
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,623 |
تعداد مقالات | 71,546 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,902,053 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,952,007 |
نقش مدرسۀ دارالفنون در تحولات اجتماعی سیاسی ایران دورۀ قاجار | ||
تاریخ علم | ||
مقاله 2، دوره 20، شماره 1 - شماره پیاپی 32، مرداد 1401، صفحه 25-42 اصل مقاله (394.65 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2022.345617.371691 | ||
نویسنده | ||
محمود محمدی* | ||
استادیار جامعه شناسی گروه علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه فرهنگیان،کرج،ایران | ||
چکیده | ||
این مقاله به تأثیرات اجتماعی سیاسی مدرسۀ دارالفنون در ایران دورۀ قاجار میپردازد. اغلب پژوهشها و تحلیلهایی که در بارۀ مدرسۀ دارالفنون انجام شده است به چگونگی شکلگیری این مدرسه پرداختهاند، اما این مقاله به پیامدهای اجتماعی و سیاسی مدرسۀ دارالفنون در ایران میپردازد. مقطع زمانی مورد بررسی دورۀ قاجار، بهویژه دورۀ ناصری (1264-1313ق) است. این مقاله با بررسی اسناد تاریخی نشان میدهد که مدرسۀ دارالفنون سه پیامد اساسی در نظام سیاسی و اجتماعی ایران داشته است: 1-مدرسۀ دارالفنون شیوۀ واگذاری نقشهای سیاسی در دولت قاجار را تغییر داد؛ 2-فارغالتحصیلان مدرسۀ دارالفنون نیروهای متخصص مورد نیاز دولت قاجار را فراهم میکردند و نقش مهمی در برپایی برخی نهادهای سیاسی اجتماعی جدید در ایران داشتند؛ 3-آموزش برنامههای درسی دارالفنون دانشها و مفاهیم جدیدی را در دولت قاجار و جامعۀ ایران منتشر ساخت. اشاعۀ این دانشها و مفاهیم جدید باورها و نگرشهای حاکم به طبیعت،جامعه و سیاست را تغییر داد. دستاوردهای این مدرسه در توسعه و گسترش علوم و فنون جدید زمینههای عینی و ذهنی برخی از تحولات اجتماعی و سیاسی را در دولت و جامعه ایران فراهم ساخت. بررسی تاریخی پیامدهای مدرسۀ دارالفنون نشان میدهد که هر گونه سیاستگذاری علمی و آموزشی میتواند پیامدهای اجتماعی و سیاسی خاصی را به همراه داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
آموزش؛ تأثیرات اجتماعی و سیاسی؛ دارالفنون؛ قاجار | ||
مراجع | ||
آدمیت، فریدون. (1378ش). امیرکبیر و ایران. تهران: انتشارات خوارزمی.
آدمیت، فریدون. (1351ش). اندیشه ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار. تهران: خوارزمی.
التون، ج.ر. (1386ش). شیوۀ تاریخنگاری، ترجمۀ منصوره اتحادیه. تهران: نشر تاریخ ایران.
تکمیل همایون، ناصر. (1397ش). دارالفنون. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
توفیق، ابراهیم. (1399ش) مسألۀ علم و علم انسانی در درالفنون عصر ناصری. به همراه مهدی یوسفی و آرش حیدری. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
پولاک، یاکوب. (1368ش). سفرنامۀ پولاک ایران و ایرانیان. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
روزنامۀ ایران (1288ق-1321ق). شمارۀ 318.
روزنامۀ وقایع اتفاقیه (1267ق-1324ق) شمارههای 408،415، 429،629.
دولتآبادی، یحیی. (1361ش). حیات یحیی. تهران: فردوسی.
ساعی، علی. (1386ش). روشهای تحقیق در علوم اجتماعی. تهران :سمت.
سرمد، زهره، عباس بازرگان، الهه حجازی. (1398ش). روشهای تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگه.
مستوفی، عبداللّه. (1343ش). تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجاریه. جلد اول. تهران: تهران مصور.
محبوبی اردکانی، حسین. (1354ش). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. تهران: انجمن دانشجویان دانشگاه تهران.
محمدی، محمود. (1399ش). «نقش معلمان و شاگردان مدارس جدید در انقلاب مشروطه ایران.» مجلۀ جامعهشناسی تاریخی، دورۀ 12، شمارۀ 2، ص 411-435.
محیط طباطبایی، محمد. (1354ش). «دارالفنون و امیرکبیر.» مجموعه مقالات امیرکبیر و دارالفنون. گردآوری قدرتاللّه روشنی زعفرانلو. تهران: انتشارات کتابخانۀ مرکزی و مرکز اسناد.
یغمایی، اقبال. (1398ش). مدرسۀ دارالفنون و تاریخچۀ آن. تهران: انتشارات مگستان. Appel, W. M. (2013). Can education change society? New York: Routledge. Giroux, H. (1985). Teachers as intellectuals: Toward a Critical Pedagogy of Learning. New York: Bergin & Garvey. McLaren, P. (1989). Life in School: An Introduction to Critical pedagogy in the Foundation of Education. New York: Longman Inc. Scott, j. (1990). A Matter of Record-Documentary Sources in Social Research. Cambridge: Polity. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 720 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |