تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,097,252 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,205,116 |
بررسی تطبیقی براهین درون نگرانه ملاصدرا و جان فاستر بر تجرد نفس | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 54، شماره 1، شهریور 1400، صفحه 119-103 اصل مقاله (218.33 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2021.304921.523205 | ||
نویسندگان | ||
حمید رضا عبدلی مهرجردی1؛ فروغ السادات رحیم پور* 2؛ امیر احسان کرباسی زاده3 | ||
1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه اصفهان | ||
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان | ||
3دانشیار گروه فلسفه غرب دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
برخی از فلاسفه، انسان را موجودی صرفاً مادی و جسمانی میدانند و نفس و ذهن نیز از دیدگاه ایشان ماهیتی مادی دارد. در مقابل، دستهای دیگر، به جوهری غیرمادی که در تعامل با بدن است باور دارند. ملاصدرا فیلسوف حکمت متعالیه و جان فاستر فیلسوف ذهن معاصر بریتانیایی در دسته اخیر قرار دارند و با تکیه بر دلایلی، به اثبات تجرد نفس پرداختهاند. در این مقاله به آن دسته از استدلالهای تجرد نفس میپردازیم که جنبه دروننگرانه دارند؛ یعنی برهانهایی که در آنها بر توجه مستقیم انسان به نفس خود یا بر خودآگاهی درونی و غیرمادی او تاکید میشود. روش این دو فیلسوف در ارائه براهین، متفاوت است؛ بدین معنا که فاستر مستقیماً به آگاهی درونی انسان از حالات ذهنیاش تمرکز کرده و ملاصدرا، استدلالها را بر مقایسه ویژگیهای نفس با بدن استوار نموده است. براهین دروننگرانه از این جهت کارآمد هستند که میتوانند در عین سادگی، بدون نیاز به مقدمات پیچیده، هر انسانی را به درون خویش ارجاع دهند؛ البته ملاصدرا و فاستر، به اشکالات وارد بر دروننگری توجهی نکردهاند. پیش از اقامه این سنخ براهین باید خطاناپذیری دسترسی به حالات ذهنی و صحت شهودهای اولیه اثبات شود. همچنین باید به دستآوردهای تجربی نافی صحت دروننگری، پاسخ داد. | ||
کلیدواژهها | ||
ملاصدرا؛ جان فاستر؛ ذهن؛ نفس؛ دروننگری؛ تجرد | ||
مراجع | ||
[1] ابن سینا، حسین بن عبدالله (1381). الاشارات و التنبیهات، قم، بوستان کتاب.
[2] اکبری، رضا (۱۳۷۶) «رابطه نفس و بدن نزد فیلسوفان پس دکارتى»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، شماره 12-11، صص 1-14.
[3] سجادی، سید جعفر (۱۳۷۹). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
[4] عبدالکریمی، بیژن (1398). «اگزیستانسیالیسم و فیزیکالیسم»، فصلنامه علمی پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز، شماره 27، صص 163-185.
[5] گلشنی، مهدی (۱۳۸۵). تحلیلی از دیدگاههای فلسفی فیزیکدانان معاصر، ویراسته محمد تقی جعفری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
[6] مسلین، کیت (۱۳۹۱). درآمدی به فلسفه ذهن، ترجمه مهدی ذاکری، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
[7] ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (۱۳۵۴). المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
[8] ----------- (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
[9] ------------ (۱۳۶۳). مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران، موسسه تحقیقات فرهنگی.
[10] ------------ (۱۳۷۸). اجوبه المسائل العویصه، تصحیح عبدالله شکیبا، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
[11] ------------ (۱۹۸۱). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم.
[12] Foster, John (1979). 'In Self-Defence', In G. F. Macdonald, London, Macmillan Education UK, pp. 161-185.
[13] ---------------- (1989). 'A Defense of Dualism', Retrieved June 29, 2019, from https://www.newdualism.org/papers/J.Foster/Defense-of-Dualism.htm
[14] ---------------- (1991). The Immaterial Self: A Defense of the Cartesian Dualist Conception of the Mind, London & New York, Routledge.
[15] Robinson, Hovard (2010). 'John Foster', In The brazen Nose, Britain, Brazen Nose College, pp. 141-142.
[16] Rosenkrantz, Gary (1994). 'Reviewed Work: The Immaterial Self: A Defence of the Cartesian Dualist Conception of the Mind by John Foster', Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 54, pp 489-491.
[17] Schwitzgebel, Eric (2019) 'Introspection', The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Retrieved December 21, 2020, from https://plato.stanford.edu/archives/win2019/entries/introspection
[18] Sinclair, Peter (2010). 'John Foster Remembered', in the brazen Nose, Britain, Brazen Nose College, pp. 135-141.
[19] Stoljar, Daniel (2015). 'Physicalism', Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford: The Metaphysics Research Lab. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 296 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 266 |