تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,507,362 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,771,095 |
تفسیرِ گفتوگوی ابوالحسن خرقانی با ابوسعید ابوالخیر در اسرارالتّوحید | ||
ادب فارسی | ||
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 27، شهریور 1400، صفحه 37-52 اصل مقاله (438.75 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpl.2021.325612.1916 | ||
نویسنده | ||
امیرحسین همتی* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران | ||
چکیده | ||
مناقبنامهنویسانِ اهل تصوّف، بنا به سنّت رایج در خانقاه، برای نقل گفتارِ أئمّۀ طریقت، اعتباری ویژه قائل بودند؛ بهگونهای که تلاش میشد کلام شیخ، به عین عبارت، یا در مضمون و محتوا کاملاً شبیه به آنچه بر زبانِ ایشان آمده بود، روایت شود. پایبندی به این اصل، موجب شد بخشی زیاد از اقوالِ مشایخ، ضمنِ حکایاتِ مرتبط با احوالِ آنها در مناقبنامهها ذکر شود. یکی از کتب مقامه، اسرارالتّوحید است. در این کتاب و در ضمنِ حکایتِ «سفرِ ابوسعید به خرقان»، گفتوگویی از شیخ ابوالحسن با ابوسعید ابوالخیر با این عبارات نقل شده که «روزی شیخ بُلحسن در میانِ سخن از شیخ پرسید که: به ولایتِ شما عروسی بو؟ شیخ بوسعید گفت: بو؛ و در عروسی بسیار نظارگی بو، که از عروس نیکوتر بو، ولکن در میانِ ایشان، تخت و کلاه و جلوه، یکی را بو. شیخ بُلحسن نعرهای بزد و گفت: خسرو همه حالِ خویش دیدی در جام». ابهاماتِ موجود در این گفتوگو، و سؤالاتی که در پیِ این ابهامات پدید میآید، مفهومِ واقعی این مکالمه، و مهمتر از همه، هدف از ایرادِ آن را نامشخّص ساخته است. این پرسشها، بهگونهای هستند که پاسخ آنها را نه در متن اسرارالتّوحید، و نه در تعلیقاتی که بر این متن نگاشته شده است، میتوان یافت. جستار حاضر، مفهوم این گفتوگو و هدف از ایرادِ آن را مشخّص ساخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد گفتوگوی یادشده، با موضوعِ موردِ اختلافِ مجلسگفتن یا سکوتِ ابوسعید در خانقاهِ خرقانی، ارتباطِ مستقیم دارد. | ||
کلیدواژهها | ||
ابوسعید ابوالخیر؛ ابوالحسن خرقانی؛ اسرارالتّوحید؛ گفتوگو؛ مجلسگفتن | ||
مراجع | ||
ابن منظور الإفریقی (1405)، لسان العرب، قم، ادب الحوزه.
انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1386)، چشیدن طعم وقت (مقامات کهن و نویافتۀ بوسعید، از میراث
عرفانی ابوسعید ابوالخیر)، چ3، تهران، سخن.
ـــــــــــــــ (1388)، نوشته بر دریا؛ از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی، چ3، تهران، سخن.
صفیپور، عبدالرّحیم (بیتا)، منتهی الأرب فی لغة العرب، تهران، سنایی.
عطّار نیشابوری (1905)، تذکرةالأولیا، چاپ رینولد آلین نیکلسون، لیدن، لیدن.
محمّد بن منوّر (1371)، اسرارالتّوحید فی مقامات شیخ ابی سعید، چاپ محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ3، تهران، آگاه.
منتخب نورالعلوم (1354)، چاپ مجتبی مینوی، چ2، تهران، کتابخانه طهوری.
نفیسی، علیاکبر (بیتا)، فرهنگ نفیسی (ناظمالأطبا)، تهران، خیّام.
نورالدّین عبدالرّحمن اسفراینی (1358)، کاشفالأسرار، چاپ هرمان لَندُلت، تهران، مک گیل.
هجویری (1386)، کشفالمحجوب، چاپ محمود عابدی، چ3، تهران، سروش.
همّتی، امیرحسین (1391)، «طَوّام، گونهای نادر از کرامات اولیا»،مطالعات عرفانی، بهار و تابستان، ش 15، ص103 ـ 124. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 842 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 470 |