تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,768 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,368 |
بررسی و مطالعه باستان شناختی زیستگاه های دوره اشکانی حوزه دره سفیدرود رودبار | ||
مطالعات باستان شناسی | ||
مقاله 11، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 27، آذر 1400، صفحه 241-263 اصل مقاله (1010.48 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2020.280981.142716 | ||
نویسندگان | ||
علی کاظمی لویه1؛ فرزاد مافی* 2؛ زرین فخار2 | ||
1دانشجوی دکتری،گروه باستان شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی،ابهر،ایران. | ||
2استادیار،گروه باستان شناسی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی،ابهر،ایران. | ||
چکیده | ||
توانمندیهای زیستمحیطی از جمله عبور رودخانه سفیدرود از بخش مرکزی رودبار در جنوب گیلان و قرار گرفتن آن بر روی مسیر ارتباطی فلات مرکزی با شمال ایران باعث شده تا از دیرباز این منطقه مورد توجه گروهها و جوامع بشری باشد. از این رو موجب شده تا محوطههای بیشماری در سراسر منطقه به صورت تپهها، گورستانها و محوطههای باستانی پراکنده گردد. در خلال بررسیهای انجام شده در سالهای 1385 الی 1389 در منطقۀ مورد مطالعه، 19 محوطۀ دورۀ اشکانی با مواد فرهنگی شاخص متعلق به این دوره شناسایی گشت. این پژوهش به شیوه توصیفی و میدانی به بررسی وضعیت توپوگرافی، موقعیت جغرافیایی، راههای دسترسی و منابع آبی آثار پرداخته و نیز مواد فرهنگی و آسیب شناسی محوطه ها را مورد مطالعه قرار داده است. اغلب محوطههای بررسیشده شامل گورستان و تعدادی نیز استقرارگاههای کوچک است. محدودیت پتانسیلهای زیستمحیطی از مهمترین عواملی است که مانع شکلگیری شهرها و مراکز جمعیتی بزرگ در منطقه شده و با توجه به وجود مراتع، جنگلها و منابع آبی، به نظر میرسد زندگی مردم منطقه ضمن آشنایی با کشاورزی مبتنی بر دامداری بوده و شیوه رایج زندگی نیز از نوع نیمه کوچروی (به سبک عمودی) بوده است. تشابه سفالها و گورها در طول یک دره از پایینترین تا مرتفع ترین نقطه ارتفاعی از سطح دریا به خوبی گویای این موضوع است در این بررسی اغلب سفالهای ادوار تاریخی و اشکانی به رنگ قرمز، نارنجی، قهوه ای تیره و عموماً صیقلی به دست آمد و بیشتر گورها هم حفرهای ساده، پشته سنگی، دخمها ی، چهارچینه سنگی و بعضاً کلان سنگی است و از این حیث قابل مقایسه با سایر گورستانهای همدوره مانند طالش، رضوانشهر، دیلمان، املش، شاهپیر، چره در گیلان و گرمی در آذربایجان و بیستون در غرب کشور است. قطعات سفالی محوطه ها به دو نوع ساده و تزیینی تقسیم می شود و تعداد قطعات سفالهای تزیینی بیشتر از گونۀ دیگر مشاهده شد. | ||
کلیدواژهها | ||
رودبار؛ سفیدرود؛ زیست گاه های اشکانی؛ مواد فرهنگی؛ سفال | ||
مراجع | ||
باقریان، محمدرضا ، (1384)، ((گمانهزنی به منظور تعیین حریم محوطه باستانی چره))، چاپنشده.
ثنایی، سید کبری و همکاران،(1381)، سالنامه آماری استان گیلان، رشت، گیلان، سازمان مدیریت و برنامهریزی استان گیلان، چاپنشده.
جهانی، ولی. (1382). ((بررسیهای باستانشناختی شهرستان املش. سازمان میراث فرهنگی))، صنایعدستی و گردشگری استان گیلان. چاپنشده.
حاکمی، علی (1344)، ((گزارشهای چاپنشده (جوبن))، تهران، مرکز اسناد میراث فرهنگی تهران.
خلعتبری، محمدرضا،(1365)، ((بررسی جوبن رستمآباد))، گزارش شمارۀ 21 گیلان، مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی صنایعدستی و گردشگری، چاپنشده.
ـــــــــــــــــــ، (1377)، ((کاوش در گورستان اسبسرا)) ، مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور (چاپنشده).
ـــــــــــــــــــ، (1378)، ((گزارش مقدماتی حفریات مریان و تندابین.)) ص 284.ت 93 و 92.
ـــــــــــــــــــ، (1384)، ((گزارش مقدماتی و اولین فصل کاوش در محوطه استقراری کلورز))، میراث فرهنگی استان گیلان، انتشارات پیشین پژوه.
ـــــــــــــــــــ، (1379)، سومین فصل کاوش در محوطه باستانی مریان.
ـــــــــــــــــــ، (1387)، ((گزارش مقدماتی لایهنگاری و اولین فصل کاوش محوطه استقراری کلورز (رستمآباد 1385 – 1387))، اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری گیلان، گزارش منتشرنشده.
فلاحیان، یوسف، (1380)، ((کاوش در گورستان باستانی جمشیدآباد رودبار، اداره کل میراث فرهنگی))، صنایعدستی و گردشگری گیلان. رشت. ((کاوش در گورستان باستانی جمشیدآباد رودبار))، اداره کل میراث فرهنگی صنایعدستی، گردشگری و صنایعدستی، رشت.
ـــــــــــــــ، (1382)، ((تجلی فرهنگ عصر آهن در گورستان تاریخی جمشیدآباد گیلان))، گزارشهای باستانشناسی (2)، تهران، پژوهشکده باستانشناسی، صص 237-217.
فهیمی، سید حمید (1381)، ((فرهنگ عصر آهن در کرانههای جنوبغربی دریای خزر))، تهران، سمیرا.
کامبخش فرد، سیفالله (1344)، ((آثار و بقایای دهکدههای پارتی (اشکانی) در گرمی مغان))، مجلۀ بررسیهای تاریخی، شمارۀ یکم، سال سوم.
ــــــــــــــــــــــ، (1347)، ((معبد آناهیتا کنگاور، تهران)): انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور.
ــــــــــــــــــــــ، (1374)، ((روایتی از کاوشهای باستانشناسی در کوهپایههای گیلان شرقی))، مجله باستانشناسی و تاریخی شماره 2، 217-238.
ـــــــــــــــــــــ، (1379)، ((سفال و سفالگری در ایران از ابتدای نوسنگی تا دوران معاصر))، تهران، ققنوس.
موسوی، سید محمود (1380): ((باستانشناسی گیلان، کتاب گیلان)) به سرپرستی ابراهیمِ اصلاح عربانی، ج 1، چاپ دوم، تهران: گروه پژوهشگران ایران، صص 546-501.
نگهبان، عزتالله (1343)، ((گزارش مقدماتی حفریات مارلیک))، انتشارات وزارت فرهنگ.
نگهبان، عزتالله (1368)، ((ظروف فلزی مارلیک))، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران، علمی و فرهنگی.
نوکنده، جبرئیل (1381)، ((پژوهشهای باستانشناسی هیئت مشترک ایران و ژاپن در کرانههای غربی سپیدرود گیلان (81-1380))، تهران، گزارشهای پژوهشکده باستانشناسی، صص 27 – 66.
هرینک، ارنی (1376)، ((سفال ایران در دوران اشکانی))، ترجمۀ حمیده چوبک، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور (پژوهشگاه).
Azarnoosh, M. 1975. Excavations of Sang Shir Enclosures. In: Bagherzadeh, F. (ed.), Proceedings of the 3rd Annual Symposium on Archaeological Research in Iran, Iranian Centre for Archaeological Research, Tehran, pp. 100-126. Baghereyan, Mohamadreza.2005. Speculation in order to determine the sanctity of the archaeological site in Chere, Unpublished.[In Persian]. Egami , N-Fukai,Sh-Masuda,S.1965.Dailaman I The excavaions at Chalekuti and Laslukan 1960, The University of Tokyo.PL. IIIN:1,2- PL.II,N:3. Fahemi, Seyed hamid. 2001. Culture of Iron Age in the south west Coast of the Caspian Sea, Tehran, Samira. [In Persian]. Falaheiyan, Yosef.2002. Exploring the ancient cemetery site of Jamshidabad in Rudbar, General ministration of Cultural Heritage-handicrafts and tourism of Gilan. Rasht. (Exploring in the ancient cemetery of Jamshidieh in Rudbar), The General Directorate of the Cultural Heritage of Handicrafts, Tourism and Handicrafts. Rasht. [In Persian]. Falaheiyan, Yosef.2003. Manifestation of Iron Age in historic cemetery of Jamshidieh in Gilan-Archaeological Reports (2), Tehran, Archaeological Research Institute, 217-237. [In Persian]. Jahani, Vali. 2003. The archaeological survey of Amlash County. The Cultural Heritage Organization, handicrafts and tourism of Gilan Province. Unpublished. [in Persian]. Herink. Erani.1997. Iran's pottery in Parthian era, translation by Hamideh Chubak, Tehran-cultural heritage organization of country (Institute). [In Persian]. Hakemi, Ali. 1965.Unpublished reports (Juben). Tehran, Center for Cultural Heritage of Tehran. [In Persian]. Hakemi, A.1968. Kaluraz et La civilization des Mardes, dans Archeologie vivante, vol I, pp: 63-65 and Kaluraz, dans Iran, vol 7. 169.Kaluraz, dans, Iran, vol 8,1970. Keall, E.J and. Keall, M. J. 1981. The Qal'eh-i Yazdigird Pottery: A Statistical Approach, IRAN, Vol. 19, pp. 33-80. Khalatbari, Mohamadreza.1986. The investigation of Juben in Rostamabad, No 21 report of Gilan, Documentation Center of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization. Unpublished. [In Persian]. Khalatbari, Mohamadreza.1998. The survey in Asbsara cemetery, Documentation Center of the Cultural Heritage Organization of the country (Unpublished). [In Persian]. Khalatbari, Mohamadreza.1999. Preliminary report of excavations of Maryan and Tondabin.P284.93 and 92. [In Persian]. Khalatbari, Mohamadreza.2006. The preliminary report and the first exploration season in the settlement of Kaluraz, the Cultural Heritage of Gilan province, Pajuh previous publishers. [In Persian]. Khalatbari, Mohamadreza.2000. the third chapter of exploration in the Maryan archaeological site. [In Persian]. Khalatbari, Mohamadreza.1997. The preliminary report of stratification and the first chapter of the settlement of Kaluraz (Rostamabad 2006-2008)-General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism of Gilan, unpublished reports. [In Persian]. Kambakhashfar, Seyfollah.1965. The phenomena and remains of the Parthian village in Germi of Moghan.Journal of Historical Studies, Number 1, 3rd Year. [In Persian]. Kambakhashfar, Seyfollah .1968. Anahita Temple of Kangavar, Tehran.Organization for Cultural Heritage of the country. [In Persian]. Kambakhashfar, Seyfollah. 1961. A narrative of archaeological excavations in the mountains of East Gilan, the Archaeology and Historical journal No 2.217-238. [In Persian]. Kambakhashfar, Seyfollah. 1965.Persian pottery in Iran from the beginning of Neolithic to the contemporary period, Tehran, Qoqnus. [In Persian]. Kleiss, W. 1970. Zur Topographie des Partherhanges in Bisutun . AMI, 3: 133-168. Kleiss, W. 1973. Qaleh zohak. In Azarbaijan, AMI, N.F.6. Lecomte, 1987. La Cerarnique Sassanide, in Fouilles de Tureng Tepe. Sous La direction de Jean Deshayes par Remy Boucharlat et Oliver Lecomte, paris : 93-113. Morgan. J. 1905.Recherches au Talyche Persan en 1901.Necropoles des Ages du Bronze et du Fer, MDP VIII, PP 251-342. Mosavi, Seyed mahmod.2001. Archeology of Gilan, Gilan book. led by Ebrahim Eslah Arabani, first volume, second edition, Tehran: Iran researchers' group, 501-546. [In Persian]. Neghahban,Ezatolllah. 1964. Preliminary report by Marlik Excavations, Publications of the Ministry of Culture. [In Persian]. Negahban, E. 1968. Pottery Figurines of Marlik. The Memorial of 5th International Congress of Iranian Art and Archaeology .vol 1. Pp 142-151. Neghahban,,Ezatollah.1989. Metal dishes of Marlik, the cultural heritage organization of the country, Tehran, scientific and cultural heritage. [In Persian]. Nokandeh,Jebreil.2002.The archaeological study of Common commission of Iran and Japan on the western shores of Sepidrud in Gilan (2001-2002)-Tehran-the reporting of the archaeological research institute.pp 27-66. [In Persian]. Sanaei, Kobra and Colleagues.2002. the statistical calendar of Gilan, Rasht, Gilan, Gilan province management and planning organization. Unpublished. [In Persian]. Tadahiko, O.Nokandeh, J., Kazuya, Y. 2002. Preliminaary Report of the Iran Japan Joint Archaeological Expedition to Gilan , First Season, 2001, Tehran-Tokyo. Tadahiko, O. Nokandeh, J and Kazuya, Y. 2004. Preliminary Report of the Iran Japan Joint Archaeological Expedition to Gilan, Second Season 2002. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 834 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 581 |