پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,743 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,074,829 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,808,799 |
بازخوانی «دلالت زبانی» در فهم و تفسیر کتاب و سنت | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 145-121 اصل مقاله (352.68 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2021.311520.523231 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدتقی کبریت‌چی* 1؛ محمدرضا شاهرودی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| «طرح دلالت زبانی»، درمقابل «دلالت منطقی»، رابطه‌ی «لفظ» و «معنا» را در «زبان طبیعی» بازنمایی می‌کند. در این طرح، فرایند «دلالت»، وابسته به «کاربرد» و به‌وسیله‌ی عامل «تفسیر» انجام می‌گیرد اما دلالت منطقی، تنها تابع قرارداد است. مروری بر آثار زبان‌شناختی مسلمانان نشان می‌دهد که نظریه‌ی دلالت میان آنها به‌صورت طیفی از دلالت منطقی تا دلالت زبانی، و بیشتر متأثر از رویکرد منطقی است؛ حال‌آنکه قرآن کریم و روایات در فضای «زبان طبیعی» صادر شده‌اند. از‌این‌رو بایسته است دلالت الفاظ کتاب و سنت در ساختار دلالت زبانی تبیین گردد؛ نه دلالت منطقی. درنتیجه، دلالت الفاظ علاوه‌بر «سیاق متن» به «کاربرد» نیز وابسته و فعالیت «تفسیر» در آن نقش‌آفرین خواهد بود. براین‌پایه «کاربرد»، در تفسیر قرآن کریم: موقعیت الفاظ در فضای نزول و خطاب آیات، و در روایات: مورد و موقعیت صدور حدیث است. ریزگان و کاربست این رویکرد در علوم قرآن و حدیث، پژوهش‌هایی جداگانه می‌طلبد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان قرآن؛ دلالت منطقی؛ زبان صوری؛ کاربردشناسی؛ پیرس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Re-reading of the “Linguistic Denotation” in Understanding and Interpreting of the Kitāb ʾAllāh and Sunnah | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Taghi Kebritchi1؛ Mohammad Reza Shahrodi2 | ||
| 1PhD Candidate in Quran and Hadith Sciences, Tehran University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Tehran University, Tehran, Iran; | ||
| چکیده [English] | ||
| The “linguistic denotation” scheme in this paper, vs. the “logical denotation”, represents the relationship between “words” and “meanings” in “natural languages”. In this scheme, the process of “denotation” is dependent on “application” and is performed by “interpretation”, but in logical denotation, it is only a function of contract. However, the Holy Quran and Traditions have been issued in the atmosphere of natural language. Therefore, the meaning of the Kitāb and Sunnah must be explained in the structure of linguistic not logical denotation. So, the meaning of words, in addition to the “co-text”, also depends on the “context or application”, and interpretation activity plays a great role in it. Accordingly, “application” in the literature of interpretation of the Quran is: the occasions and addresses of revelation, and in Tradition is: the conditions and situations of the Hadīth issuance. Details and applications of this approach in Quranic and Hadīth sciences require further researches. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Holly Quran, Linguistic Denotation, Logical Denotation, Formal Language, Sunnah | ||
| مراجع | ||
|
[1] کلام الله مجید، ترجمۀ فولادوند
[2] ابطحی، سید عبدالحمید؛ (1390 ش)، «توسعه تاریخی دلالت معنایی در زبان دین»، ذهن، شماره‌ی 47، صص 169- 196
[3] ابن‌الرسول، سید محمدرضا؛ (1396 ش)، «مطالعه‌ی تطبیقی نظریه‌ی نظم عبدالقاهر جرجانی و نظریه‌ی بافت موقعیت فرث»، ادب عربی، شماره‌ی 2، صص 17- 35
[4] ابن بابویه، محمد بن علی؛ (1398 ق)، التوحید، محقق: هاشم حسینی، چاپ اول، قم: انتشارات جامعه مدرسین
[5] ابوزید، نصر حامد؛ (1391 ش)، رویکرد عقلانی در تفسیر قرآن، ترجمۀ احسان موسوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر
[6] ازهری، محمد بن احمد؛ (1421 ق)، تهذیب اللغۀ، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی
[7] اُگریدی، ویلیام؛ دابروولسکی، مایکل؛ آرُنُف، مارک؛ (1397 ش)، درآمدی بر زبان‌شناسی معاصر، ترجمۀ علی درزی، چاپ هشتم، تهران: سمت
[8] الیزدی، مولى عبدالله؛ (1412 ق)، الحاشیة على تهذیب المنطق، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر الاسلامى
[9] ایزوتسو، توشی هیکو؛ (1393 ش)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه‌ی احمد آرام، چاپ نهم، تهران: شرکت سهامی انتشار
[10] آقاگل‌زاده، فردوس؛ (1392 ش)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی
[11] آگدن، چارلز کی؛ ریچاردز آ. آرمسترانگ؛ (1397 ش)، معنای معنی، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی
[12] آلستون، ویلیام؛ (1381 ش)، فلسفه‌ی زبان، ترجمۀ احمد ایران‌منش و احمدرضا جلیلی، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی
[13] پاکتچی، احمد؛ (1394 ش)، فقه‌الحدیث: مباحث نقل به‌معنا، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
[14] ـــــــــــــ ؛ (1396 ش)، «دلالت»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 23، صص740-742
[15] ـــــــــــــ ؛ (1396 ش)، «دلالت در اصول فقه»، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 23، صص747-752
[16] پالمر، فرانک ر.؛ (1395 ش)، نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ هفتم، تهران: کتاب ماد
[17] پیرس، چارلز سندرس؛ (1381 ش)، «منطق به‌مثابه نشانه‌شناسی: نظریه‌ی نشانه‌ها»، ترجمۀ فرزان سجودی، زیباشناخت، شماره‌ی 6، صص 51- 64
[18] ترقی، امیرعلی؛ (1396 ش)، دیدگاه راسل و کواین در باب معنا و دلالت، چاپ اول، تهران: فرهوش
[19] چندلر، دانیل؛ ( 1397 ش)، مبانی نشانه‌شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چاپ ششم ، تهران: سوره مهر
[20] حر عاملی، محمد بن حسن؛ (1418 ق)، الفصول المهمة فی أصول الأئمة، چاپ اول، قم: موسسه معارف اسلامى امام رضا (ع)
[21] حسینی سیستانی، على؛ (1414 ق)، الرافد فی علم الأصول، تقریرات منیر قطیفى، چاپ اول، قم: لیتوگرافی حمید
[22] خوانساری، محمد؛ (1397 ش)، دوره‌ی مختصر منطق صوری، چاپ بیست و نهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران
[23] دبیرمقدم، محمد؛ (1389 ش)، «سیبویه: زبان‌شناس و دستور‌نویس»، ویژه‌نامه‌ی نامه‌ی فرهنگستان، شماره‌ی 6، صص 3- 44
[24] دین‌محمدی، غلام‌رضا؛ (1395 ش)، مبانی زبان‌شناسی در جهان اسلام، چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)
[25] رشیدزاده، حسین؛ فرامرز قراملکی، احد؛ مفتونی، نادیا؛ (1392 ش)، «دامنه‌ی مهجوریت دلالت التزام نزد منطقدانان مسلمان»، خردنامه صدرا، شماره 74، صص 97- 114
[26] زبیدی، محمد بن محمد؛ (1205 ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت: دارالفکر
[27] سجودی، فرزان؛ (1381 ش)، «نشانه و نشانه شناسی، بررسی تطبیقی آرای سوسور، پیرس و اکو»، هنر و معماری (زیباشناخت)، شماره 6، صص 83- 100
[28] سوسور، فردینان دو؛ (1396 ش)، زبان‌شناسی عمومی، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ ششم، تهران: هرمس
[29] صدر، محمد باقر؛ (1417 ق)، بحوث فی علم الأصول، تقریرات محمود هاشمى شاهرودى، چاپ اول، قم: موسسه دائره المعارف فقه اسلامی
[30] صفوی، کورش؛ (1378 ش)، «معرفی اجمالی معنی شناسی منطقی»، متن‌پژوهی ادبی، شماره 9و10، صص 143- 181
[31] ـــــــــــــ ؛ (1394 ش)، معنی شناسی کاربردی، چاپ سوم، تهران: انتشارات همشهری
[32] ـــــــــــــ ؛ (1396 ش)، استعاره، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی
[33] ـــــــــــــ ؛ (1397 ش)، آشنایی با نشانه‌شناسی ادبیات، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی
[34] ـــــــــــــ ؛ (1397 ش)، درآمدی بر معنی‌شناسی، چاپ ششم، تهران: سوره مهر
[35] ـــــــــــــ ؛ (1397 ش)، تعبیر متن، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی
[36] عراقى، ضیاءالدین؛ (1420 ق)، مقالات الأصول، چاپ اول، قم: مجمع الفکر الاسلامی
[37] فرگه، گاتلاب؛ (1367 ش)، «درباره معنی و مصداق»، ترجمۀ منوچهر بدیعی، فرهنگ، شماره 2 و 3، صص 263- 292
[38] فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ (1391 ش)، «تحلیل انتقادی دیدگاه‌ها درباره‌ی چیستی مفهوم مجاز و اقسام آن»، ادب عربی، شماره3، صص 187- 221
[39] فلاحی، اسدالله؛ (1395 ش)، منطق تطبیقی، چاپ اول، تهران: سمت
[40] قائمی نیا، علیرضا؛ (1393 ش)، بیولوژی نص، نشانه شناسی و تفسیر قرآن، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه
[41] قرایی گرکانی، مرتضی؛ (1396 ش)، «دلالت در منطق»، در دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج 23، صص742-747
[42] گوکر، کریستوفر؛ (1392 ش)، واژه‌ها بدون معنی، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ اول، تهران: علمی
[43] گیرو، پی‌یر؛ (1392 ش)، نشانه‌شناسی، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران: نشر آگاه
[44] لایکان، ویلیام ج.؛ (1394 ش)، درآمدی تازه بر فلسفه‌ی زبان، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی
[45] لاینز، جان؛ (1391 ش)، درآمدی بر معنی‌شناسی زبان، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی
[46] مجتهد شبستری، محمد؛ (1399 ش)، هرمنوتیک، کتاب و سنت، چاپ دهم، تهران: کتاب رایزن
[47] مطیع مهدی؛ پاکتچی احمد؛ نامورمطلق بهمن؛ (1388 ش)، «درآمدی بر استفاده از روش‌های «معناشناسی» در مطالعات قرآنی»، پژوهش دینی، شماره 18، صص 105- 132
[48] مظفر، محمدرضا؛ (بی‌تا)، أصول الفقه، چاپ پنجم، قم: جماعة المدرسین
[49] ـــــــــــــــ ؛ (1394 ش)، منطق، ترجمۀ مجید حمیدزاده و انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت
[50] مهرگان، آروین؛ (1392 ش)، فلسفه‌ی نشانه‌شناسی، چاپ اول، اصفهان: نشر فردا
[51] نائینى، محمد حسین؛ (1352 ش)، أجود التقریرات، تقریرات ابوالقاسم خویى، چاپ اول، قم: العرفان
[52] یلمزلف، لویی؛ (139۷ ش)، تمهیداتی بر نظریه‌ی زبان، ترجمۀ محمدامین شاکری، چاپ اول، تهران: انتشارات خوارزمی
[53] یول، جورج؛ (1396 ش)، کاربردشناسی زبان، ترجمۀ محمد عموزاده و منوچهر توانگر، چاپ هشتم، تهران: سمت
[54] Barnes, Jonathan; (1991), The Complete Works of Aristotle, Princeton: Princeton University Press
[55] Eco, Umberto; (1984), Semiotics and philosophy of language, Bloomington: Indiana University Press
[56] Newton, K. M.; (1997), Jacques Derrida: “Structure, Sign, and Play in the Discourse of the Human Sciences”, Twentieth-Century Literary Theory, Palgrave, London
[57] Peirce, Charles Sanders; (1955), Philosophical Writings of Peirce, Selected and Edited by Justus Bachler, New York: Dover Publications | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 302 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207 |
||