پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,500 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,086,399 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,189,723 |
بازشناسی و سطح بندی گستره های فضایی فقر در کلانشهر اهواز | ||
| پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
| مقاله 2، دوره 54، شماره 4، دی 1401، صفحه 1227-1246 اصل مقاله (1.97 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2021.324238.1008305 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمهدی موسی کاظمی* 1؛ مسعود صفائی پور2؛ عبدالنبی شریفی3؛ خلف عنافجه4 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 3استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 4دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| همواره بافت‌های ناکارآمد، فرسوده و مشکل‌دار شهری نمود فضایی آشکاری از بزرگ‌ترین مصیبت بشری در حوزه نابرابری‌ها یعنی فقر بوده‌اند. بااین‌حال به‌رغم تمامی تلاش‌های صورت گرفته از سوی محققین و مدیران شهری برای ارتقای کیفیت زیستی در گستره‌های فقر، همچنان تحلیل فضایی ساختارهای فقر شهری در اغلب تحقیقات خاص مرتبط با این سکونتگاه‌ها تا حد زیادی به دورمانده است. با توجه به این ضرورت اساسی، هدف اصلی مقاله حاضر، بازشناسی و سطح‌بندی گستره‌های فضایی فقر در کلانشهر اهواز با محوریت پرداختن به همین ساختارها می‌باشد. مقاله حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی. تحلیلی و پیمایشی است. بر پایه شاخص‌های قدیم و جدید بافت فرسوده و ناکارآمد، از طریق تکنیک پویش محیطی به تدوین مبانی تئوریک و قواعد پژوهش اقدام و 42 محله دارای بافت مشکل‌دار به‌عنوان گستره فضایی فقر شهری در کلانشهر اهواز شناسایی و سپس با لحاظ معیارهای چندگانه رتبه ساز در 5 گونه مختلف دسته‌بندی شدند. درنهایت گونه پنجم (بافت‌های فرسوده و ناکارآمد) شامل 11 محله به‌عنوان محلات هدف مطالعه، بازشناسی و سطح‌بندی شدند. اطلاعات موردنیاز از 49 شاخص عمومی فقر یا ساختار فقر شهری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و-زیست‌محیطی از طریق 457 نمونه حاصل از فرمول کوکران و جدول مورگان در قالب پرسشنامه جمع‌آوری‌شده است. داده‌های حاصل در نرم‌افزار SPSS به‌وسیله دو تکنیک Z-Score و SAR به‌صورت ترکیبی برای سطح‌بندی وضعیت عمومی فقر محلات هدف، تجزیه‌وتحلیل شدند. بر پایه مقایسه ترکیبی امتیازات دو مدل و رتبه‌بندی نهایی به‌دست‌آمده، محله عامری در سطح اول، صخیریه، علوی و حصیرآباد به‌طور مشترک در سطح دوم، عین‌دو، علی‌آباد، صیاحی، ملاشیه، منبع‌آب، کوی کارون و کوی آل‌صافی به ترتیب در سطوح سوم تا نهم از لحاظ وضعیت عمومی فقر بر اساس تحلیل فضایی ساختارهای فقر شهری قرار گرفتند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گستره؛ فقر؛ ساختار؛ سطح‌بندی؛ اهواز | ||
| مراجع | ||
|
آروین، محمود؛ فرجی، امین و بذرافکن، شهرام. (1398). تحلیل فضایی پهنه‌های فقر؛ مطالعه موردی، قائم‌شهر. اقتصاد شهری، 3 (2)، 56-39.
امان‌پور، سعید. (1393). آمار مقدماتی در جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
ایراندوست، کیومرث. (1387). جایگاه بخش غیررسمی در توانمندسازی اجتماعات فقیر. محله هفت شهر، 1 (23)، 49-40.
برک‌پور، ناصر و اسدی، ایرج. (1388). مدیریت و حکمروایی شهری. تهران : انتشارات دانشگاه هنر.
بمانیان، محمدرضا؛ رضایی‌راد، هادی و رضایی، مجید منصور. (1390). ارزیابی خصیصه‌های اقتصادی در شناسایی گستره‌های فقر شهری با استفاده از تکنیک Delphi و AHP؛ مطالعه موردی، شهر کاشمر. دو فصلنامه مدیریت شهری، 9، 169-153.
بمانیان، محمدرضا؛ رضایی‌راد، هادی و مهردادیان، امیر. (1390). سنجش اثرات مهاجرت به‌عنوان مهم‌ترین عامل در تشخیص گستره فقر شهری سکونتگاه‌های غیررسمی با استفاده از GIS؛ مطالعه موردی، شهر کاشمر. فصلنامه آمایش محیط، 15، 146-125.
پالیزبان، سیاوش؛ جودکی، حمیدرضا و رضویان، محمدتقی. (1389). اسکان غیررسمی و فقر مسکن، مطالعه موردی: شهر پاکدشت. فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، 11، 132-115.
پورطاهری، مهدی. (1392). کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در جغرافیا. تهران: انتشارات سمت.
راغفر، حسین و صانعی، لیلا. (1389). اندازه‌گیری آسیب‌پذیری خانوارها در مقابل فقر در شهر تهران، یک روش شناسایی خانوارهای محروم. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 10 (38)، 427-389.
رضایی، محمدرضا؛ علیان، مهدی و خاوریان، امیررضا. (1392). شناسایی و ارزیابی گستره‌های فضایی فقر شهری در شهر یزد. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 46 (3)، 695-677.
روستایی، شهریور و کرباسی، پوران. (1397). شناسایی و ارزیابی گستره‌های فقر شهری در محلات شهر مراغه. توسعه محلی (روستایی-شهری)، 9 (2)، 214-197
رفیعیان، مجتبی و زاهد، نفیسه. (1400). مدل‌سازی میزان فرسودگی شهری و گونه شناسی بافت فرسوده شهری قم. پژوهشهای جغرافیای انسانی، 53 (2)، 387-365.
زنگانه، احمد، تلخابی، حمیدرضا، گازرانی، فریدون (1394) گستره‌های فضایی فقر شهر اراک. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 2 (1)، 107-93.
شرکت عمران و بهسازی شهری ایران. (1393). چارچوب جامع بازآفرینی شهری پایدار.
صفایی‌پور، مسعود و شنبه‌پور، فرشته. (1398). آینده‌نگاری توسعه شهری مبتنی بر سناریونویسی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز). جغرافیا و روابط انسانی، زمستان، 2 (3)، 475-456.
عبدی دانش‌پور، زهره. (1387). تحلیل عدم تعادل فضایی در شهرها. نشریه صفه، 29، 44-37.
عزیزی، منصور؛ موحد، علی؛ ساسانپور، فرزانه و کرده، نعمت. (1393). تحلیلی بر وضعیت فقر شهری؛ مطالعه موردی شهر مهاباد. مجله سپهر، 23 (90)، 69-60.
قاسمی‌سیانی، محمد و حقی، مهدی. (1395). تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه‌های غیررسمی از منظر عدالت فضایی؛ مطالعه موردی، نسیم شهر تهران. فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6 (24)، 256-245.
محمدزاده، پرویز؛ فلاحی، فیروز و حکمتی فرید، صمد. (1390). بررسی فقر و عوامل تعیین‌کننده آن در بین خانوارهای شهری کشور. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 2، 64-41.
معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری اهواز. (1398). آمارنامه کلانشهر اهواز. انتشارات اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل.
موحد، علی؛ ولی نوری، سامان؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ زنگانه، احمد و کمانرودی کجوری موسی. (1395) تحلیل فضایی فقر شهری در کلانشهر تهران. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 4 (3)، 36-19. نادمی، یونس و جلیلی کامجو، سیدپرویز. (1397). ارزیابی تأثیر فقر مطلق و نسبی بر نابرابری شادی در ایران. فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 12 (1)، 26-1. نصیری، اسماعیل. (1394). راهبردهای کاهش فقر شهری با تأکید بر اجتماعات محلی؛ موردپژوهش، محله بی‌سیم شهر زنجان. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، 2 (7)، 125-107. نظرپور دزکی، امیر؛ پریزادی، طاهر؛ حیدری‌نیا، سعید و نظرپور دزکی، رضا. (1396). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه محلات دارای فقر شهری با استفاده از تکنیک AIDA؛ مطالعه موردی، بافت فرسوده اهواز. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 4 (15)، 149-134. هادی‌زنوز، بهروز. (1379). ارتباط فقر و نابرابری با سیاست‌های اقتصادی دولت، مجموعه مقالات فقر در ایران، تهران: :دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی. Akinyemi, F. O., & Biigirimana, F. (2012) A spatial Analysis of poverty in Kigali. Rawnda using indicators of household living standard. Rwanda journal, 26(1), 3-22. Andenas, M., Perelman, J., & Scharling, C. (2021). The Fight Against Poverty and the Right to Development. Springer. Baud, I. S. A., Sridharan, N., & Pfeffe R. K. (2008) Mapping urban poverty for local governance in an Indian Mega-city: the case of delhi. Urban studies, 45(7), 1385-1412. Bolay J. C., &Kern AL (2019) Intermediary cities In: Wiley-Blackwell encyclopedia of urban and regional studies-Wily-Blackwell, Hoboten. 207-221. Bolay, J. C. (2020) Urban Planning Against Poverty. Springer. Bray R., Robert. W., Marian de L., Xavier G., & Alberto, U. (2019) The hidden dimenions of poverty. Paris: International movement ATD for world; Bray, R. et al, (2020) Realising Poverty in all its dimensions. A six country Participatory study, world development in Press. Chamahari, N. H., Karim H. A. & Hamdan H. (2012) Conceptual framework of urban poverty reduction: A review of literature procedia-social and Behavioral sciences, 68, 804-818 Liu, Y., & Wu, F. (2006) Urban Poverty neighborhoods: typology and spatial concentration under china’s market transition A case study of Nanjing. Geoforum, 37(4), 610-626. Lovra, E. (2016). Urban tissue typology and urban typology (1868-1918). Spacial cases: Zagreb and Rijeka. Prostor: znanstveni časopis za arhitekturu i urbanizam, 24 (2), 202-215. Nagendra, H., Baiz, Brondisio E., & Lwasas, S. (2018). The urban south and the Pridi cament of global transport sustainability. Nat sustain, 1, 341-349. Moga, S. T. (2020). Urban Lowlands: a history of neighborhoods, poverty, and planning. The University of Chicago Press. Orford, S. (2004.) Identifying and comparing changes in the spatial concentrations of urban poverty and affluence. A case study of inner London. Computers. Environment and urban systems. 28(6), 701-717. Sanyal, R. (2015). Refugees and urban Poverty: A historical view from Calcutta. in the city in urban poverty, 137-157. Thompson, J. P., & Smeeding, T. M. (2013) Inequality and Poverty in the United States: the Aftermath of the Great Recession. Finance and economics discussion series. Federal Reserve Board, Washington. UNWTO. (2020). Tourism and poverty reduction pathways to Prosperty, Earthscan, Lordon. Walter L. F., Anabela M. A., Luciana B., Amanda L. S., Pinar, G., & Ozuya. Tony W. (2021) No Poverty. Springer Nature Switzerland AG. World Bank. (2017). Annual reports, World Bank. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,555 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 505 |
||