پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,759 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,133,354 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,898,215 |
واکاوی مفهوم انسان‌شناسانۀ وطن در شاهنامه (براساس تحلیل ساختارهای مکان) | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 7، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 20، آبان 1399، صفحه 157-177 اصل مقاله (427.04 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2021.312338.459640 | ||
| نویسندگان | ||
| الهام سعادت1؛ محسن محمدی فشارکی* 2 | ||
| 1دانشجوی ادبیات حماسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان | ||
| 2دانشیارزبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| پناهگاه یکی از کهن‌الگوهای بنیادین بشر است که در وطن تجسد می‌یابد؛ کالبدی برای ظهور جهان‌بینی و ساختار اجتماعی مردمانی که ویژگی‌های مشترک فرهنگی، سیاسی، زبانی و تاریخی دارند. انسان‌شناسان دو مؤلفه برای تعریف وطن ارائه کرده‌اند: اصالت مرز و آنچه درون مرزها دیده می‌شود. با توجه به این مسئله، زمین، حکومت و دشمن مؤلفه‌هایی هستند که هرکدام سهمی در خلق این مفهوم دارند و با توجه به الگوی هر دوران تاریخی، اهمیت بیشتر یا کمتری می‌یابند. در شاهنامه، ایران و ایرانشهر وطنی هستند که همۀ روایات در ارتباط با این دو شکل می‌گیرد، اما آمیختگی مکان‌های واقعی و فراواقعی، حکومت‌های اسطوره‌ای و تاریخی و دشمنان گوناگون در شاهنامه، تشخیص وطن را دشوار می‌کند. مکان مهم‌ترین و بدیهی‌ترین مؤلفه برای تعریف مفهوم وطن است؛ بنابراین در این پژوهش برای دست‌یافتن به تعریف وطن، مکان‌های شاهنامه تقسیم‌بندی، توصیف و تحلیل شده‌اند. مکان‌های فراواقعی، انعکاس ذهنیت ایرانیان دربارۀ سکونتگاه و شاه آرمانی است و مکان‌های واقعی ساختارهای حکومتی و اجتماعی را به تصویر می‌کشد. بررسی مکان‌های واقعی و فراواقعی، این حقیقت را آشکار می‌کند که وطن در شاهنامه، مفهومی ذهنی، جمعی و شامل حوزه‌ای تمدنی است؛ یعنی مجموعه‌ای از شهرها و مردمان که با یکدیگر ارتباط دارند و یک حکومت مرکزی قدرتمند آن‌ها را اداره و از آسیب دشمن حفظ می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حماسه؛ شاهنامه؛ مکان‌های واقعی؛ مکان‌های فراواقعی؛ وطن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the Anthropological Concept of "Homeland" in Shahnameh (Based on Analysis of Place Structures) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elham Saadat1؛ Mohsen Mohamadi Fesharaki2 | ||
| 1PhD Student in Epic Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Isfahan | ||
| 2Associate Professor of the Department of Persian language and literature, faculty of literature and humanities, university of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| "Shelter" is one of the basic human archetypes that is embodied in the "homeland"; A body for the emergence of the worldview and social structure of people with common cultural, political, linguistic, and historical characteristics. Anthropologists have proposed two components to the definition of "homeland": the originality of the border and what is seen within the borders. According to this issue, land, government, and enemy are components that each have a share in creating this concept and according to the paradigm of each historical period, it becomes more or less important. In Shahnameh, "Iran" or "Iranshahr" is the homeland in which all narrations are formed; But the fusion of real and surreal places, mythical and historical governments, and various enemies in Shahnameh makes it difficult to identify the homeland. "Place" is the most important and obvious component for defining the concept of homeland, so in this study, in order to obtain the definition of "homeland", the "places" of Shahnameh are divided, described, and analyzed. "Surreal places" are a reflection of the Iranian mentality about the settlement and the ideal king, and "real places" depict governmental and social structures. The study of real places and surreal places reveals the fact that "homeland" in Shahnameh is a mental, collective concept and includes a sphere of civilization; it is a collection of cities and people that are interconnected and managed by a powerful central government and protected from enemy damage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Epic, Shahnameh, Real Places, Surreal Places, Homeland | ||
| مراجع | ||
|
آموزگار، ژاله (1394). «ایران و ایرانشهر». بخارا، 109، 18-24.
اکرادی، معراج (2017). «وطن، یکپارچگی و تجزیه». سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.
الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
ـــــــــــ (1375). مقدس و نامقدس. ترجمۀ نصرالله زنگویی. تهران: سروش.
انوری، حسن (1393). «ایران در شاهنامه». بخارا، 56، 77-78.
اوستا (1354). گاثاها: سرودۀ زرتشت. گزارش ابراهیم پورداوود. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اوستا (1357). ویسپرد. گزارش ابراهیم پورداوود. به کوشش بهرام فره‌وشی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
باستانی‌راد، حسن (1393). شهر در ایران‌زمین. تهران: نشر علم.
بهار، ملک‌الشعرا (1396). دیوان اشعار. چاپ پنجم. تهران: انتشارات نگاه.
بهار، مهرداد (1380). فرنبغ‌دادگی (بندهش). تهران: انتشارات توس.
پرهام، مهدی و قائمی، فرزاد (1389). «کهن‌الگوی شهر پردیس و انواع و نمودهای آن در فرهنگ ایرانی و ادبیات کهن». مطالعات نقد ادبی، 17، 128-145.
جعفری دهقی، محمود (1390). «آرمان‌شهر حکیم طوس در شاهنامه». پژوهش‌های ایران‌شناسی، 1(1)، 1-12.
حبیبی، سیدمحسن (1390). از شار تا شهر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خالقی مطلق، جلال (1381). سخن های‌دیرینه (سی گفتار در شاهنامۀ فردوسی). به کوشش علی دهباشی. تهران: افکار.
خطیبی، ابوالفضل (1385). «هویت ایرانی درشاهنامه». فصلنامۀ نامۀ فرهنگستان، 4، 69-76.
دورکیم، امیل (1381). دربارۀ تقسیم کار اجتماعی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: نشر مرکز.
ژیران، ف. لاکوئه، گ.، و دلاپورت، ل. (1375). فرهنگ اساطیر آشور و بابل. ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: فکر روز.
سیف فرغانی (1344). دیوان سیف فرغانی. به کوشش ذبیح‌الله صفا. تهران: فردوس.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389). «تلقی قدما از وطن». بخارا، 75، 15-45.
شمعی، میلاد و بیطرفان، مینو (1391). «تحلیل مفهوم وطن در اشعار ملک‌الشعرای بهار». مطالعات ملی، 52، 107-130.
علوی‌زاده، فرزانه و یاحقی، محمدجعفر (1390). «سیمای شهرها و کاربری آیینی آن‌ها در ایران باستان (برمبنای شاهنامۀ فردوسی و روایات تاریخی)». جستارهای ادبی، 175، 1-33.
فرخی سیستانی (1389). سخن‌گستر سیستان. به اهتمام محمد دبیرسیاقی. تهران: سخن.
فردوسی، ابوالقاسم (1382). شاهنامه. تهران: انتشارات قطره.
قبادیانی، ناصرخسرو (1352). برگزیدۀ قصاید ناصرخسرو. به کوشش نادر وزین‌پور. تهران: امیرکبیر.
قلی‌زاده، خسرو (1387). فرهنگ اساطیری ایران. تهران: شرکت مطالعات نشر کتاب پارسه.
کاسیرر، ارنست (1393). اسطورۀ دولت. ترجمۀ یدالله موقن. تهران: انتشارات هرمس.
ــــــــــــــ (1393). فلسفۀ صورت‌های سمبولیک. ترجمۀ یدالله موقن. تهران: انتشارات هرمس.
مالینوفسکی، برانیسلاو (1383). نظریۀ علمی فرهنگ. ترجمۀ منوچهر فرهود. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها.
مجتهدزاده، پیروز، حافظ‌نیا، محمدرضا و کاوندی کاتب، ابوالفضل (1390). «بررسی مفهوم کشور در شاهنامۀ فردوسی». فصلنامۀ مطالعات ملی، 2، 31-56.
مختاری، محمد (1368). حماسه در رمز و راز ملی. تهران: نشر قطره.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1396). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد ا. نیکلسون. تهران: هرمس.
میرفخرایی، مهشید (1367). روایت پهلوی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نامورمطلق، بهمن (1392). درآمدی بر اسطوره‌شناسی. تهران: انتشارات سخن.
نقی‌پور، محمدمهدی (1389). «وطن در شعر عارف قزوینی». نامۀ پارسی، 53، 51-77.
نیکوبخت، ناصر و زارع، غلامعلی (1385). «وطن در شعر مشروطه». زبان و ادبیات فارسی، 54-55، 130-151.
نیولی، گرادو (1390). از زرتشت تا مانی. ترجمۀ آرزو رسولی. تهران: نشر ماهی.
هرودت (1384). تاریخ هرودت. ترجمۀ هادی هدایتی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
https://anthropologyandculture.com/%d9%88%d8%b7%d9%86%d8%8c-%db%8c%da%a9%d9%be%d8%a7%d8%b1%da%86%da%af%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%ac%d8%b2%db%8c%d9%87
Claeys, G., & Sargent, T. (1999). The Utopia Reader. New York: New York University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 279 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 166 |
||