پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,225 |
| تعداد مقالات | 67,685 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,001,113 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,678,888 |
مطالعه چهره انسان در نگاره سلطان سنجر و پیرزن اثر محمود مذهب، مخزن الاسرار نظامی | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 10، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 251-280 اصل مقاله (923.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2022.329624.459692 | ||
| نویسندگان | ||
| الهه پنجه باشی* 1؛ یاسمین رحیمی2 | ||
| 1استادیار گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا س، تهران ، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد گروه نقاشی، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا س، تهران ، ایران | ||
| چکیده | ||
| نگارگری مکتب بخارا در امتداد مکتب هرات و تاثیرات بهزاد، شکل گرفت. محمود مذهب که از شاگردان برجسته بهزاد بود و به دستور عبیدالله‌خان ازبک به همراه چند تن از هنرمندان دیگر از هرات به بخارا آمده بود، تاثیرات مکتب هرات و بهزاد را با خصوصیات نقاشی محلی بخارا ادغام کرد و نگارگری بخارا، را با ویژگی‌های مستقل پایه گذاری کرد. در مکتب بخارا بیشتر، موضوعات تغزلی و تاریخی به تصویر کشیده شده است. پرداختن به موضوع اصلی داستان و عدم پرداخت به حواشی از ویژگی‌های بارز نگارگری بخارا است. هدف از این پژوهش مطالعه بر روی چهره انسان‌ها در نگاره سلطان سنجر و پیرزن می‌باشد. این پژوهش به این پرسش پاسخ می‌دهد: چهره انسان در این نگاره سلطان سنجر و پیرزن به چه صورت کار شده است؟ روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات با شیوه، اسنادی (کتابخانه‌ای) بوده است. این پژوهش با رویکردی تاریخی به ساختار این نگاره پرداخته است. یافته‌های این پژوهش نشان دهنده این است که این نگاره با ویژگی‌های مستقل مکتب بخارا تصویر شده ولی همچنان تاثیرات اندکی از بهزاد در چهره‌پردازی و منظره‌سازی این نگاره قابل مشاهده است شده ولی همچنان تاثیرات اندکی از بهزاد در چهره‌پردازی و منظره‌سازی این نگاره قابل مشاهده است و با استفاده از نمادپردازی بر اختلاف طبقاتی حاکم بر سطح جامعه و ظلمی که سلطان سنجر بر مردمش روا می‌داشته تاکید شده است. نگارگر مذکور با مهارت این داستان را به تصویر کشیده و با استفاده از المان‌هایی که به کاربرده و بیان عواطف در چهره انسان‌ها، ارتباط افراد باهم و شرح واقعه را به خوبی نشان داده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان؛ سلطان سنجر و پیرزن؛ محمود مذهب؛ مکتب بخارا؛ نظامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Contemplation of the Human Face in the Illustration of Sultan Sanjar and Old Woman by Mahmud Muzahib, Nezami Makhzan al-Asrar | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elahe Panjehpashi1؛ Yasamin Rahimi2 | ||
| 1Assistant Professor Department of Painting, Faculty of Art, Al-Zahra University, Tehran, Iran | ||
| 2Masters, Department of Painting, Faculty of Art, Al-Zahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The school of Bukhara painting emerged along with Herat painting and Behzad’s influences. Mahmud Muzahib, who was one of Behzad’s prominent students and came to Bukhara from Herat on the orders of Obeidolah Khan Usbek, together with some other artists combined the influences of Herat and Behzad with the features of local Bukhara painting and founded Bukhara painting with independent features. In Bukhara painting, more lyrical and historical themes were depicted. Concentrating on the main theme of history and ignoring the edges are the outstanding features of Bukhara painting. The aim of this research is to find out the course of changes of human face in the illustration of Sultan Sanjar and the old woman and to understand the similarities and differences. This investigation answers the question that how the human face is depicted in the illustrations from this period. What visual change has the human face undergone in the illustration of Makhzan al-Asrar by Mahmud Muzahib that is significant? The research method of the present study was descriptive-analytical and the data collection method was documentary (library). The analysis of the work is based on the visual principles and rules used in this illustration. The results show that this illustration is depicted with independent characteristics of Bukhara painting. Nevertheless, slight influences of Behzad can be seen in the drawn faces and landscape of this illustration. The artist has skillfully depicted this story and through the use of the elements used and the expression of emotions in the human faces, he has well rendered the relationship between the people and the description of the event. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| human, Mahmud Muzahib, Nezami, Sultan Sanjar and old woman, the school of Bukhara | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی ناغانی، حسین (۱۳۸۸). «مطالعۀ تطبیقی شکل انسان در نگارگری مکتب هرات و نقاشی قاجار»، جلوۀ هنر، 1(۱)، 13-28.
الهی، محبوبه (۱۳۸۹). «لباس به‌مثابۀ هویت»، فصلنامۀ مطالعات ملی، 11(۲)، 3-30.
اولئاریوس، آدام (۱۹۹۰). سفرنامۀ آدام اولئاریوس اصفهان خونین شاه صفی. جلد دوم. ترجمۀ حسین کردبچه. تهران: شرکت کتاب برای همه.
اسکندرپورخرمی، پرویز و شفیعی، فاطمه (۱۳۹۰). «نگارگری ایرانی تجلیگاه ملکوت خیال با تأکید بر آرای شیخ شهاب‌الدین سهروردی دربارۀ عالم خیال (مثال)»، نشریۀ هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، ۴۸، 19-28.
آژند، یعقوب (۱۳۸۷). مکتب نگارگری هرات. چاپ اول. تهران: فرهنگستان هنر.
آژند، یعقوب (۱۳۸۶). «مکتب بخارا»، هنرهای تجسمی، ۲۶، 28-33.
بهروزی‌پور، حسین (۱۳۹۸). «صورت، بیان و معنا در نگارگری ایران بر پایۀ دیدگاه‌های دینی و عرفانی تیتوس بورکهارت و سید حسین نصر»، مطالعات باستان‌شناسی پارسه، 3(۱۰)، 127-148.
پاکباز، رویین (۱۳۸۵). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز. چاپ پنجم. تهران: زرین و سیمین.
پاکباز، رویین (۱۳۹۳). دایرة المعارف هنر. چاپ چهاردهم. تهران: فرهنگ معاصر.
تاورنیه، ژان باتیست (۱۹۵۷). سفرنامۀ تاورنیه. ترجمۀ ابوتراب نوری. مصحح حمید شیرانی. چاپ دوم. تهران: کتابخانۀ سنایی.
پولیاکوا، ی. ا.، و رحیمووا، ز. ای (۱۹۹۶). «ترسیم انسان در نقاشی ایرانی (قسمت اول)»، ترجمۀ زهره فیضی، سوره، ۷۰، 67-75.
سید صدر، ابوالقاسم (۱۳۸۸). دایرة المعارف نقاشی. چاپ اول. تهران: سیمای دانش.
شراتو، امبرتو و گروبه، ارنست جی. (۱۹۹۷). تاریخ هنر ایران (۹) هنر ایلخانی و تیموری. ترجمۀ یعقوب آژند. چاپ اول. تهران: مولی.
حسنوند، محمدکاظم و آخوندی، شهلا (۱۳۹۱). «بررسی سیر تحول چهره‌نگاری در نگارگری ایران تا انتهای دورۀ صفوی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگره، ۲۴، 15-35.
حسینی‌راد، عبدالمجید، گودرزی، مصطفی و رضوانیان، بامداد (۱۳۸۹). «چهره‌نگاری در هنر نقاشی»، جلوۀ هنر، ۴، 13-22.
حیدرخانی، مریم (۱۳۹۴). «نقاشی ایرانی در مقام منبع تاریخ معماری ایران»، مطالعات معماری ایران، ۷، 151-163.
دلاواله، پیتر (۱۹۹۱). سفرنامۀ پیتر دلاواله (قسمت مربوط به ایران). ترجمۀ شعاع الدین شفا. چاپ دوم. تهران: علمی-فرهنگی.
رابینسون، بزیل ویلیام (۱۹۹۷). تاریخ هنر ایران (۱۱) هنر نگارگری ایران. ترجمۀ یعقوب آژند. چاپ اول. تهران: مولی.
رهنورد، زهرا (۱۳۹۳). تاریخ هنر ایران در دورۀ اسلامی: نگارگری. چاپ چهارم. تهران: سمت.
زارعی فارسانی، احسان و قاسمی اشکفتکی، مریم (۱۳۹۸). «ترکیب‌بندی در نگارگری ایرانی با تأکید بر مضمون و اصول سنت‌های تصویری»، جلوۀ هنر، 11(۲)، ۲۱-۴۲.
شه‌کلاهی، فاطمه و میرزا ابوالقاسمی، محمدصادق (۱۳۹۵). «بررسی تنوع پیکره‌ها در آثار کمال‌الدین بهزاد»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگره، ۳۹، 91-99.
علی‌محمدی اردکانی، جواد، گودرزی، مصطفی و مراثی، محسن (۱۳۹۰). «خیال و جایگاه آن در چهره‌نگاری نقاشی ایرانی»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ۲۱، 55-72.
قاسمیه، سارا، بمانیان، محمدرضا و ناصحی، ابوذر (۱۳۹۵). «بررسی زبان مشترک باغ و نگارگری ایرانی با تأکید بر نقش نمادین درخت سرو»، دوفصلنامۀ علمی-ترویجی پژوهش هنر، 6(۱۱)، 75-85.
قدیریان، اندیشه و سلیمانی، محمودرضا (۱۳۹۰). «درآمدی بر تحلیل دو ادب نگارۀ مکتب بخارا»، خراسان بزرگ، 2(۲)، 97-108.
کشمیری، مریم و رهبرنیا، زهرا (۱۳۹۷). «تبیین الگوپردازی، ریزنگاری و حجم‌پردازی در نگارگری ایرانی بر پایۀ مبانی ادراک در المناظر ابن هیثم»، مبانی نظری هنرهای تجسمی، ۶، 5-20.
کن بای، شیلا ر. (۲۰۰۸). نقاشی ایرانی. ترجمۀ مهدی حسینی. چاپ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه هنر.
کورکیان، ا. م. و سیکر، ژ. پ. (۲۰۱۷). باغ‌های خیال هفت قرن مینیاتور ایران. ترجمۀ پرویز مرزبان. چاپ سوم. تهران: فرزان.
گری، بازیل (۲۰۱۳). نقاشی ایران. ترجمۀ عربعلی شروه. چاپ سوم. ابیانه: نشر دنیای نو.
گودرزی (دیباج). مرتضی (۱۳۹۵). تاریخ نقاشی ایران: از آغاز تا عصر حاضر. چاپ پنجم. تهران: سمت.
محبی، بهزاد، حسنخانی قوام، فریدون، امانی، مریم (۱۳۹۷). «بررسی رابطۀ جایگاه اجتماعی و انتخاب رنگ البسه در نگاره‌های دورۀ صفوی»، فصلنامۀ هنرهای صناعی اسلامی، 3(۱)، 127-139.
مقبلی، آناهیتا (۱۳۹۶). «تأثیر ارزش‌های بصری و جلوه‌های نگارگری ایران و مغولان هند بر نگارگری آسیای مرکزی در قرون شانزدهم و هفدهم/دهم و یازدهم ق»، مبانی نظری هنرهای تجسمی، ۴، 5-18.
ملک‌پائین، علی و چانگ هونگم، ژانگ (۱۳۹۸). «بررسی هندسۀ پنهان در مکتب نگارگری هرات؛ با تأکید بر نگارۀ به لشکرنمودن اسکندر، سخن گوشه‌نشینان را»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگره، ۵۲، 5-23.
نظامی گنجوی (۱۳۸۹). مخزن‌الاسرار. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
نقوی، منیره‌سادات و مراثی، محسن (۱۳۹۱). «مطالعۀ تطبیقی کلاه مردان در سفرنامه‌ها و نگاره‌های دوران صفوی با تأکید بر دیوارنگاره‌های کاخ چهل‌ستون اصفهان»، مطالعات تطبیقی هنر، 2(۳)، 1-18.
ولی قوجق، منصور و مهر پویا، حسین (۱۳۹۵). «مطالعۀ تطبیقی تن‌پوش‌های مردان در سفرنامه‌ها و نگاره‌های دورۀ صفویه»، مطالعات تطبیقی هنر، 6(۱۲)، 41-55.
ولی قوجق، منصور و مهر پویا، حسین (۱۳۹۳). «بررسی ویژگی‌های تن‌پوش‌ها در سفرنامه‌ها و نگاره‌های مکتب اصفهان»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی هنرهای تجسمی نقش‌مایه، 8(۱۸)، 43-54.
یعقوبی، ماندانا و رستمی، مصطفی (۱۳۹۸). «پوشاک دولتمردان دورۀ صفوی از دیدگاه سفرنامه‌نویسان»، اولین کنفرانس ملی دوسالانۀ باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران، بابلسر، 2936-2949.
URLs:
URL1: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mahmud_Muzahhib._Sultan_Sanjar_and_an_Old_Woman_(right_part)_Nez%C3%A2mi,_Makhzan_alasr%C3%A2r_1538-46,_Bukhara,_BNF1.JPEG. (access date:2021/3/10)
URL2: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mahmud_Muzahhib._Sultan_Sanjr_and_an_Old_Woman_(left_part),_Nez%C3%A2mi,_Makhzan_al-asr%C3%A2r_1538-46,_Bukhara,_BNF.JPEG. (access date:2021/3/10)
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 601 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 259 |
||