پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,623 |
| تعداد مقالات | 71,546 |
| تعداد مشاهده مقاله | 126,902,021 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,951,981 |
بررسی میزان تأثیرپذیری ابوالعز جزری (د. 602ق/1205م) از ایده‌های بنی موسی بن شاکر (قرن 3ق/9م) در طراحی فواره های خودکار | ||
| تاریخ علم | ||
| مقاله 6، دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 32، مرداد 1401، صفحه 141-165 اصل مقاله (1.31 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2022.348994.371704 | ||
| نویسندگان | ||
| ایرج نیک سرشت* 1؛ سعید نظری2 | ||
| 1تاریخ و فلسفه علم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران | ||
| 2دکترای تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین | ||
| چکیده | ||
| مبحث فواره‌های خودکار یا فواره‌هایی که بدون دخالت عامل خارجی در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می‌دهند، یکی از موضوعاتی است که در کتاب‌های حیل دورۀ اسلامی (معادل تقریبی مهندسی مکانیک) آمده است. اولین نمونه‌ها از این نوع فواره را بنی موسی بن شاکر (قرن 3ق/9م) در کتاب الحیل خود آورده‌اند. ظاهراً این طرح‌ها مستقل از میراث یونانی و حاصل نبوغ و تفکر بنی موسی بن شاکر بوده است. پس از بنی موسی، ابوالعز جزری (د. 602ق/1205م) در بخش فواره‌های خودکار کتاب خود، الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعة الحیل، ضمن ایراد گرفتن از طرح‌های فوارۀ بنی موسی، نمونه‌های جدیدی از این نوع فواره ارائه کرده است. به‌رغم تفاوت ظاهری طرح‌های جزری با فواره‌های توسط بنی موسی و تأکید جزری بر الگو نگرفتن از روش‌های آنان در طراحی فواره‌ها، به نظر می‌رسد که وی تا حد زیادی تحت تأثیر ایده‌های آنان بوده است. در مقالۀ حاضر ضمن شرح مختصری از فواره‌های خودکار در دو کتاب مذکور، میزان این تأثیرپذیری بررسی می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بنی موسی؛ جزری؛ علم الحیل؛ فواره‌های خودکار | ||
| مراجع | ||
|
بنی موسی بن شاکر.(1981م). کتاب الحیل تصحیح احمد یوسف الحسن. حلب: معهد التراث العلمی العربی.
بیر، آتیلا. (1389ش). کتاب الحیل بنو موسی بن شاکر، تحلیل از منظر مهندسی کنترل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
تقی‌الدین، محمد بن معروف. (1976م). تقی‌الدین و الهندسة المیکانیکیه العربیة مع کتاب الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه. تحقیق احمد یوسف الحسن، حلب: معهد التراث العلمی العربی
جزری، ابوالعز اسمعیل بن رزّاز. (1979م). الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعه الحیل، تصحیح احمد یوسف الحسن، حلب: معهد التراث العلمی العربی.
جزری، ابوالعز اسمعیل بن رزّاز. (1380ش). مبانی نظری و عملی مهندسی مکانیک در تمدن اسلامی (الجامع بین العلم و العمل النافع فی صناعة الحیل). ترجمه محمدجواد ناطق. توضیحات دونالد هیل. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فارابی، محمد بن محمد (1381ش). احصاءالعلوم. مترجم حسین خدیوجم. تهران: علمی و فرهنگی.
نظری، سعید؛ غفرانی، علی؛ نیک سرشت، ایرج (پاییز و زمستان 1392ش). «اجزاء فواره‌های خودکار: میزاب، مقلب و نصفطرجهار، بر پایه کتاب الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه»، تاریخ و تمدن اسلامی. شماره هجدهم. سال نهم. . 139-123.
نیک سرشت، ایرج؛ نظری، سعید، (پاییز 1394). «علم الحیل در دوره افول تمدن اسلامی؛ تصحیح و بررسی بخش فواره های کتاب "الطرق السنیه فی الآلات الروحانیه"»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ، سال ششم - شماره 20. 98-71.
Parker, S. Thomas. (2006). The Roman frontier in central Jordan. V.2. Washington DC: Dumbarton oaks research library and collection. Banu Musa bin Shakir. (1979), The Book Of Ingenious Devices (Kitab al-Hiyal). Donald Hill. Dordresht: Reidel Publishing Company.. al-Jazari, Ibn al-Razzaz. (1974). The Book of Knowledge of Ingenious Mechanical Devices. Translated and annotated Donald R. Hill. Dordresht: Reidel Publishing Company.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 231 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 389 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب