پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,031 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,501,295 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,683 |
تحلیل انتقادی متون نقلی اسلامی و پیشااسلامی در تعیین هویت قربانی ابراهیم (ع) | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 54، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 320-295 اصل مقاله (1.51 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2022.330474.669819 | ||
| نویسندگان | ||
| نوروز امینی1؛ محسن رفعت* 2؛ علی حسن نیا3 | ||
| 1استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه گیلان | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه حضرت معصومه | ||
| 3استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد | ||
| چکیده | ||
| هویت قربانی ابراهیم، مسئلهای جدی در ادیان توحیدی است. ظواهر متون عهدینی، اسحاق را ذبیح میداند، اما در میان مسلمانان به دلیل اجمال آیات مربوط به داستان ذبح در قرآن، اختلافهایی در تعیین ذبیح وجود دارد. دامنۀ این اختلافات در روایات فریقین، بیشتر است. بخشی از روایات فریقین، اسماعیل را ذبیح معرفی میکند وگروهی دیگر، اسحاق را. پژوهش حاضر، متون مرتبط با این موضوع، را در منابع اسلامی و عهدینی، با رویکردی تحلیلی ـ انتقادی، از رهگذر تحلیل سندی و متنی روایات و متون نقلی عهدینی و اسلامی، ارزیابی میکند. یافتههای تحقیق نشان می‌دهد با وجود صراحت بخشهایی از کتاب مقدس در تعیین ذبیح، شواهد درونمتنی حاکی است، عبارتهایی که به نام ذبیح اشاره دارد، افزودههای تفسیری مفسران کتاب مقدس است. همچنین با وجود اختلاف در روایات اسلامی، تحلیل اسناد و ملاحظۀ شواهد درونمتنی آیات قرآن و روایات اسلامی، حاکی از آن است که اسماعیل، نامزد قربانی ابراهیم بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسحاق؛ اسماعیل؛ حضرت ابراهیم (ع)؛ ذبیح‌الله؛ نقد سند؛ نقد متن | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن‌کریم.
[2]. آلوسی، محمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[3]. ابنابیشیبه، ابوبکر (1409). المصنف. تصحیح: سعید لحام، بیروت، دارالفکر.
[4]. ابناثیر، أبوالحسن علی (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت، دارصادر ـ دار بیروت.
[5]. ابنجوزی، ابوالفرج (1412). المنتظم. تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[6]. ---------- (1422). زاد المسیر فی علم التفسیر. تحقیق: عبدالرزاق المهدی، بیروت، دارالکتاب العربی.
[7]. ابنحجر، احمد (؟). فتح الباری بشرح صحیح البخاری. بیروت، دارالمعرفه.
[8]. ابنحنبل، احمد (؟). مسند احمد. بیروت، دار صادر.
[9]. ابنخلدون، عبدالرحمن (1408). تاریخ ابنخلدون. تحقیق: خلیل شحاده، بیروت، دارالفکر.
[10]. ابنخلکان، احمد بن ابراهیم (؟). وفیات الاعیان. تحقیق: احسان عباس، بیروت، دارالثقافه.
[11]. ابنداود حلی، حسن بن علی (1392). رجال ابنداود. نجف، مطبعه الحیدریه.
[12]. ابنسعد، محمد (؟). الطبقات الکبری. بیروت، دار صادر.
[13]. ابنعماد حنبلی، عبدالحی (1406). شذرات الذهب. تحقیق: الأرنؤوط، دمشق ـ بیروت، دارابنکثیر.
[14]. ابنقتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم (1992). المعارف. قاهره، الهیئه المصریه.
[15]. ابنقولویه، جعفر بن محمد (1356). کامل الزیارات. نجف الاشرف، دارالمرتضویه.
[16]. ابنکثیر، اسماعیل بن عمر (1407). البدایه و النهایه. بیروت، دارالفکر.
[17]. ---------- (1419). تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دارالکتب العلمیه.
[18]. ابوعزیز، سعد یوسف محمود (؟). الإسرائیلیات و الموضوعات فی کتب – التفاسیر. قاهره، مکتبه التوفیقیة.
[19]. اردبیلی، محمد بن علی (؟). جامع الرواة. (بیجا)، (بینا).
[20]. انجیل برنابا(1379). ترجمه: حیدرقلیخان قزلباس (سردار کابلی)، تهران، المعی.
[21]. اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف (1420). البحر المحیط. بیروت، دارالفکر.
[22]. ایمانی، محمدرسول (1389). «مروری بر دو دیدگاه در مورد ذبیح ابراهیم در سنت اسلامی». معرفت ادیان، سال اول، شمارۀ دوم، صص5ـ21.
[23]. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان (1374). البرهان فی تفسیر القرآن. قم، مؤسسه البعثه.
[24]. بخاری، محمد بن اسماعیل (1406). التاریخ الصغیر. تصحیح: محمود ابراهیم زاید، بیروت، دارالمعرفه.
[25]. بروجردی، علی (1410). طرائف المقال. تحقیق: مهدی رجائی، قم، کتابخانۀ مرعشی نجفی.
[26]. بزار، ابوبکر احمد بن عمرو (؟). مسند البزار. تحقیق: علی بن نایف الشهود، (بیجا)، (بینا).
[27]. بیومی مهران، محمد و سید محمد راستگو (1383). بررسی تاریخی قصص قرآن. تهران، علمی و فرهنگی.
[28]. بیهقی، احمد بن حسین (1410). شعب الایمان. تصحیح: محمدسعید زغلول، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[29]. ترجمۀ فارسی تورات بر اساس کتاب مقدس Unwin Brothers(1398). ترجمۀ سید ابوالفضل ساقی، (بیجا)، نشر سایت جامع پژوهشهای ادیان.
[30]. جدیدالإسلام، علیقلی (پدر آنتونیو دو ژزو پرتغالی)(1382). ترجمه، شرح و نقد سفر پیدایش تورات (سیف المؤمنین فی قتال المشرکین). تحقیق: رسول جعفریان، قم، انصاریان.
[31]. جزائری، نعمتالله(1404) النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین. قم، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
[32]. جواهری، محمد (1424). المفید من معجم رجال الحدیث. قم، محلاتی.
[33]. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (؟). المستدرک علی الصحیحین. تحقیق: یوسف مرعشلی، (بیجا)، (بینا).
[34]. حرانی، حسن بن علی بن شعبه (1404). تحف العقول. تحقیق: علیاکبر غفاری، قم، جامعۀ مدرسین.
[35]. حسینیزبیدی، محمدمرتضی (1414). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت، دارالفکر.
[36]. حفنی، عبدالمنعم (2004). موسوعه القرآن العظیم. قاهره، مکتبه مدبولی.
[37]. حلّی، حسن بن یوسف (1417). خلاصه الأقوال. تحقیق: جواد قیومی، نشر الفقاهه.
[38]. حمیری، عبدالله بن جعفر (1413). قرب الإسناد، قم: مؤسسه آلالبیت.
[39].خطیب بغدادی، احمد بن علی (1417). تاریخ بغداد. تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
[40]. خویی، سید ابوالقاسم (1413). معجم رجال الحدیث. (بیجا)، (بینا).
[41]. ذهبی، شمسالدین محمد بن احمد (؟). التفسیر و المفسرون. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[42]. ---------- (1382). میزان الاعتدال. تصحیح: علی محمد البجاوی، بیروت، دارالمعرفه.
[43]. ---------- (1410). تاریخ الإسلام. بیروت، دارالکتاب العربی.
[44]. رازی، ابنابیحاتم (1371). الجرح و التعدیل. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[45]. رئیسیان، غلامرضا و سمانه ابریشمی (1393). «نقد مقالۀ مقایسۀ نگرش شیعه به داستان قربانی ابراهیم با یهودیت، مسیحیت و احادیث اهلسنت از منظر فایرستون». علوم حدیث، سال نوزدهم، شمارۀ دوم، صص133ـ171.
[46]. زحیلی، وهبه بن مصطفی (1418). التفسیر المنیر. بیروت، دار الفکر المعاصر.
[47]. زیعلی، جمالالدین (1414). تخریج الاحادیث و الآثار. تصحیح: عبدالله بن عبدالرحمن السعد، ریاض، دار ابنخزیمه.
[48]. سیوطی، جلالالدین و جلالالدین محلی (1416). تفسیر الجلالین. بیروت، مؤسسه النور.
[49]. شبّر، سیدعبدالله (1412). تفسیر القرآن الکریم. بیروت، دارالبلاغه.
[50]. شوکانی، محمد بن علی (1414). فتح القدیر. دمشق ـ بیروت، دار ابنکثیر و دارالکلم الطیب.
[51]. شهید اول، محمد (1410). المزار. تحقیق: مدرسۀ امام مهدی، قم، مدرسۀ امام مهدی(عج).
[52]. صادقی تهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم، فرهنگ اسلامی.
[53].صدوق، محمد بن علیبنبابویه(1379). معانی الاخبار، تصحیح: علیاکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
[54]. ---------- (1385). من لا یحضره الفقیه. تحقیق و ترجمه: محمدجواد غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
[55]. ---------- (1386). علل الشرایع. نجف، حیدریه.
[56]. ---------- (1403). الخصال. تحقیق: علیاکبر غفاری، قم، جامعۀ مدرسین.
[57]. ---------- (1404). عیون اخبار الرضا (علیه السلام). تصحیح: حسین اعلمی، بیروت، اعلمی.
[58]. ---------- (1413). من لا یحضره الفقیه. تحقیق: علیاکبر غفاری، قم، اسلامی.
[59]. طباطبایی، سید محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم، دفتر انتشارات اسلامی.
[60]. طبرانی، سلیمان بن احمد (؟). المعجم الکبیر. تصحیح: حمدی عبدالحمید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[61]. طبرسی، فضل بن حسن (1415). مجمع البیان لعلوم القرآن. بیروت، اعلمی.
[62]. طبری، أبوجعفر محمد بن جریر(1387). تاریخ الطبری. بیروت، دارالتراث.
[63]. ---------- (1415). جامع البیان. تحقیق: صدقی جمیل، بیروت، دارالفکر.
[64]. طبری آملی، محمد بن جریر (1413). دلائل الإمامه. قم، بعثت.
[65]. طوسی، محمد بن حسن (1409). التبیان. تحقیق: احمد حبیب قصیر العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[66]. ---------- (1414). الأمالی. تحقیق: مؤسسه البعثه، قم، دارالثقافه.
[67]. ---------- (1415). رجال الطوسی. تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم، مؤسسه النشر الإسلامی.
[68]. ---------- (1417). الفهرست. تحقیق: جواد قیومی، مؤسسة نشر الفقاهه.
[69]. عبدالکریم، خطیب (؟). التفسیر القرآنی للقرآن. (بیجا)، (بینا).
[70]. علمالهدی، علیبنحسین (1998). أمالی المرتضی. قاهره، دارالفکر العربی.
[71]. عیاشی، محمد بن مسعود (1380). تفسیر العیاشی. تهران، المطبعه العلمیه.
[72]. عینی، محمود بن احمد (؟). عمده القاری. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[73]. فخررازی، محمد(1420). مفاتیح الغیب. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[74]. فیض کاشانی، ملامحسن (1406). الوافی. اصفهان، کتابخانۀ امیرالمؤمنین.
[75]. قرشی، سید علیاکبر (1354). قاموس قرآن. تهران، دارالکتب الاسلامیه.
[76]. قرطبی، محمد بن احمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران، ناصرخسرو.
[77]. قمی، علی بن ابراهیم (1404). تفسیر القمی. تحقیق: طیب موسوی جزائری، قم، دارالکتاب.
[78].کلینی، محمدبنیعقوب (1367). الکافی. تصحیح: علیاکبر غفاری، تهران، اسلامیه.
[79]. مازندرانی، محمدبناسماعیل (1416). منتهی الاقوال فی احوال الرجال. تصحیح: آلالبیت، قم، آلالبیت.
[80]. مازندرانی، محمدهادیبنمحمدصالح (1430). شرح فروع الکافی. قم، دارالحدیث.
[81]. مامقانی، عبدالله (1345). نهایه المقال. نجف، مرتضویه.
[82]. مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الأنوار. بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[83]. مراغی، احمد بن مصطفی (؟). تفسیر المراغی. بیروت، دار احیاء التراث العربی.
[84]. مزی، یوسف (1413). تهذیب الکمال. تصحیح: بشار عواد معروف، بیروت، الرسالة.
[85]. مسعودی، علیبنحسین (1409). مروج الذهب. تحقیق: اسعد داغر، قم، دارالهجرة.
[86].مصطفوی، حسن (1417). التحقیق فی کلمات القرآن. تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[87]. معرفت، محمدهادی (1418). التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب. مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه.
[88]. ---------- (1423). شبهات و ردود حول القرآن. قم، التمهید.
[89]. مغنیه، محمدجواد (1424). الکاشف (تفسیر الکاشف). تهران، دارالکتب الإسلامیة.
[90]. مقدسی، مطهربنطاهر(؟). البدء و التاریخ. (بیجا)، مکتبه الثقافه الدینیة.
[91]. مقری، احمد و دیگران (1394). «مسئلهشناسی روایت ذبح فرزند ابراهیم در ادیان ابراهیمی». معرفت ادیان، سال ششم، شمارۀ سوم، صص49ـ68.
[92]. ملکلو، صدیقه و دیگران (1397). «تحلیل انتقادی دیدگاه برخی خاورشناسان دربارۀ تفاوت چهرۀ ابراهیم و اسماعیل در سور مکی و مدنی». مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، سال دوم، شمارۀ اول، صص97ـ118.
[93]. مودب، سیدرضا و کامران اویسی (1394). «بررسی منتقله بودن روایت ذبیح بودن اسحاق در تفسیر مجمع البیان». پژوهشنامۀ قرآن و حدیث، شمارۀ 16، صص1ـ23.
[94]. میرزایی، پوران (1389). «بازکاوی انتساب تفسیر القمی در خلال مقایسۀ مقدمه با متن کتاب». علوم حدیث، سال پانزدهم، شمارۀ اول، پیاپی 55، صص153ـ163.
[95]. نجاشی، احمدبنعلی(1416). رجال النجاشی. قم: مؤسسه النشرالإسلامی.
[96]. نمازی شاهرودی، علی (1405). مستدرکات علم رجال الحدیث. تهران، ابنالمؤلف، چاپخانۀ شفق.
[97]. وحید بهبهانی، محمدباقر (؟). تعلیقه علی منهج المقال، (بیجا)، (بینا).
[98]. هیثمی، نورالدین (1408). مجمع الزوائد. بیروت، دارالکتب العلمیة.
[99]. یعقوبی، احمد بن أبییعقوب (؟). تاریخ الیعقوبی. بیروت، دار صادر.
[100]. Afsar, Ayaz (2007), “A Comparative Study of the Intended Sacrifice of Isaac/Ishmael in the Bible and the Qur'ān,” Islamic Studies, Winter, 46(4): pp. 483-498. (Available at: https://www.jstor.org/stable/20839091)
[101]. Fireston, Reuven (1998). “Merit, mimesis, and martyrdom: aspects of Shiite meta_historical exegesis on Abraham's sacrifice in light of Jewish, Christian, and Sunni muslim tradition”, Journal of the American Academy of Religi, Volume 66, Issue 1, P93-116.
[102]. Ghauri, Abdus Sattar & Ghauri, Ihsanur Rahman (2007), The Only Son offered for Sacrifice Isaac or Ishmael [Second (Revised) Edition (Hardbound)], Lahore: Al-Mawrid.
[103]. Marlowe, Michael, (2006), The Only Begotten Son, Bible-researcher.com (Retrieved on 13.12.2021).
[104]. Moody, Dale (1953), “God's Only Son: The Translation of John 3:16 in the Revised Standard Version,” Journal of Biblical Literature Dec. 72(4), pp. 213-219.
[105]. https://en.wikipedia.org/wiki/Monogen%C4%93s, (Retrieved on 13.12.2021).
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 478 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب