پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,749 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,077,379 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,814,466 |
تحلیل اثر میکروکلیمایی بوستان‌های بزرگ بر تعدیل دمای سطحی فضاهای شهری (مورد مطالعه: شهر تهران) | ||
| پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری | ||
| دوره 9، شماره 3، آذر 1400، صفحه 683-707 اصل مقاله (2.46 M) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2021.311621.1380 | ||
| نویسندگان | ||
| فرناز مشایخ1؛ حسن لشکری* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری آب‌وهواشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| رشد لجام‌گسیختۀ کلان‌شهر تهران در چند دهۀ اخیر بیش از همۀ فضاهای سبز شهری و باغات و مزارع حاشیه‌ای تهران را تخریب کرد. این در حالی است که بوستان‌ها و فضاهای سبز شهر علاوه بر اینکه مانند ریه‌های شهری تنفس شهر را کنترل می‌کنند، در تعدیل و کنترل دمای شهری و هیدرولوژی نقش غیرقابل‌انکاری دارند. آلودگی شهری سال‌های اخیر اگرچه کاملاً زاییدۀ تخریب فضاهای سبز شهری نیست، به‌طور قطع می‌توانست در کاهش آلودگی نقش کنترل‌کننده‌ای داشته باشد. ترغیب و توجه‌دادن برنامه‌ریزان و مدیران شهری به نقش و اهمیت بوستان‌ها و فضاهای سبز شهری در کنترل دما، آلودگی و هیدرولوژی شهری، نقش مؤثری دارد. هدف تحقیق تحلیل اثر میکروکلیمایی شهری بوستان‌های بزرگ شهر تهران در فصل تابستان است. به همین منظور هفت بوستان بزرگ شهر تهران به‌عنوان نمونه انتخاب شده است تا اثر پوشش سبز را در تعدیل دمایی سطحی زیر درخت و پهنه‌های اطراف نشان داده شود. در این پژوهش با استفاده از داده‌های لندست 8 دمای سطحی هفت بوستان بزرگ شهر تهران برای یک روز گرم تابستانی استخراج و تغییرات دمایی درون بوستان براساس انبوهی و تراکم کمتر و عرصه‌های لخت بررسی شده است. در ادامه با انتخاب یک برش عرضی بین بخش پرپوشش داخل بوستان تا منطقۀ مسکونی حاشیۀ بوستان تغییرات دمایی ایجادشده ارزیابی شده است. نتیجۀ این تحقیق نشان داد تفاوت دمایی حاصل از تابش از سطوح سبز و برگ‌های درختان و سایه‌ای که در زیر درخت ایجاد می‌شود نسبت به سطوح خاکی و بدون آسفالت بسته به ارتفاع بوستان بین 15 تا 9 درجۀ سانتی‌گراد ایجاد می‌کند؛ برای مثال، در بوستان سرخه‌حصار و لویزان این تفاوت در محدودۀ 15 درجۀ سانتی‌گراد و در بوستان ولایت حدود 9 درجۀ سانتی‌گراد بوده است. این تحقیق همچنین بیانگر آن است که گونه‌های پهن‌برگ نقش بسیار بالاتری در کاهش دمای سطحی نسبت به گونه‌های سوزنی‌برگ دارند. در ارتباط با نقش بوستان در تعدیل دمای محیط اطراف، بوستان‌های لویزان و سرخه‌حصار بیشترین تعدیل دمایی و بوستان چیتگر کمترین اثر تعدیلی بر فضاهای مسکونی اطراف داشته است. از لحاظ شیو حرارتی ایجادشده بین منطقۀ پرتراکم تا منطقۀ مسکونی، اطراف بوستان‌های کوهسار و لویزان بالاترین شیو حرارتی را داشته‌اند. این پدیده، به‌دلیل تغییرات شدیدتر پوشش درختی بین منطقه پرتراکم و منطقه مسکونی و عامل ارتفاع یا شیب ارتفاعی به‌وجود آمده است. برعکس در سایر بوستان‌ها شیو دمایی بین منطقۀ پرتراکم تا منطق مسکونی حاشیۀ بسیار ملایم و بطئی بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بوستان‌های بزرگ؛ دمای سطحی؛ شهر تهران؛ فضای شهری؛ میکروکلیما | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of microclimatic effect of large parks on surface temperature adjustment of urban spaces | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Farnaz Mashayekh,1؛ Hassan Lashkari2 | ||
| 1PhD student Climatology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor of climatology in Shahid Beheshti University Verified email at sbu.ac.ir | ||
| چکیده [English] | ||
| In this research, the microclimatic effect of large parks in Tehran in summer has been studied. For this purpose, 7 large parks in Tehran have been selected as a sample. To show the effect of green cover in adjusting the temperature of the environment under the tree and the surrounding areas. In this study, using Landsat 8 data, the surface temperature of 7 large parks in Tehran for a hot summer day has been extracted and the temperature changes in the park have been investigated based on density and less density and bare areas. Then, by selecting a cross section between the covered part inside the park to the residential area around the park, the temperature changes have been evaluated. The results of this study showed that the temperature difference caused by radiation from green surfaces and leaves of trees and shade that is created under the tree compared to soil surfaces without asphalt depending on the height of the park between 15 to 9 degrees Celsius, this study also showed that broadleaf species have a much higher role in reducing surface temperature than coniferous species. Regarding the role of the park in regulating the ambient temperature around Lavizan and Sorkheh Hesar parks, the highest temperature adjustment and Chitgar Park had the least adjustment effect on the surrounding residential spaces.In terms of thermal gradient created between the dense area to the residential area around the parks of Kuhsar and Lavizan had the highest thermal pattern. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Microclimate Large parks, Tehran, summer season, residential areas | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی هروی، بهروز، رنگ‌زن، کاظم، ریاحی بختیاری، حمیدرضا و تقی‌زاده، ایو (1395). تعیین مناسب‌ترین روش استخراج دمای سطح زمین با استفاده از تصاویر ماهوارۀ لندست 8 در کلان‌شهر کرج. سنجش‌ازدور و GIS ایران، 8(3)، 59-76.
اشرف، بتول، فریدحسینی، علیرضا و میان‌آبادی، آمنه (1391). بررسی جزیرۀ حرارتی شهر مشهد با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نظریۀ فرکتال. جغرافیا و مخاطرات محیطی. 1(1)، 35-48.
پوراحمد، احمد و کچویی، نیکزاد (1399). جایگاه طبیعت در پایداری شهر، مبتنی بر رویکرد برنامه‌ریزی و طراحی شهرهای بیوفیلیک با نگاهی به شهر طرقبه. فصلنامۀ علمی تخصصی معماری سبز. 6(1)، 1-18.
جلالیان، سید اسحاق و تردست، ویسیان (1399). تبیین الگوی شهروند بیوفیلیک (مطالعۀ موردی: مناطق 9 و 10 کلان‌شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 52(3)، 993-1008.
خدائی، زهرا و دهنو، فریبا (1399). طراحی اکولوژیک فضاهای عمومی با تأکید بر پیوند شهر و طبیعت (نمونۀ موردی: محلۀ یوسف‌آباد تهران). مطالعات مدیریت شهری، 12(43)، 71-86.
رنجبر سعادت‌آبادی، عباس، بیدختی، عباسعلی علی‌اکبری و حسینی، سید علیرضا صادقی. (1385). آثار جزیرۀ گرمایی و شهرنشینی روی وضع هوا و اقلیم محلی در کلان‌شهر تهران. محیط‌شناسی، 32(39)، 59-68.
زند کریمی، آرش و پیرنظر، مجتبی (1394). راهنمای کاربردی نرم‌افزار ENVI و پردازش تصاویر ماهواره‌ای. تهران: ناقوس.
زیاری، کرامت‌الله، ضرغام، مسلم و خادمی، امیرحسین (1394). برنامه‌ریزی شهری با رویکرد بیوفیلیک (شهر طبیعت‌محور). تهران: آراد.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی تهران (1397). سالنامۀ آماری استان تهران.
علوی‌پناه، سید کاظم (1385). سنجش‌ازدور حرارتی و کاربرد آن در علوم زمین. تهران: دانشگاه تهران.
فاطمی، سید باقر و صدقی، فاطمه (1395). بررسی مقایسه‌ای اثر استفاده از مقادیر پیکسل، بازتابش و بازتابندگی در محاسبۀ شاخص‌های گیاهی از تصاویر ماهواره‌ای LANDSAT 8، سنجش‌ازدور و GIS ایران، 8(3)، 91-104.
قدمی، فردین، علیجانی، بهلول و دهانی، رضا (1394). بررسی نقش پارک‌ها و فضای سبز در آب‌وهوای شهر تهران. آب‌وهواشناسی کاربردی، 2(2)، 1-16.
کیخسروی، قاسم و لشکری، حسن (1393). تحلیل رابطۀ بین ضخامت و ارتفاع وارونگی و شدت آلودگی هوا در شهر تهران. نشریۀ علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی، 18(49)، 231-257.
لشکری، حسن، کیخسروی، قاسم و کریمیان، ندا (1399). بررسی الگوهای همدیدی آلودگی‌های شدید هوا، در لایۀ وردسپهر زیرین کلان‌شهر تهران. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 9(3)، 1-20.
لشکری، حسن و هدایت، پریسا (1386). تحلیل الگوی سینوپتیکی اینورژن‌های شدید شهر تهران. پژوهش‌های جغرافیایی. 38(1)، 65-82.
لطفی، صدیقه، جوکارسرهنگی، عیسی، عثمانپور، هیرش و عظیمی، سیوان (1392). تحلیل توزیع فضایی پارک‌های محله‌ای منطقۀ 3 تهران. جغرافیا و توسعۀ فضای شهری. 0(1)، 117-100.
نجفیان گرجی، محمدرضا، مقیمی، ابراهیم و محمدی، حسین (1396). ارزیابی روند تغییرات دما، الگوی جزیرۀ حرارتی و پوشش گیاهی ایام گرم شهر تهران. جغرافیای طبیعی، 10(38)، 1-18.
میرغلامی، مرتضی، مدقالچی، لیلا، شکیبامنش، امیر و قبادی، پریسا (2016). احیای رودخانه‌های شهری، براساس دو رویکرد طراحی شهری بیوفیلیک و حساس به آب. مجلۀ علمی منظر، 8(36)، 20-27.
هاشمی، سید ابراهیم، کافی، محسن، هاشمی، سید محمود و خان‌سفید، مهدی (1388). تجزیه و تحلیل روند تغییرات فضای سبز شهری: مطالعۀ موردی منطقۀ 2 تهران. فصلنامۀ علوم محیطی، 6(3)، 73-86.
یوسفی، یدالله، کاردل، فاطمه، رورده، همت‌اله و محتسبی خلعتبری، مولود (1396). بررسی پدیدۀ جزیرۀ حرارتی و اثر آن بر تغییرپذیری روزبه‌روز دمای تابستان شهر بابل. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 49(3)، 491-501.
Alexander, L. V., & Arblaster, J. M. (2009). Assessing trends in observed and modelled climate extremes over Australia in relation to future projections. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society, 29(3), 417-435.
Alavi Panah., S. K. (2006). Thermal Remote Sensing and Its Application in Earth Sciences. Tehran: University of Tehran Press. (In Persian)
Andrade, H., & Vieira, R. (2007). A Climatic Study of an Urban Green Space: The Gulbenkian Park in Lisbon (Portugal). Finisterra, 42(84), 27-46.
Ashraf, B., Faridbhosseini, A., & Mianabadi, A. (2012). The Investigation of Mashhad’s Heat Island Using Satellite Images and Applying Fractal Theory. Journal of Geography and Environmental Hazards, 1(1), 35-48. (In Persian)
Atzberger, C. (2013). Advances in Remote Sensing of Agriculture: Context Description, Existing Operational Monitoring Systems and Major Information Needs. Remote Sensing, 5(2), 949–981.
Beatley, T. (2009). Biophilic Urbanism: Inviting Nature Back to Our Communities and into Our Lives. Wm. & Mary Envtl. L. & Pol'y Rev., 34, 209.
Bernard, J., Rodler, A., Morille, B., & Zhang, X. (2018). How to Design a Park and Its Surrounding Urban Morphology to Optimize the Spreading of Cool Air? Climate, 6(1), 10.
Bokaie, M., Zarkesh, M. K., Arasteh, P. D., & Hosseini, A. (2016). Assessment of Urban Heat Island Based on the Relationship between Land Surface Temperature and Land Use/Land Cover in Tehran. Sustainable Cities and Society, 23, 94-104.
Comber, A., Brunsdon, C., & Green, E. (2008). Using a GIS-Based Network Analysis to Determine Urban Greenspace Accessibility for Different Ethnic and Religious Groups. Landscape and Urban Planning, 86(1), 103-114.
Coutts, A. M., Beringer, J., & Tapper, N. J. (2007). Impact of Increasing Urban Density on Local Climate: Spatial and Temporal Variations in the Surface Energy Balance in Melbourne, Australia. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 46(4), 477-493.
Ebrahimi Heravi, B., Rangzan, K., Riahi Bakhtiari, H., Taghizadeh, A. (2016). Determining the Most Suitable Method for Extraction of Earth's Surface Temperature Using Landsat 8 Satellite Images in Karaj Metropolis. Remote Sensing and GIS of Iran, 8(3), 59-76. (In Persian)
Fatemi, S. B, & Sedghi, F. (2016). Comparative Study of the Effect of Using Pixel Values, Reflection and Reflectance in the Calculation of Plant Indices from LANDSAT Satellite Images 8. Remote Sensing and GIS Iran, 8(3), 91-104. (In Persian)
Ghadami, F., Alijani, B., & Dehani, R. (2015). An Examine on the Role of Parks and Green Spaces in the Quality of Whether in Tehran. Journal of Applied Climatology, 2(2), 1-16. (In Persian)
Hashemi, S. E., KAFI, M., Hashemi, S. M., & Khansefid, M. (2009). Urban Green Space Change Process Analysis Case Study: Region Two of Tehran Municipality. Environmental Sciences, 6(3), 73-86. (In Persian)
http://landsat.usgs.gov/band_designations_landsat_satellites.php.
Hung, S. H., & Chang, C. Y. (2021). Health Benefits of Evidence-Based Biophilic-Designed Environments: A Review. Journal of People, Plants, and Environment, 24(1), 1-16.
Jalaliyan, E., Tardast, Z., & Waysian, M. (2020). Explaining the Biosafety Citizen Pattern (Case Study: 9th and 10th District of Tehran Metropolis). Human Geography Research, 52(3), 993-1008. (In Persian)
Keykhosrowi, G., & Lashkari, H. (2014). Analysis of the Relationship between the Thickness and Height of the Inversion and the Severity of Air Pollution in Tehran. Geography and Planning, 18(49), 231-257. (In Persian)
Khodaee, Z., & DEHNO, F. (2020). Ecological Assessment of Public Spaces with Emphasis on the Connection between the City and Nature (Case Study: Yousefabad Neighborhood of Tehran). Urban Management Studies, 12(43), 71-86. (In Persian)
Lashkari, H., & Hedayat, P. (2006). Analysis of Synoptic Pattern of Severe Inversions in Tehran. Geographical Research, 56, 65-82. (In Persian)
Lashkari, H., Keikhosravi, G., & Karimian, N. (2020). Investigating Patterns of Severe Air Pollution in the Lower Tropospheric Layer of Tehran Metropolish. Journal of Geography and Environmental Hazards, 9(3), 1-20. (In Persian)
Lotfi, S., Jokar Sarhangi, I., Osmanpoor, H., & Azimi, S. (2013). Analyzing Spatial Distribution of Neighborhood Parks in Zone 3 of Tehran Mega-Police. Geography and Urban Space Development, 0(1), 100-117. (In Persian)
Mirgholami, M., Medghalichi, L., Shakibamanesh, A., & Ghobadi, P. (2016). Developing Criteria for Urban River Restoration Based on Biophilic and Water Sensitive Approaches. Manzar, the Scientific Journal of Landscape, 8(36), 20-27. (In Persian)
Mollazadeh, M., & Zhu, Y. (2021). Application of Virtual Environments for Biophilic Design: A Critical Review. Buildings, 11(4), 148.
Mortberg, U., & Wallentinus, H. G. (2000). Red-Listed Forest Bird Species in an Urban Environment—Assessment of Green Space Corridors. Landscape and Urban Planning, 50(4), 215-226.
Motazedian, A., Coutts, A. M., & Tapper, N. J. (2020). The Microclimatic Interaction of a Small Urban Park in Central Melbourne with Its Surrounding Urban Environment during Heat Events. Urban Forestry & Urban Greening, 52, 126688.
Najafian Gorji, M. R., Moghimi, E., & Mohammadi, H. (2018). Evaluation of Temperature Change Trend, Thermal Island Pattern and Vegetation in Hot Days of Tehran. Natural Geography, 10(38), 1-18. (In Persian)
Oke, T. R. (1982). The Energetic Basis of the Urban Heat Island. Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 108(455), 1-24.
Oliveira, S., Andrade, H., & Vaz, T. (2011). The Cooling Effect of Green Spaces as a Contribution to the Mitigation of Urban Heat: A Case Study in Lisbon. Building and Environment, 46(11), 2186-2194.
Paramita, B., & Suparta, W. (2019). Alteration of Urban Microclimate in Bandung, Indonesia Based on Urban Morphology. Geographia Technica, 14, 213-220.
Ranjbar Saadatabadi, A., Beidakhti, A. A., Ali Akbari, H., & Sadeghi, S. A. (2006). The Effects of Heat Island and Urbanization on the Weather and Local Climate in the Metropolis of Tehran. Journal of Environmental Studies, 32(39), 68-59. (In Persian)
Rogers, C. D., Gallant, A. J., & Tapper, N. J. (2019). Is the Urban Heat Island Exacerbated during Heatwaves in Southern Australian Cities. Theoretical and Applied Climatology, 137(1), 441-457.
Santamouris, M., Ban-Weiss, G., Osmond, P., Paolini, R., Synnefa, A., Cartalis, C., ... & Kolokotsa, D. (2018). Progress in Urban Greenery Mitigation Science–Assessment Methodologies Advanced Technologies and Impact on Cities. Journal of Civil Engineering and Management, 24(8), 638-671.
Sarvar, R., Hesari, A. E. R., Mousavi, M. N., & Orooji, H. (2011). Optimum Location of Neighbourhood Parks in Bonab City Using Analytic Network Process (ANP). Journal of Civil Engineering and Urbanism, 2(6), 226-234.
Shashua-Bar, L., & Hoffman, M. E. (2000). Vegetation as a Climatic Component in the Design of an Urban Street: An Empirical Model for Predicting the Cooling Effect of Urban Green Areas with Trees. Energy and Buildings, 31(3), 221-235.
Spronken-Smith, R. A., & Oke, T. R. (1998). The Thermal Regime of Urban Parks in Two Cities with Different Summer Climates. International Journal of Remote Sensing, 19(11), 2085-2104.
Steiner, F. R., & Steiner, F. (2002). Human Ecology: Following Nature's Lead. Island Press.
Tardast, Z., Rajabi, A., & Meshkini, A. (2020). Feasibility Pattern of Indigenous Indicators of the Biophilic City Case Study: 9th and 10th District of Tehran Metropolitan. Sustainable City, 3(1), 123-146.
Thaiutsa, B., Puangchit, L., Kjelgren, R., & Arunpraparut, W. (2008). Urban Green Space, Street Tree and Heritage Large Tree Assessment in Bangkok, Thailand. Urban Forestry & Urban Greening, 7(3), 219-229.
Tehran Management and Planning Organization, Statistical Yearbook of Tehran Province (2018). (In Persian)
Wilson, E. O. (1984). Biophilia. Cambridge, MA, US: Harvard University Press.
Xian, G., & Crane, M. (2006). An Analysis of Urban Thermal Characteristics and Associated Land Cover in Tampa Bay and Las Vegas Using Landsat Satellite Data. Remote Sensing of Environment, 104(2), 147-156.
Yousefi, Y., Kardel, F., Roradeh, H., & Mohtasebi Khalatbari, M. (2017). The Effects of Urbanization and Heat Island over Summer Temperature Variations in Babol. Physical Geography Research Quarterly, 49(3), 491-501. (In Persian)
Zand Karimi, P. N., Arash, M. (2015). Guide to ENVI Software and Satellite Image Processing, Tehran: Naghous. (In Persian)
Ziari, K., Pourahmad, A., Fotouhi Mehrabani, B., & Hosseini, A. (2018). Environmental Sustainability in Cities by Biophilic City Approach: A Case Study of Tehran. International Journal of Urban Sciences, 22(4), 486-516.
Ziari, K., Zargham, M., Khademi, A. H. (2015). Urban Planning with Biophilic Approach (Nature-Oriented City). Tehran: Arad Publications. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 470 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 349 |
||