تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,479 |
تعداد مقالات | 70,032 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,003,582 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,235,699 |
اسپهبدان آل دابویه در متون تانگ: جایگاه طبرستان در استراتژی سیاسی-نظامی امپراتوری تانگ در قرن هشتم میلادی | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1400، صفحه 1-22 اصل مقاله (1.23 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2021.317884.473356 | ||
نویسنده | ||
حمیدرضا پاشازانوس* | ||
استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه اصفهان | ||
چکیده | ||
با مرگ یزدگرد سوم و تسلط اعراب بر بخش بزرگی از ایران ساسانی، سلسلههای محلی طبرستان که برخی نژاد از ساسانیان داشتند، برای حفظ فرهنگ و هویت خویش طبرستان را به پایگاه مقاومت ایرانیان در برابر اعراب تبدیل کردند. از جمله معروفترین این سلسلهها آل دابویه بود که در عصر امویان و عباسیان به شدت در مقابل اعراب پایداری کردند و حتی توانستند مرزهای خویش را از شرق تا نیشابور توسعه دهند. همزمان با ایستادگی اسپهبدان در برابر اعراب و ترکان، امپراتوری تانگ توانست ترکان را مغلوب کرده و به مجاورت مرزهای خراسان بزرگ برسد. حضور سپاهیان تانگ در نزدیکی مرزهای سرزمینی آل دابویه و نیاز این دو برای دفع خطر اعراب زمینه را برای تماس سیاسی بین آنها مساعد ساخت. جزئیات این مناسبات در متون چینی دورۀ تانگ بازتاب یافته است. ازآنجاکه تاکنون پژوهشی مستقل و جامع در مورد جزئیات این اطلاعات ارائه نشده است، مقاله حاضر بر آن است تا نخست چگونگی اوضاع طبرستان در دورۀ آل دابویه را شرح داده، سپس دلیل تلاش این خاندان برای جلب حمایت امپراتوران تانگ را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. فرضیۀ محقق آن است که از یک سو، نخستین سفیر طبرستان در زمان فرخان بزرگ هنگامی که طبرستان زیر آماج حملات اعراب و ترکان قرار داشت، به دربار تانگ فرستاده شد. از سوی دیگر، سیاست دربار تانگ این بود تا علاوه بر حمایت از بازماندگان یزدگرد سوم در تخارستان، با حمایت از شاهان محلی مانند حاکمان طبرستان خطر اعراب را که مانع بلندپروازیهایش در آسیای مرکزی بودند، دفع سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
طبرستان؛ آل دابویه؛ اعراب؛ تانگ؛ چین | ||
مراجع | ||
آملی، محمد بن حسن اولیاءاللّه، تاریخ رویان، تصحیح منوچهر ستوده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1348.
ابناسفندیار کاتب، بهاالدین محمد بن حسن، تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال، جلد اول، تهران، کلاله خاور، 1330.
اشپولر، برتولد، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، ترجمۀ عبدالجواد فلاطوری، جلد اول، چاپ پنحم، تهران، علمی و فرهنگی، 1377.
بلاذری، احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ترجمۀ محمد توکل، تهران، ماهریس، 1398.
بینام، نامه تنسر به گشنسب، تصحیح مجتبی مینوی، تهران، مجلس، 1392.
تجدد، نهال، «نخستین مترجمان آیین بودا در چین»، ایراننامه، شمارۀ، ۷۲، 367-374، 1379.
طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری ( تاریخ الرسل و الملوک)، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، 1375.
دنیل، التون. ال، تاریخ سیاسی و اجتماعی خراسان، ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران، علمی و فرهنگی، 1367.
یعقوبی، احمد بن ابییعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1342.
Bai, Shouyi et al, A History of Chinese Muslim, Vol.2, Beijing, Zhonghua Book Company, 2003.
Barthold, V. V., Four Studies on the History of Central Asia, Leiden: Brill, 1956.
ـــــــــــــــــ, W., Turkestan Down to the Mongol Invasion (2nd ed.), London: Luzac & Co, 1928.
Beckwith, Christopher I, Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present. Princeton: Princeton University Press, 2009.
Compareti, M, “The Last Sasanians in China.” Eurasian Studies, no, 2, 197-213, 2003,
Daryaee, T., ‘Yazdegerd’s Last Year: Coinage and History of Sīstān at the End of Late Antiquity’ in T. Daryaee & O. Tabibzadeh (eds.), Iranistik: Deutschsprachige Zeitschrift fur iranistische Studien. Festschrift fur Erich Kettenhofen, 5. Jahrgang, Heft 1&2, 2006-2007, Tehran, 21-30, 2009.
De la Vaissière, Étienne, “Sogdians in China: A Short History and Some New Discoveries”. Silkroad Journal, Vol. 1, No. 2, The Silkroad Foundation, 23-27, 2003.
Gibb, H. A. R., The Arab conquests in Central Asia, London: Royal Asiatic Society, 1923.
Liu Xu, “Western Barbarians”, Old Books of the history of Tang Dynasty, Volume 198, Biographieslifes 148, Beijing, 1975.
Madelung, Wilferd, "Dabuyids". In Yarshater, Ehsan (ed). Encyclopaedia Iranica, Vol. VI, Fasc. 5. London et al.: Routledge & Kegan Paul, 541–544, 1993.
Ouyang Xiu, Song Qi zhuan, New Books of the history of Tang Dynasty,Volume 221(II), Biographieslifes 146 (II). Beijing: Chinese publisher, 1975.
Pasha zanous, Hamidreza, Esmaeil Sangari, "The Last Sasanians in Chinese Literary Sources: Recently Identified Statue Head of a Sasanian Prince at the Qianling Mausoleum", Iranian Studies, vol. 51, Issue 4, 499-515, 2018.
Rapoport, Yuri Aleksandrovich, “Chorasmia i. Archeology and pre-Islamic history,” Encyclopædia Iranica, V/5, 511-516, 2012. available online at http://www.iranicaonline.org/articles/chorasmia-i
Skaff, Jonathan Karem, “Tang Military Culture and Its Inner Asian Influences” in: Military Culture in Imperial China, Nicola Di Cosmo (ed.), Cambridge, Harvard University Press, 165-191, 2009
Spuler, B., "Dabuya", The Encyclopaedia of Islam, Vol. II, ed.B. Lewis, C. Pellat and J. Schacht, Brill, 1991, 74.
Twitchett, D., Cambridge History of China, Sui and T'ang China 589-906, Part I, vol.3, Cambridge University Press, 1979.
Walker, J., A Catalogue of Arab-Sasanian Coins, London, 1941.
Wang Qinruo 王钦若, Cefu yuangui 册府元龟, Chinese Text Project, 1960, Online Edition, available at https://ctext.org/wiki.pl?if=en&res=903155
Wang, Zhenping, Tang China in Multi-Polar Asia: A History of Diplomacy and War, University of Hawaii Press, 2013.
Zeimal, E. V., "The Political History of Transoxiana". In Yarshater, Ehsan (ed). The Cambridge History of Iran, Volume 3(1): The Seleucid, Parthian and Sasanian Periods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 232–262. ISBN 0-521-20092-X.
Zhang Xinglang, The Collection of the Historical Materials of Communications between China and the West (《中西交通史料汇编》), Vol. III, Beijing: Zhonghua Book Co, 1977. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,010 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 609 |