پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,522,074 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,781,632 |
کاربست «دلالت زبانی» در فهم و تفسیر قرآن‌کریم؛ مطالعۀ موردی: «مسئلۀ محکم و متشابه» | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 196-171 اصل مقاله (381.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2021.319950.669707 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدتقی کبریت چی* 1؛ محمد رضا شاهرودی2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران؛ | ||
| چکیده | ||
| «محکم و متشابه»، مسئله‌ای کهن و پردامنه در علوم قرآن و تفسیر آن بوده و هست. شناخت و تحلیل این پدیده در فهم و تفسیر قرآن کریم، نقشی به‌سزا دارد و پژوهش‌گر قرآنی را از خطا و تفسیر به‌رأی بازمی‌دارد. مقالۀ حاضر با رویکرد «دلالت زبانی» که به‌تازگی در فهم و تفسیر قرآن و سنت به کار آمده است، به بررسی مسئلۀ «احکام و تشابه» در قرآن مجید می‌پردازد و یافته‌های خود را در این‌باره با نتایج قرآن‌شناختی مرحوم علامه طباطبایی می‌سنجد. در این پژوهش سه عنصر: «اشتراک لفظی، اختلاف در اَفهام و غیاب فضای خطاب»، از علل برجستۀ پدیدۀ «تشابه معنایی» در چارچوب دلالت زبانی شناخته شده است. همچنین، محکم بودن تمام آیات قرآن در ساختار دلالت زبانی، نسبیت در تشابه معنایی آیات و نیازمندی غیرمخاطبان به تعلیم از سوی «عالمان قرآن» از دیگر نتایج مهم این پژوهش است. نیز، شایان ذکر است، این نوشتار در تلاش برای پیشنهاد تفسیری نوین از آیۀ هفتم سورۀ آلعمران با بهره‌گیری از دلالت زبانی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اختلاف افهام؛ اشتراک لفظی؛ تشابه معنایی؛ فضای خطاب؛ کاربردشناسی | ||
| مراجع | ||
|
[1]. کلام‌الله مجید، ترجمۀ فولادوند.
[2]. ابن بابویه، محمد بن على (1376). الأمالی. چاپ ششم، تهران، کتاب‌چی.
[3]. ــــــــــ (1378). عیون أخبار الرضا علیه السلام. مصحح: مهدی لاجوردی، چاپ، تهران، نشر جهان.
[4]. ــــــــــ (1398). التوحید. قم، جامعه مدرسین.
[5]. ابن شهرآشوب، محمد بن علی (1369). متشابه القرآن و مختلفه. قم، دار بیدار للنشر.
[6]. ابن فارس، احمد بن فارس (1404). معجم مقاییس اللغه. قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
[7]. اسعدی، محمد؛ طیب حسینی، سید محمود (1390). پژوهشی در محکم و متشابه. قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
[8]. آقاگل‌زاده، فردوس (1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. تهران، انتشارات علمی.
[9]. برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371). المحاسن. چاپ دوم، قم، دار الکتب الإسلامیة.
[10]. بهبودی، محمد باقر (1380). معارف قرآنی. تهران، نشر سرا.
[11]. پاکتچی، احمد (1387). «مطالعه معنا در سنت اسلامی». نامه پژوهش فرهنگی، شماره 13، صص121-155.
[12]. حیدری‌فر، مجید (1395). «معناشناسی محکم و متشابه در آیه هفتم سوره آلعمران». مطالعات تفسیری، شماره 26، صص137- 162.
[13]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت- دمشق، دار القلم- الدار الشامیه.
[14]. زبیدی، محمد بن محمد (1205). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت، دارالفکر.
[15]. سیدرضی، محمد بن الحسین (1406). حقائق التنزیل فی متشابه التنزیل. بیروت، دارالاضواء.
[16]. ـــــــــــ (1414). نهج البلاغه. مصحح: صبحی صالح. قم، هجرت.
[17]. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (1421). الإتقان فی علوم القرآن. محقق: فؤاز احمد زمرلی، بیروت، دار الکتاب العربی.
[18]. صاحب، اسماعیل بن عباد (1414). المحیط فى اللغه. بیروت، عالم الکتب.
[19]. صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّى الله علیهم. تحقیق: محسن کوچه باغی، چاپ دوم، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
[20]. صفوی، کورش (1397). تعبیر متن. چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی.
[21]. صفی‌پوری شیرازی، عبدالرحیم (1393). کتاب منتهی الأرب فی لغة العرب. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
[22]. طباطبایی محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. چاپ دوم، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
[23]. ـــــــــــ (1396). قرآن در اسلام. چاپ هشتم، قم، بوستان کتاب.
[24]. طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن.، تصحیح: فضل الله یزدی، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو.
[25]. علم‌الهدی، علی بن حسین (1428). رسالة «المحکم و المتشابه». محقق: عبدالحسین غریفی، مشهد، آستان قدس رضوی.
[26]. عیاشی، محمد بن مسعود (1380). تفسیر العیّاشی. تهران، المطبعة العلمیة.
[27]. فراهیدی، خلیل ابن احمد (1409). کتاب العین. قم، نشر هجرت.
[28]. فیومی، احمد بن محمد (1414). المصباح المنیر. چاپ دوم، قم، موسسه دار الهجره.
[29]. قمی، علی بن ابراهیم (1404). تفسیر القمی. مصحح: طیب موسوی، چاپ سوم، قم، دارالکتاب.
[30]. کبریت‌چی، محمدتقی؛ شاهرودی، محمدرضا (1400). «بازخوانی «دلالت زبانی» در فهم و تفسیر کتاب و سنت». فلسفه و کلام اسلامی، دورۀ 54، شمارۀ 1، صص 121-145.
[31]. کلینی، محمدبن یعقوب (1407). الکافی. تحقیق: علیاکبر غفاری، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیه.
[32]. لسانی فشارکی، محمدعلی (1398). علم محکم و متشابه. تهران، انتشارات 114.
[33]. مجلسی، محمد باقر (1403). بحارالانوار،.چاپ دوم، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
[34]. مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[35]. مهدوی‌راد، محمدعلی؛ احمدنژاد، امیر (1390). «بررسی روایت نزول قرآن بر مبنای «ایاک اعنی و اسمعی یا جارة» به عنوان قاعدهای در تفسیر آیات عتاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم». علوم حدیث، شمارۀ 62، صص3-21. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 377 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 318 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب