پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,700 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,008,767 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,690,716 |
اصول شناخت شیوه خوشنویسی میرعلی هروی با تکیه بر مطالعۀ زاویه قلم گذاری و کرسی نقطه ها * | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 11، دوره 28، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 119-128 اصل مقاله (805.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2022.269577.666840 | ||
| نویسندگان | ||
| سیده فرشته حسینی رشتخوار* 1؛ حمید رضا قلیچ خانی2؛ علی نعمتی بابای لو3 | ||
| 1کارشناس ارشد هنر اسلامی، گروه هنر اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2دکتری مطالعات نسخ خطی، دانشگاه دهلی، عضو کمیته تعیین اصالت و تقویم نفایس کتابخانه ملی ایران. | ||
| 3ستادیار گروه مرمت و باستانسنجی، دانشکده حفاظت آثار فرهنگی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| وظیفۀ مهم نقطه در خطِّ نستعلیق، تعیین اندازهها، زاویه قلم خوشنویس و نیز ترکیببندی سطر و قطعه است که در آثار هر خوشنویس، متمایز از دیگری است. هدف اصلی این مقاله شناخت اصول حاکم بر چلیپاهای منتخب میرعلی هروی بر اساس بررسی زاویه قلمگذاری، کرسی و پراکندگی نقطهها از منظر اصول و مبانی هنرهایتجسمی در آثار منتخب وی است. مولفههای حاکم بر این مطالعه شامل1- زاویه نقطهگذاری 2- قطر افقی نقطه نسبت به کرسی3- کرسی و موقعیت نقطهها و پراکندگی بوده و در پی پاسخ به این سوالات است: زاویه قلمگذاری نقطه و قطر افقی نقطه نسبت به کرسی در آثار میرعلیهروی چیست؟ وضعیت کرسی نقطهها و پراکندگی آنها در آثار میرعلیهروی چگونه است؟ اصول شناخت اصل و جعل آثار میرعلیهروی با تکیه برسنجش نقطه چیست؟ گردآوری اطلاعات به روش کتابخانهای با بررسی کیفی نقطه در چلیپاهای منتخب انجام و به شیوه توصیفی تحلیلی ارائه شده که ماحصل آن شناخت سبک نقطهگذاری میرعلی است. اگرچه زاویه نقطهگذاری در نستعلیق 62 تا 5/63 درجه شناخته شده، اما تحلیل آثار میرعلیهروی نشان میدهد که زاویه دست هر هنرمند در آثار گوناگون و نیز نسبت به آثار دیگران متفاوت بوده و اختلاف زیاد در آن میتواند گمانه غیرِاصل بودن اثر را تقویت کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خوشنویسی؛ خطِّ نستعلیق؛ نقطه؛ زاویه قلمگذاری؛ میرعلیهروی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Recognition Principles of Mir Ali Heravi’s Calligraphy Style According to Pen’s Angle and Dot’s Baseline* | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyedeh fereshte hoseini Roshtkhar1؛ Hamid Reza Ghelichkhani2؛ Ali Nemati babaylou3 | ||
| 1Master of Islamic Arts, Department of Islamic Arts, Faculty of Handicrafts, Isfahan University of Art, Isfahan, Iran. | ||
| 2PhD of Manuscript Studies, Delhi University, A Member of Manuscript Authentication Committee in National Library of Iran, Tehran, Iran. | ||
| 3Associate Professor, Department of Restoration and Archeology, Faculty of Cultural Materials Conservation, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Dot is the first and the most important element in Islamic calligraphy. The most important function of the dot in Nasta’liq script is to determine scales, calligrapher’s pen’s angle, and also line and specimen compositions. This fact can differ in each individulal calligrapher. So, the main goal of this research is to study the pen’s angle, baseline, and dot’s scattering in Mir Ali Heravi’s selected Chalipas based on fine art principles which has done according to: a) pen’s angle b) horizontal diameter of the dot toward baseline c) baseline itself and dots’ positions and scattering. Therefore, these questions are going to be analyzed and answered in this paper: According to baseline in Mir Ali Heravi’s artworks, what are the pen’s angle of the dot, and the horizontal diameter of the dot? What about the position of the dots’ baseline and their scattering in Mir Ali artworks? What are the principles for recognizing the forged and original artworks of Mir Ali Heravi based on the evaluation of the dots? In this research, the method of data collection was desk-baesd, and the descriptive-analytical method was used to study the qualitative review of the dots in Mir Ali selected Chalipas. The results show his dots’ style. The method in this article is descriptive-analytical and it is a practical research. The gathering information method was documentation, and statistical methods, computerized measurement, bibliographic, and also visual observations by authors were used. Statistical society of this research was Mir Ali’s Chalipas. The size and angle of the script may be varied based on the calligrapher’s desire. Due to studies done on selected Chalipas, Mir Ali Heravi’s nib was medium. It is deduced that the least angle is 50 degrees and the most angle is 66 degrees and the average pen’s angle is 60 degrees. Among 108 studied dots, 25 of them are 60 degrees. This result doesn’t show a vast number of differences but this important tip must not be forgotten that dots’ angles are not similar to each other because this is the proportion principle in Nasta’liq. Also, a tremendous difference between angles can show that the artwork is not original and it is forged. Another reason is the method alteration, pen’s nib and the specifications of using pen. Generally, it is believed that the dots’ angles in Nasta’liq are 62 till 63.5 degrees but studying Mir Ali artworks shows us that hand’s angle of each artist can be different and also it can be different in each artwork of each artist. Huge differences in this issue can make us think that some artworks are not original and they can be forged. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| calligraphy, Nasta’liq script, point, Pen’s Angle, Mir Ali Heravi | ||
| مراجع | ||
|
اسحاق زاده، روح اله؛ صادقیان، حمید و روحانی اصفهانی، الهام (1397)، بررسی بصری رابطه نقطه و فضا در گرافیک خط نستعلیق شیوه‌های صفوی و معاصر (با تأکید بر آثار میرعماد و غلامحسین امیرخانی)، نامه هنرهای تجسمی و کاربردی، دوره11، شماره21، صص69-83 .
اصفهانی، باباشاه (1391)، آداب المشق(بر اساس نسخۀ دانشگاه پنجاب لاهور)، پژوهش دکتر حمیدرضا قلیچ‌خانی، پیکره، تهران. اصفهانی، میرزا حبیب (1369)، تذکره خط و خطاطان شامل خطاطان،نقاشان،مذهبان و جلدسازان ایرانی و عثمانی بانضمام کلام الملوک، ترجمه رحیم چاوش اکبری، مستوفی، تهران.
آژند، یعقوب (1387)، مکتب نگارگری هرات، فرهنگستان هنر، تهران.
بورکهارت، تیتوس (1369)، هنرمقدس(اصول و روشها)، ترجمه جلال ستاری، سروش، تهران.
بیانی، مهدی (1363)، احوال و آثار خوشنویسان(جلد اول و دوم)، علمی، تهران.
جباری‌کلخوران، صداقت، آژند، یعقوب، احصایی، محمد (1386)، ویژگی‌های زیبایی‌شناختی آثار میرعماد حسنی و بازتاب آن در تاریخ خوشنویسی ایران، دانشگاه تهران، تهران.
حسینی رشتخوار، سیده فرشته، قلیچ‌خانی، حمیدرضا، نعمتی بابای‌لو، علی (1395)، تحلیل و طبقه‌بندی فرم حروف در چلیپا نویسی خط نستعلیق با تأکید بر آثار میرعلی هروی و میرزا غلامرضا اصفهانی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان.
حسینی‌رشتخوار، سیده فرشته، قلیچ‌خانی، حمیدرضا، نعمتی‌بابای‌لو، علی (1397)، مطالعۀ تطبیقی شیوه خوشنویسی چلیپایی از میرزا غلامرضا اصفهانی وغلامحسین امیرخانی، مطالعات تطبیقی هنر، دوره 7، شماره14،صص 17-29.
حسینی‌رشتخوار، سیده فرشته، نعمتی‌بابای‌لو، علی (1400)، مطالعۀ شیوۀ قلم گذاری درآثارچلیپای سیّد علی‌خان تبریزی بر پایۀ حُسنِ تشکیل مفردات، نگره، تهران.doi: 10.22070/negareh.2021.14349.2749
ا.داندیس، دونیس (1383)، مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر، سروش، تهران.
زارع‌دار، محمدمهدی (1392)، میرعلی هروی منتخبی از مرقعات ایران و هند در موزه های جهان، رواق هنر، تهران.
روملو، حسن‌بیک (1357)، احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، نشربابک، تهران .
طاهریان، غلامرضا (1382)، نگاهی علمی به زاویه قلم نستعلیق ، کلک دیرین، شماره7 ، صص4-23.
عالی افندی ، مصطفی بن احمد ( 1366)، مناقب هنروران، سروش، تهران.
فرید، امیر (1394)، بررسی ویژگی‌های بصری حروف در نستعلیق، دو فصلنامه علمی پژوهش هنر، دوره 5، شماره 10، صص101- 113. فضائلی، حبیب‌الله (1362)، تعلیم خط ، سروش، تهران.
فضائلی، حبیب‌الله (1350)، اطلس خط ، مشعل، اصفهان.
قصه خوان، قطب الدین محمد(1372)،دیباچه، در کتاب آرایی در تمدن اسلامی، تصحیح نجیب مایل هروی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد.
قطاع، محمدمهدی (1383)، مبانی زیباشناسی در شیوه میرعماد، کتاب ماه هنر،شماره69 و 70 ، صص82-87.
قلیچ‌خانی، حمیدرضا (1373)، رسالاتی در خوشنویسی و هنرهای وابسته ، روزنه، تهران.
قلیچ‌خانی، حمیدرضا (1388)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات خوشنویسی و هنرهای وابسته، روزنه، تهران.
قلیچ‌خانی، حمیدرضا (1392)، درآمدی بر خوشنویسی ایرانی، فرهنگ معاصر، تهران.
مایل هروی، نجیب (1380)، تاریخ نسخه پردازی و تصحیح انتقادی نسخه های خطی، مهر، تهران.
مایل هروی، نجیب (1398) کتاب آرایی در تمدن اسلامی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد.
مجتبوی، سید حسن (1389)، هرات در عهد تیموریان، دانشگاه آزاد واحد نیشابور ، مشهد.
منشی قمی، قاضی میر احمد (1366)، گلستان هنر، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، نشر منوچهری، تهران.
نصر، سید حسین (1392)، هنر و معنویت اسلامی ، ترجمه رحیم قاسمیان، حکمت ،تهران.
Daneshgar, Fahimeh , Hessami Kermani, Mansoor & Taheri, Faeze (2015), The Plastic Function of Dot’s Place on Farsi Typography, Indian Journal of Science and Technology, Volume 8, Issue 28, pp. 1-9. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 476 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 154 |
||