهت اسماعیلی دانستن آنان باید توجه ویژه مبذول داشت و از طرفی با احتیاط بحث نمود. شواهد موجود در قلعه دختر بیدستان نظیر سفال‌ها، نوع معماری و به ویژه شیوۀ مدیریت منابع آبی و ذخیره‌سازی آن احتمال فراوانی را جهت اسماعیلیه بودن بنا متذکر است. با در نظر گرفتن قلعه دختر بیدستان به عنوان یک قلعۀ اسماعیلی امکانات اقتصادی دولت اسماعیلیه در مطالعات این حوزه تحول چشمگیری خواهد یافت. آشکار است که اسماعیلیان در طول دو قرن تسلط خود بر قلاع ناحیۀ قومس توانسته بودند بر شاهراه‌های تجاری مهمی نظیر شاهراه خراسان و نیز راه‌های منتهی از قومس بر طبرستان و جرجان مسلط شوند و نیز از آن‌ها بهره‌برداری کنند. با اسماعیلی دانستن قلعه دختر بیدستان این مسئله نیز مطرح است که آنان بر راه اصفهان به دامغان و بسطام نیز از سمت جنوب مسلط بودند و با بهره برداری از معادن گوناگون پیرامون قلعه چون معادن مس و طلا به اضافه تسلط بر راه‌های منتهی به قلب قومس بر منابع اقتصادی مهمی نیز مسلط شدند و این امر بر تثبیت پایگاه اقتصادی آنان در طول حیات دولت ایشان افزود است. پژوهش حاضر به معرفی و توصیف قلعه دختر بیدستان و موقعیت تاریخی آن خواهد پرداخت. مسئله پژوهش پیش رو آن است که قلعه دختر را می‌توان از جمله قلاع اسماعیلیان ناحیۀ قومس به شمارآورد؟ و آنکه اهمیت قلعه مذکور برای اسماعیلیان چگونه توجیه می‌شود؟ اهمیت جغرافیایی قلعه دختر بیدستان و همچنین شواهد موجود در قلعه احتمال فراوانی را جهت اسماعیلیه بودن آن می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قلعه‌های اسماعیلیه؛ سلجوقیان؛ اسماعیلیه؛ کویر مرکزی ایران؛ طرود؛ سطوه؛ بیدستان؛ قلعه دختر بیدستان؛ قومس؛ دامغان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Qale_Dokhtar of Bidestan: Isma'ili's Newly Discovered Castle in Qumis | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Muhammad Saber | ||
| University Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Qale- Dokhtar, is located in 12 km north of Bidestan village of Torud rural district and on the northern edge of the central desert of the Iranian plateau. According to the geographical distribution of the territory of the Isma’ili state and their presence in the Qumis region for about two centuries, special attention should be paid to the Qal'a of the mentioned area in order to know them to be Isma’ili, and on the other hand, they should be discussed with caution. The evidence in Qale-Dokhtar of Bidestan such as pottery, architecture type, and especially the way of managing water resources and storage it, has raised the possibility of being Ismaili. Considering Qale-Dokhtar of Bidestan as an Ismaili castle, the Ismaili government's economic resources will undergo significantly in the studies of this field. It is obvious that during their two centuries of dominance over the Qal'a of the Qumis region, the Ismailis were able to dominate and exploit important commercial highways such as the Khorasan Highway as well as the roads leading to Qumis over Tabaristan and Jorjan. With Ismaili knowing the Qale-Dokhtar of Bidestan, it is also raised that they dominated the road from Isfahan to Damghan and Bastam from the south and by exploiting various mines around the castle such as copper and gold mines, in addition to dominating the roads leading to the heart of Qumis, they also dominated important economic resources and this led to the stabilization of their economic base during the life of their government. The present study will introduce and describe The Qale-Dokhtar of Bidestan and its historical situation. The considered question is if Qale-Dokhtar can be considered as one of the Isma’ili castles in Qumis region? Moreover, how is the importance of this castle justified for the Ismailis? The geographical importance of the Qale-Dokhtar of Bidestan, as well as the evidence in the castle, give it a great probability that it is Isma’ili. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Isma’ili castles, Selijukian, Isma’ilis, Central Desert of Iran, Torud, Satveh, Bidestan, Qale-Dokhtar, Qumis, Damghan | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 267 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 148 |
||