پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,579 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,681,325 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,573 |
تطبیق نقاشی از ناصرالدین شاه در ابتدا و انتهای سلطنت در دوره قاجار | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 3، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 20، آبان 1399، صفحه 55-77 اصل مقاله (933.64 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2021.322790.459669 | ||
| نویسنده | ||
| الهه پنجه باشی* | ||
| استادیار گروه نقاشی ، دانشکده هنر ، هیات علمی دانشگاه الزهرا س، تهران ، ایران | ||
| چکیده | ||
| نقاشی از شاه در دوران قاجار یکی از موضوعات اصلی پیکر‌نگاری درباری است. نقاشی از چهرۀ ناصرالدین‌شاه (۱۲۴۷-۱۳۱۳ ق) در دوران حکومتش از ابتدا تا انتها مسیر متفاوتی را طی می‌کند. در دورۀ ابتدایی چهرۀ او منطبق با معیارها و زیبایی‌شناسی نقاشی ایرانی و در دورۀ انتهای سلطنت چهرۀ او تحت تأثیر صنعت عکاسی و تغییرات اجتماعی و سفر به اروپا به‌سمت واقع‌گرایی و نقاشی اروپایی تغییرمی کند. سؤال کلی این مقاله آن است که تصاویر پیکر‌نگاری از ناصرالدین‌شاه در دورۀ ابتدایی و انتهایی قاجار دارای چه تغییراتی است و با توجه به تغییر شرایط اجتماعی، معیارهای زیبایی‌شناسی برای چهرۀ شاه در هر دوره کدام است. با توجه به اهمیت نقاشی از چهرۀ شاه در دوران قاجار، این تغییرات در نقاشی از ناصرالدین‌شاه قاجار از ابتدا تا انتها موضوع این پژوهش است. بدین‌منظور، ابتدا نقاشی پیکر‌نگاری در دوران ناصری بررسی می‌شود. سپس به سیر تحول و تفاوت و شباهت نقاشی‌های این دوران از ناصرالدین‌شاه پرداخته می‌شود. محتوای پژوهش حاضر کیفی و شیوۀ گردآوری اطلاعات، به‌صورت اسنادی (کتابخانه‌ای) است و روش پژوهش، تاریخی–تطبیقی است. یافته‌ها بیانگر آن است که در دوران طولانی حکومت ناصرالدین‌شاه، نقاشی پیکر‌نگاری با موضوع شاه، یکی از مضامین اصلی در هنر نقاشی این دوران است. در دورۀ ابتدایی سلطنت او، نقاشی شاه متأثر از هنر نقاشی ایرانی در دوران قبل و دوران ابتدایی قاجار است و نگاه باستانی و آرمان‌گرایانه دارد، ولی در نقاشی دورۀ انتهایی، به‌علت تأثیرپذیری از تحولات اجتماعی این دوران به‌سمت واقع‌گرایی و عکاسی متمایل می‌شود و چهرۀ شاه، انسانی و واقعی تصویر می‌شود. موضوع نقاشی از ناصرالدین‌شاه در هر دو دوره ثابت است، ولی نگاه نقاشان با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی دوران ابتدایی و انتهایی در زیبایی‌شناسی متحول و متفاوت تصویر می‌شود. این تحولات حاصل تغییر تفکر شاه، ارتباط با اروپا، تغییرات اجتماعی و استفاده از هنر عکاسی و تمایل به تصویر واقعی به‌دور از هرگونه آرمان‌گرایی است. این عوامل نشان می‌دهد هنر دوران ناصری در نقاشی از چهره در هر دو دوره متأثر از تغییرات اجتماعی آن دوران است و نگاه هنرمندان به موضوع پیکر‌نگاری با عوامل اجتماعی تغییر کرده و دارای زیبایی‌شناسی متغیر است. نگاه به موضوع انسان در هنر پیکر‌نگاری در هر دوره متفاوت تصویر شده و این روند در چهرۀ ناصرالدین‌شاه قابل‌بررسی است. [1] [1]. این مقاله حاصل هسته پژوهشی با عنوان مطالعه هنر نقاشی پیکره نگاری دوره قاجار تصویب شده در دانشگاه الزهرا س می باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان؛ پیکر‌نگاری درباری؛ قاجار؛ ناصرالدین‌شاه؛ نقاشی | ||
| مراجع | ||
|
آدامووا، آدل (1386). نگاره‌های ایرانی گنجینۀ آرمیتاژ. ترجمۀ زهره فیضی. تهران: فرهنگستان هنر.
آژند، یعقوب (1392). نگارگری ایران. جلد دوم. تهران: سمت.
افشارمهاجر، کامران (1391). هنرمند ایرانی و مدرنیسم. تهران: دانشگاه هنر.
استاین، دانا (1368). سرآغاز عکاسی در ایران. ترجمۀ ابراهیم هاشمی. تهران: اسپرک.
افشار، ایرج (1992). گنجینۀ عکس‌های ایران و تاریخچۀ ورود عکاسی به ایران. تهران: فرهنگ ایران.
اسکرس، جنیفر (1399). شکوه هنر قاجار. ترجمۀ علیرضا بهارلو و مرضیه قاسمی. تهران: خط و طرح.
پورثانی، مریم (1398). مشاهیر کتاب‌آرایی ایران؛ میرزا ابوتراب غفاری کاشانی. تهران: خانۀ کتاب.
پاکباز، رویین (1379). دایرةالمعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
پنجه‌باشی، الهه (1396). «مطالعۀ تطبیقی دو نقاشی از زنان در دورۀ قاجار با رویکرد بینامتنیت». مجلۀ زن در فرهنگ و هنر، 8(4)، 453-472.
خلیلی، ناصر (1382). گرایش به غرب در هنر عثمانی، قاجار، هند. تهران: کارنگ.
خودداری نایینی، سعید (1398). «شهنشاه‌نامۀ فتحعلی‌خان صبا نسخۀ 5998 کتابخانۀ ملک، شاهکاری از هنر دورۀ قاجار». مجلۀ آینۀ میراث، 9(1)، 48-70.
دل‌زده، سیامک (1395). تحولات تصویری هنر ایران (بررسی انتقادی). تهران: نظر.
ذکاء، یحیی (1384). زندگی و آثار استاد صنیع‌الملک. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رابینسن، ب‍زی‍ل وی‍ل‍ی‍ام (1376). هنر نگارگری ایران (۱۳۱۳-1896/751-۱۳۵۰). ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: مولی.
طهماسب‌پور، محمدرضا (1385). ایتالیایی‌ها و عکاسی در ایران. تهران: قو.
فلور، ویلم، چکلوسکی، پیتر و اختیار، مریم (1381). نقاشی و نقاشان دوران قاجار. ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: ایل شاهسون بغدادی.
فریه، ر. دبلیو (1374). هنرهای ایران. ترجمۀ پرویز مرزبان. تهران: فرزان‌روز.
قاضیها، فاطمه (1394). ناصرالدین‌شاه قاجار و نقاشی. تهران: سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران.
وبگاه کتابخانه و موزۀ ملی ملک، بازیابی‌شده در تاریخ 28/11/1399:
www.malekmuseum.org
کن‌بای، شیلا (1382). نقاشی ایرانی. ترجمۀ مهدی حسینی. تهران: دانشگاه هنر.
وبگاه ویکی‌پدیا، بازیابی شده در تاریخ 15/2/1400:
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87#/media/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Nasser_al-Din_Shah_Portrait.jpg
Diba, L. S., & Ekhtiar, M. (1998). Royal Persian Paintings: The Qajar Epoch 1785–1925. New York: Broklyn Museum of Art.
Raby, J. (1999). Qajar Portraits: Figure Paintings from Nineteenth Century Persia (Azimuth Editions in Association with Iran Heritage Foundation). London: I. B. Tauris.
Ekhtiar, M. (2001). Nasir Al‐din Shah and the Dar Al‐funun: the Evolution of an Institution. Iranian Studies, 34(1-4), 153–163. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 579 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 392 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب