پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,236 |
| تعداد مقالات | 67,810 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,289,110 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,031,851 |
بازتاب تن‌کامگی زنانه در عصر صفوی در نقاشی‌های مکتب اصفهان | ||
| زن در فرهنگ و هنر | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 3، مهر 1400، صفحه 365-387 اصل مقاله (2.64 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jwica.2021.324671.1612 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه شه کلاهی1؛ رضا افهمی* 2؛ حسن بلخاری3؛ مهدی کشاورز افشار4 | ||
| 1دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، شهر تهران، استان تهران. | ||
| 2دانشیار گروه پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3استاد پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران | ||
| 4عضو هیأت علمی (استادیار) دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، شهر تهران، استان تهران | ||
| چکیده | ||
| دوره صفویه در اوایل قرن یازدهم هـ.ق یکی از نقاط عطف تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران است. در حوزه اجتماعی، شهر اصفهان و دربار محل عرضه باز و عمومی برخی از موقعیت‌های منافی عفت، مانند لذت جنسی زنانه بود؛ و در حوزه هنر نیز شاهد رواج تصاویر تن‌کامه از جنس زن با مضامین نامتعارف جنسی و اعمال و رفتار زنانه مرتبط با آن هستیم که تا پیش از آن بدین گستردگی در سنت نقاشی ایران رایج نبود.در این مطالعه سعی بر این است تا براساس نظریه بازتاب، علت رواج چنین تصاویری از زنان در مکتب نقاشی اصفهانِ عصر صفوی شناسایی شود؛و هدف از آن ریشه‌یابی رواج این پدیده در نقاشی مکتب اصفهان است. فرض این مطالعه این است که شرایط اجتماعی برآمده از سیاست‌ورزی شاهان صفوی در شهر اصفهان، در رواج این‌گونه تصاویر دخیل بودهاست. این پژوهش به‌روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و مطالعه اسناد تصویری(نقاشی‌ها)است. نمونه‌های تحقیق به‌طور هدفمند از بین نقاشی‌های این دوره که دربردارنده مضامین و اعمال جنسیِ زنانه هستند،انتخاب شده‌‌است.این مطالعه نشان‌می‌دهد که شرایط انضمامی و عرفی شده موقعیت جنسی زنانه در بستر اجتماعی اصفهانِ عصر صفوی در رواج چنین تصاویری در هنر آن دوره مؤثر بودهاست.رواج هنر تن‌کامه را باید ناشی از رویکردهای شاه‌محور حکومت صفوی دانست و دربار به‌دلیل منفعت‌طلبی‌های اقتصادی، سیاسی-نظامی و شخصی شاه، برخی از رفتارهای خلاف عرف را در جامعه ترویج داد.این تن‌کامگی رایج در جامعه به‌صورت امری عادی در نقاشی‌ها بروز یافت و این مؤلفه در ویژگی‌های مضمونی،تجسمی و نقشی که زنان در نگاره‌ها دارند، قابل‌ملاحظه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دوره صفوی؛ مکتب اصفهان؛ هنر تن‌کامه؛ نقاشی زنان؛ نظریه بازتاب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reflection of Feminine Erotic in the Safavid Period on the Isfahan School Paintings | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Shahkolahi1؛ Reza Afhami2؛ Hasan Bolkhari Ghehi3؛ Mahdi Keshavarz afshar4 | ||
| 1Ph.D. Candidate in Art research, Tarbiat Modares University, Faculty of art, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Art Research Department, Tarbiat Modares University | ||
| 3Professor, Tehran University, Faculty of visual art, Tehran, Iran. | ||
| 4Assistant professor, Tarbiat Modares University, Faculty of art, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Early eleventh century A.H. / seventeenth century A.D., the Safavid period is one of the significant times in the history of Iran socially and culturally. Isfahan city and the court were the places for offering immoral behaviors without any restriction publicly, such as female sexual pleasure in the social sphere. Despite the common tradition in Persian painting, erotic paintings with unconventional sexual themes and related female acts were prevalent. This study tried to identify the reason for the prevalence of these paintings in the Isfahan school in the Safavid period based on Reflection theory in the sociology of art. The study aims to find the causes of this phenomenon's prevalence in the paintings of this period. This study hypothesized social conditions involved in the prevalence of these paintings in the art of that period that Safavid king's politics in Isfahan city affect it. This descriptive-analytical study was carried out by collecting information in the library and studying visual documents (painting). The paintings of this period that contain feminine sexual themes and acts were the research samples, purposefully selected. This study showed that the concrete and customary conditions of female sexual status in the social context of Isfahan affected the prevalence of these paintings in the Safavid period. The role of Shah-centered (absolute monarchy) approaches in the Safavid government should be considered. The court prevalent the immoral behaviors in society due to the Shah's personal interests, economic, political-military benefits. This current eroticism in society became ordinary in the paintings and presented in the thematic, visual, and women’s role characteristics in the works considerably. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Safavid period, Isfahan school, Erotic art, Depiction of women, Reflection theory | ||
| مراجع | ||
|
آزاد، حسن (1364). پشت پردههای حرمسرا: گوشههایی از تاریخ اجتماعی ایران، ارومیه: انزلی.
آژند، یعقوب (1385). مکتب نگارگری اصفهان، تهران: فرهنگستان هنر.
آقاجانی اصفهانی، حسین؛ جوانی، اصغر (1386). دیوارنگاری عصر صفویه در اصفهان، تهران: فرهنگستان هنر.
اثنیعشری، نفیسه (1397). «واکاوی بسترهای اجتماعی مؤثر بر اقدامات نوگرایانه صنیعالملک (پدر گرافیک مطبوعاتی ایران)»، نشریة جامعهشناسی هنر و ادبیات، س ، ش 2، ص 115ـ143.
اکبرپور برنجی، فاطمه (1394). چهره در نگارگری ایرانی: مکتب اصفهان و دورة اول قاجار، تهران: سخنوران.
اولئاریوس، آدام (1379). سفرنامه، ترجمة حسین کردبچه، ج2، تهران: هیرمند.
پاکباز، رویین (1390). نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین.
________ (1378). دایرةالمعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
تاورنیه، ژان باتیست (1383). سفرنامه، ترجمة حمید شیروانی، تهران: نیلوفر.
ترکمان، اسکندر بیگ (1382). عالم‌آرای عباسی، مصحح ایرج افشار، ج2، تهران: امیرکبیر.
تولایی، ندا؛ شیرازی، ماهمنیر (1393). «مطالعة تطبیقی بازنمایی زنان در مکتب اصفهان دورة صفوی با پیکرنگاری درباری قاجار»، نشریة نقشمایه، س8، ش 19، ص 55ـ70.
حسنوند، محمدکاظم؛ آخوندی، شهلا (1391). «بررسی سیر تحول چهرهنگاری در نگارگری ایران تا انتهای دورة صفوی و قاجار»، نشریة نگره، س7، ش 24، ص15ـ30.
خواندمیر، امیرمحمود (1370). تاریخ شاه اسماعیل و طهماسب صفوی (ذیل تاریخ حبیبالسیر)، مصحح علی جراحی، ج4، تهران: گستره.
دلاواله، پیترو (1370). سفرنامه، ترجمة شعاعالدین شفا، تهران: علمی و فرهنگی.
دلند، آندره دولیه (1362). زیباییهای ایران، ترجمة محسن صبا، تهران: انجمن دوستداران کتاب.
دو وینیو، ژان (1379). جامعهشناسی هنر، ترجمة مهدی سحابی، تهران: مرکز.
راوندی، مرتضی (1393). تاریخ اجتماعی ایران، ج7، تهران: نگاه.
رشیدی، مرضیه؛ طاهری، علیرضا (1398). «بررسی تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی در دورههای صفوی و قاجار بر چهرهنگاری و پیکرهنگاری زن»، نشریة زن در فرهنگ و هنر، س 2، ش11، ص271ـ286.
زرگرینژاد، غلامحسین؛ کاظمزاده، حامد (1387). «چرکسها؛ بحران خاموش»، نشریة مطالعات اوراسیای مرکزی، س اول، ش2، ص 67ـ86.
سیوری، راجر (1366). ایران عصر صفوی، ترجمة کامبیز عزیزی، تهران: مرکز.
شاردن، ژان (1372). سفرنامه، ترجمة اقبال یغمایی، ج1، 2، 3 و 7، تهران: توس.
شریفزاده، عبدالمجید (1375). تاریخ نگارگری ایران، تهران: سوره.
طاهر، حکیمه (1395). «بررسی گفتمان جنسیت در دورة صفوی با تکیه بر نگارههای کاخهای چهلستون و عالیقاپو اصفهان»، پایاننامة کارشناسی ارشد، رشتة پژوهش هنر، دانشکدة هنر ادیان، دانشگاه هنر اصفهان.
فیگوئروا، دن گارسیا دوسیلوا (1363). سفرنامه، ترجمة غلامرضا سمیعی، تهران: نو.
کارری، جملی (1383). سفرنامه، ترجمة عباسعلی نخجوانی، تهران: علمی و فرهنگی.
کمپفر، انگلبرت (1360). سفرنامه، ترجمة کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
کنبی، شیلا (1389). رضا عباسی: اصلاحگر سرکش، تهران: فرهنگستان هنر.
گلدمن، لوسین (1377). «روش ساختگرای نوینی در جامعهشناسی ادبیات»، گزیده و ترجمة محمدجعفر پوینده، درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، تهران: نقش جهان.
محبی، بهزاد؛ حسنخانی قوام، فریدون؛ رنجبر، مهسا (1396). «نقش زن در نگارههای دورة صفوی با تأکید بر آثار رضا عباسی»، نشریة پژوهشنامة زنان، س 21، ش8، ص 97ـ121.
محمدطالبی طرمزدی، مرضیه؛ ولیبیگ، نیما (1397). «مطالعة مقایسهای تصویر زن از دیدگاه هندسی در دیوارنگارههای کاخها و خانههای اصفهان»، نشریة زن در فرهنگ و هنر، س10، ش اول، ص 29ـ46.
ولش، آنتونی (1385). «نقاشی و حمایت از آن در سلطنت شاه عباس اول»، برگرفته از کتاب اصفهان در مطالعات ایرانی، بهکوشش رناتا هولود، ترجمة محمدتقی فرامرزی، ج2، تهران: فرهنگستان هنر.
یاسینی، راضیه (1392). تصویر زن در نگارگری، تهران: علمی و فرهنگی. Alexander, V. D. (2003). Sociology of the arts: exploring fine and popular forms, Melbourne, wiley-Blackwell. Babaie, S. (2009). “Visual vestiges of travel: Persian windows on European weaknesses”, Journal of Early Modern History, 13(2), 105-136. Ettinghausen, R. (1974). “Stylistic tendencies at the time of Shah cAbbas”, Iranian Studies, 7(3-4), 593-628. Loukonin, V., & Ivanov, A. (2014). Persian Miniatures. Parkstone International. www.isfahaninfo.com/wall-painting www.paintingsgalleries.com www.pinterest.com | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 776 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,449 |
||