پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,020 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,495,804 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,757,676 |
اهمیت و نقش دستنوشتههای کهن در تصحیح متون (شرح تعرّف و نسخۀ کراچی) | ||
| ادب فارسی | ||
| دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 27، شهریور 1400، صفحه 73-92 اصل مقاله (567.37 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2021.321364.1885 | ||
| نویسندگان | ||
| تهمینه عطایی کچویی* 1؛ محمود ندیمی هرندی2 | ||
| 1استادیار گروه تصحیح متون فرهنگستان زبان و ادب فارسی | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه پیام‌نور | ||
| چکیده | ||
| دستنوشتههای کهن با ارزشهای گوناگون خود، از جمله به دلیل نزدیکی به زمان و زبان مؤلّف، در تصحیح متون نقش مهمّی دارند؛ به‌ویژه وقتی امانتداری کاتب، اعتماد مصحّح را به خود جلب کند، نسخۀ اقدم میتواند بیش از نسخههای دیگر مورد اطمینان قرار گیرد. نمونهای کمنظیر از این دست‌نوشتهها، نسخۀ کهن بخشی از شرح تعرّف لمذهب التّصوّف، یکی از منابع مهم و اوّلیّۀ تاریخ عرفان و تصوّف است که در موزۀ ملّی کراچی نگهداری میشود. این دستنوشته، مکتوب در 473ق و دومین نسخۀ تاریخدار فارسی و شناختهشده در جهان است. مقابله و سنجش این بخش با متن چاپی شرح تعرّف، نشان میدهد که این متن از جهات گوناگون از اصل خود فاصله گرفته است. ما نسخۀ کراچی را با شرح تعرّف چاپی سنجیده و نشان دادهایم که برخی واژههای گویشی، واژههای خاصّ فارسی و عربی، ویژگیهای زبانی و دستوری کهن و عبارتهای اصیل، به دست کاتبان، دستخوش تبدیل شده و تغییر یافته‌اند؛ چنان‌که متن چاپی، بسیاری از خاصّههای زبانی و سبکی خود را از دست داده است. ما در این مقاله، علاوه بر نشان‌دادن ارزشهای این دست‌نوشتۀ کهن، بعضی از ابهامات و خطاهای راهیافته در متن چاپی را نیز نشان دادهایم و امیدواریم که این کار در تصحیح متن چاپی برای آیندگان سودمند باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شرح تعرّف لمذهب التّصوّف؛ دست‌نوشتۀ موزۀ ملّی کراچی؛ تصحیح متن؛ عرفان و تصوّف | ||
| مراجع | ||
|
قرآن (۱۳۵۵)، ترجمۀ موزۀ پارس، چاپ علی رواقی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
ابن اثیر (۱۴۰۹ق)، اسد الغابة فی معرفة الصّحابة، ج1 و6، بیروت، دارالفکر.
ابن کلبی (1407ق)، جمهرة النّسب، چاپ ناجی حسن، بیروت، عالم الکتب و مکتبة النّهضة العربیّة.
ابن منظور، محمّد (1414ق)، لسان العرب، ج3 و4، چ3، بیروت، دار الفکر.
ابن نجّار بغدادی (1417ق)، ذیل تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیّة.
ادیب کرمینی، علیّ بن محمّد (1385)، تکملة الأصناف، چاپ علی رواقی، با همکاری سیّده‌زلیخا عظیمی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
بلاذری (1417ق)، کتاب الجمل من الأنساب الأشراف، چاپ سهیل زکّار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر.
تفسیر قرآن پاک (۱۳83)، چاپ علی رواقی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جوینی (1385)، تاریخ جهانگشا، چاپ محمّد قزوینی، ج1، چ4، تهران، دنیای کتاب.
حبیبی، عبدالحیّ (1331)، «یکی از قدیمترین نسخ زبان پارسی در دورۀ سامانی»، دانش، بهمن، ش3، ص 133- 141.
دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغتنامۀ دهخدا، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر شهیدی، تهران، دانشگاه تهران.
سعادت، اسماعیل (1391)، «شرح تعرّف»، دانشنامۀ زبان و ادب فارسی، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ج4، ص 208- 213.
کلابادی (1371)، التّعرّف، چاپ محمّدجواد شریعت، تهران، اساطیر.
متینی، جلال (1355)، «رسم‌الخطّ بخشی از شرح تعرّف، ذیلی بر مقالۀ رسم‌الخطّ فارسی در قرن پنجم هجری»، مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، سال دوازدهم، ش1، ص1- 18.
مستملی بخاری (1386)، خلاصۀ شرح تعرّف، چاپ احمدعلی رجائی، چ2، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـــــــــــــــــــ (1389)، شرح التّعرّف لمذهب التّصوّف، چاپ محمّد روشن، ج1، 2، 3، 4، چ2، تهران، اساطیر.
ـــــــــــــــــــ (1391)، شرح التّعرّف لمذهب التّصوّف، نسخۀ موزۀ ملّی کراچی، ش N.M.1959-207، چاپ فاکسیمیله با مقدّمۀ نجیب مایل هروی، تهران، میراث مکتوب.
ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، شرح التّعرّف لمذهب التّصوّف، نسخۀ خطّی، ش 1473، کتابخانۀ ملّی.
نصراللّه منشی، ابوالمعالی (1380)، کلیله و دمنه، چاپ مجتبی مینوی طهرانی، چ20، تهران، امیرکبیر.
نوشاهی، عارف (1391)، کتاب‌شناسی آثار فارسی چاپ‌شده در شبه‌قارّه (هند، پاکستان، بنگلادش) از 1195 تا 1428، ج1، تهران، میراث مکتوب.
نیشابوری، ابونصر احمد (1354)، بُستانُ العارفین و تُحفَةُ المُریدین [مُنتَخَبِ رونقُ المَجاِلس و بُستان العارفین و تُحفَةُ المُریدین]، چاپ احمدعلی رجائی [بخارائی]، تهران، دانشگاه تهران.
هنر، علی‌محمّد (1371)، «هند، شناسۀ فعل فارسی»، یغمای سی‌و‌دوم؛ یادنامۀ حبیب یغمایی، چاپ ایرج افشار با همکاری قدرت‌اللّه روشنی زعفرانلو، تهران، ص 293-300 . | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 419 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب