پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,761 |
| تعداد مقالات | 72,822 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,634,917 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,415,645 |
تصویرشناسی زنان ایرانی عصر صفویه در سفرنامة رافائل دومان | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 4، دوره 13، شماره 3، آذر 1402، صفحه 41-59 اصل مقاله (614.02 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2022.349844.1160 | ||
| نویسندگان | ||
| فرزانه صنیعی1؛ احسان قبول* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| سفرنامه ها یکی از انواع آثار ادبی‌ـ تاریخی به شمار می روند که نگاه و نگرش نویسندهای را به مکان های نو توصیف می کند. در این پژوهش، برآنیم به بررسی تصویر زنان ایران عصر صفوی در سفرنامة رافائل دومان، کشیش فرانسوی، با عنوان وضع ایران در سال 1660، دست یابیم. این اثر یکی از نخستین آثار به زبان فرانسه دربارة ایران عصر صفوی است و نویسندة آن، از جهت طول مدت اقامت در ایران (بیش از نیم قرن) در میان سیاحان اروپایی که به ایران سفر کرده بودند کم‌نظیر است، ضمن آنکه بر بسیاری از سیاحان مشهور فرانسوی همچون شاردن و تاورنیه فضل تقدم دارد. لذا تصاویر ایرانیان در این اثر در جایگاه تصاویر سرچشمه و تأثیرگذار بر تصویرپردازی دیگر سفرنامه نویسان فرانسوی محسوب می شود. در این زمینه دو پرسش اصلی این جستار عبارت‌اند از: دومان چه جنبه‌هایی از زندگی زنان ایرانی را به تصویر کشیده است؟ دلایل نگرش ارزش‌گذارانة دومان نسبت به زنان ایرانی چیست؟ برای پاسخ به این پرسشها از دانش و روش تصویرشناسی بهره جستیم؛ از این رو، نخست بر‌اساس شاخصههای موضوعی تصویر زنان را در اثر دومان دسته بندی کردیم، شاخصه هایی همچون: زنان اقلیت‌های دینی، موقعیت زنان در درون و بیرون منزل، زنان رقاصه، مسائل مربوط به ازدواج و طلاق زنان و چندهمسری در خانواده‌های ایرانی. پس از آن نگرش ارزش‌گذارانة دومان در هر موضوع را نسبت به زنان ایرانی تحلیل و ارزیابی کردیم و در این میان تا حدّی به بررسی چرایی این نگاه و نگرش بر‌اساس نشانه‌های درون متنی و منابع تاریخی عصر صفوی پرداختیم. منظور از نشانه‌های درون‌متنی عناصری همچون قیدها، صفت‌ها، الفاظ و عبارات خاص و همچنین لحن نویسنده است. نتیجة تحقیق این است که غالب تصاویری که دومان از زنان ایرانی ارائه می‌کند بار معنایی منفی دارند. دلیل این نگرش منفی را می‌توان نخست در هدف سفر او، به‌عنوان یک مبلغ مسیحیت کاتولیک که مسلمانان را از نظر عقیدتی بر خطا می‌داند، جست‌وجو کرد. خودبرتربینی اروپایی او و فرودست دانستن ایرانیان، همچنین عقایدش دربارة زنان در جایگاه یک کشیش کاتولیک نیز در این نگرش مؤثرند. ضمن آنکه واقعیت جایگاه اجتماعی زنان در دورة صفوی را در نگاه منفی وی نمی توان نادیده انگاشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصویرشناسی؛ زنان ایرانی؛ رافائل دومان؛ صفویه؛ فرانسه | ||
| مراجع | ||
|
منابع
آگاهی، عباس (1353). «وضع ایران در زمان شاه عباس ثانی»، بررسیهای تاریخی، ش 52، ص 151ـ170.
بختیار، مریم و رضایی، اکرم (1391). «بررسی جایگاه زن در اسلام و مسیحیت». زن و فرهنگ، ش 11، ص60-74.
تاورنیه، ژان باتسیت (1336). سفرنامة تاورنیه، ترجمة ابوتراب خسروی. اصفهان: کتابفروشی تایید.
ترکمان، اسکندربیگ (1334). تاریخ عالم آرای عباسی، تهران: امیرکبیر.
دلاواله، پیترو (1391). سفرنامة پیترو دلاواله (بخش مربوط به ایران)، ترجمة شجاع‌الدین شفا، تهران: علمی فرهنگی.
دورانت، ویل (۱۳۶۵). تاریخ تمدن، ج ۸ (عصر لویی چهاردهم)، ترجمة احمد آرام و دیگران، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
ساجدی، طهمورث (1397). «رافائل دومان فرانسوی و ایران عصر صفوی»، نامة فرهنگستان، ش 68، ص 168ـ186.
عباسی، مهناز (1398). «تصویر زنان در سفرنامة مقدسی»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 39، ص 75ـ105.
عقیلی، احمد (1393). «تحلیل تاریخی فعالیت‌های میسیونری در عصر جانشینان شاه عباس اول» (1038ـ1135ق/1629ـ1722م)، پژوهش‌های تاریخی، ش21، ص85ـ108.
قلی‌زاده، آذر (1383). «نگاهی جامعه‌شناختی به موقعیت زنان عصر صفوی»، زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دورة دوم، ش 2، ص77-88.
کاظمی، مرضیه (۱۳۹۵). «بررسی علل گسترش فحشا در دوره صفوی». تاریخ روایی، ش اول، ص ۵۶ـ74.
منتظرالقائم، اصغر و شعبانی، زینب (۱۳۹۸). «بررسی نقش فرهنگی زنان در عصر صفویه»، دوفصلنامة کتیبة میراث شیعه، ش 2، ص 53ـ86.
نانکت، لاتیشیا (1390). «تصویرشناسی به‌منزلة خوانش متون نثر فرانسه و فارسی»، ترجمة مژده دقیقی، ادبیات تطبیقی (ویژه‌نامه فرهنگستان) ش 3، ص 100ـ115.
وحید قزوینی، محمدطاهر (1329). عباسنامه (شرح زندگانی 22 ساله شاه عباس ثانی 1052ـ1073)، اراک: کتابفروشی داوودی.
De Chinon, Gabriel (1671). Relations nouvelles du Levant, ou traités de la Religion, du gouvernement et des coûtumes des Perses, des Arméniens, et des Gaures. Lion, Thiloy. Du mans, Raphael (1890). Estat de la Perse en 1660, Paris, libraire de la societe asiatique de l`ecole des langue orientales vivantes. Montandon, A.” Les caractères nationaux dans la littérature française : problèmes de méthode”. In: Cahiers de l'Association internationale des études francaises, 2002, n°54. pp. 251-269. Richard, Francis. “DU MANS, RAPHAEL,” Encyclopaedia Iranica, VII/6, pp. 571-572, available online at http://www.iranicaonline.org/articles/du-mans (accessed on 30 December 2012). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 806 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 327 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب