پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,505 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,124,961 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,233,489 |
خوانش انتقادی فضا و زمان برنامه‌ریزی توسعه در حاکمیت اقتدارگرای پهلوی (طرح جامع شهر تهران در دهۀ چهل شمسی) | ||
| مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
| مقاله 2، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، مهر 1400، صفحه 659-687 اصل مقاله (899.54 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2021.285457.901 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالحسین کلانتری* 1؛ امید منصوری2 | ||
| 1دانشیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله به بررسی فضا و زمان برنامه‌ریزی توسعه در دهۀ چهل شمسی از خلال طرح جامع شهر تهران می‌پردازد. برای تحلیل این مسئله از نظریۀ تولید فضا و مفهوم فن حکمرانی لیبرالیستی استفاده شده و بنابراین در میان سه لحظۀ تولید فضا، بر لحظۀ بازنمایی‌های فضایی تأکید شده است؛ زیرا مسئلۀ تحقیق که بررسی برنامه‌ریزی شهری است، چنین تأکیدی را ضروری می‌سازد. از لحاظ روش‌شناختی از روش پس‌روندی-پیش‌روندی لوفور استفاده شده و تکنیک روشی این پژوهش، بررسی اسناد است. طرح جامع شهر تهران که در سال 1348 نوشته شد، مبنای تحلیل قرار می‌گیرد. هدف این مقاله نشان‌دادن بررسی فضا و زمان توسعۀ نهفته در طرح جامع است تا بتوانیم نسبت مذکور را توضیح دهیم. مطابق نتایج، فضا و زمان طرح جامع تبلور نوعی فضا و زمان سرمایه است. دلالت‌های آن، تعریف سعادت مبتنی بر نوعی آینده است که اصول آن را انباشت سرمایه، جمعیت و دوگانۀ فراغت و کار، و استراتژی‌های آن را کارایی، کفایت و غیره تشکیل می‌دهد. همچنین نظم خطی طراحی زیرساخت‌ها و مصرف‌محوری و تقلید طرح از مدمحوری شهرهای بزرگ، میانجی‌های قلمروگستری سرمایه به‌شمار می‌آیند. شرایط تاریخی نسبت دولت و سرمایه در ایران که به‌ضرورت، دولت را به شکل‌دهی بازار سرمایه و حمایت از بورژوازی بوروکرات ملزم کرد، با شکست در برنامه‌های توسعه و طرح جامع، بحران مشروعیت دولت پهلوی را عمق بخشید و درنهایت در انقلاب 1357 نتایج آن آشکار شد. از این‌رو می‌توان در حاکمیتی اقتدارگرا، از فن حکمرانی لیبرالیستی و فضا و زمان سرمایه صحبت کرد که در آن، هرگونه بحران در این نسبت، به بحران مشروعیت دولت دامن خواهد زد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامۀ جامع؛ شهر تهران؛ فن حکمرانی لیبرالیستی؛ تولید فضا؛ ایدۀ توسعه | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 539 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 505 |
||