پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,218,189 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,964,769 |
هویت‌های پنهان: بازخوانی سورۀ نجم با نظر به الهگان عربی | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 461-441 اصل مقاله (399.93 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2020.302712.669515 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا محققیان* | ||
| استادیار پژوهشکدۀ مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| از لات، عُزّی و منات در قرآن، یک‌بار در آیات سورۀ نجم یاد شده است: «أَفَرَءَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّی / وَ مَنَوة الثَّالِثَة الْأُخْرَی» [النجم: 20-19]. از آنجا که این الهگان دارای کارکرد ثبوتی در نظام توحیدی قرآن نبوده‌اند عملاً زمینهای برای تداوم و بسط نیافته‌اند. نوشتار حاضر با کاوش در دیرینۀ این الهگان و بازسازی کارکردهای کهن‌شان می‌کوشد بافت معنایی آیات قرآنی مرتبط با آنها را تبیین کند. پرسش اصلی در پژوهش حاضر این است: ایزدبانوان (لات، عُزّی و منات)، در دوره‌های مختلف تاریخی چه کارکردهایی داشتند و هر یک از اینها در کاربردهای قرآنی تا چه حد بازتاب پیدا کرده‌اند. مطالعات دربارۀ جنبه‌‌های نمادشناسی لات، عُزّی و منات نشان می‌‌دهد که این الهگان در فرهنگ عربی نه فقط به مثابه خدایگان رجا و امید که به عنوان الهگان خوف هم تقدیس می‌شدند. در مجموع می‌توان با تکیه بر مستندات تاریخی ادعا کرد که در ترکیب آیات سورۀ نجم، به این خصلت‌های دوگانه تلویحاً اشاره شده و تماماً به الله، خدای یکتای اسلام بازگردانده شده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الله؛ الهگان عربی؛ ستارۀ زهره؛ عُزّی؛ لات؛ منات؛ النجم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Hidden Identities: Reinterpretation of Surah al-Najm Considering the Arabian Deities | ||
| نویسندگان [English] | ||
| zahra mohagheghian | ||
| Assistant Professor, Faculty of Qur’anic Studies, Institute of Humanities and Cultural Studies. | ||
| چکیده [English] | ||
| Lāt, ‘Uzzā and Manāt are mentioned once in the Qur’an, Surah al-Najm (Q. 53: 19-20). Since these deities did not have positive functions in the Islamic Monotheistic System, they have not been proposed extensively. Inquiring the background of these gods and reestablishing their functions, this research clarifies the semantic context of the verses related to them. Its main question is that “what were the functions of these gods (Lāt, ‘Uzzā and Manāt) in different historical periods and to what extent they are reflected in the Qur’anic application?” The study of the symbolic aspects of these gods shows that they were praised and consecrated in the Arabic culture not only as deities of hope, but also as deities of fear. According to the historical evidence, one may conclude that these two characteristics are implicitly pointed out in Surah al-Najm, all of them return to the God of Islam, Allah. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Arabian Deities, Venus Star, Al-Najm, Manāt, Lāt | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ازهری، محمد بن احمد (1421). تهذیب اللغة. بیروت، دار احیاء التراث العربی. [2]. ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419). تفسیر القرآن العظیم. چاپ سوم، عربستان سعودی، مکتبة نزار مصطفی الباز. [3]. ابن حنبل، أحمد بن محمد (1421/ 2001). مسند الإمام أحمد بن حنبل. مؤسسة الرسالة. [4]. ابن درید، محمد بن حسن (1987). جمهرةاللغة. بیروت، دار العلم للملایین. [5]. ابن شعبۀ الخراسانی، أبوعثمان (1417). التفسیر من سنن سعید بن منصور. الناشر، دارالصمیعی للنشر والتوزیع. [6]. ابن قتیبة الدینوری، عبد الله بن مسلم (1992). المعارف. الطبعةالثانیة، القاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب. [7]. بکری الأندلسی، عبد الله بن عبد العزیز (1992). المسالک و الممالک. دار الغرب الإسلامی. [8]. پاکتچی، احمد (1394). «شعری در قرآن کریم». صحیفة‌مبین، شمارۀ57، صص195-157. [9]. رید، ایولین (1390). مادرسالاری: زن در گسترۀ تاریخ تکامل. مترجم: افشنگ مقصودی، چاپ دوم، تهران، گل آذین. [10]. زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت، دارالکتاب العربی. [11]. ژیران، ف و لاکوئه، ک و دلاپورت، ل (1375). اساطیر آشور و بابل. مترجم: ابوالقاسم اسماعیلپور، تهران، فکر روز. [12]. شیخو الیسوعی، لویس (1989). النصرانیه وآدابها بین عرب الجاهلیه. بیروت، دارالمشرق. [13]. طریحی، فخرالدین (1375). مجمع البحرین. تهران، کتابفروشی مرتضوی. [14]. علی، جواد (1422/ 2001). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام. دارالساقی. [15]. فهد، توفیق (1398). خدایان شبه جزیره. مترجم: محمدحسین مرعشی، تهران، نگاه معاصر. [16]. کلبی، هشام بن محمد (2000). الاصنام. تحقیق: احمد زکی باشا، الطبعه الرابعه، القاهره، دارالکتب المصریه. [17]. گری، جان (1378). شناخت اساطیر خاور نزدیک. مترجم: باجلان فرخی، تهران، اساطیر. [18]. محققیان، زهرا (1398الف). «الهگان عربی در منابع پیشااسلامی؛ ماهیت، کارکرد و خاستگاه». مجلۀ پژوهشی تاریخ اسلام، شمارۀ 4، پیاپی 80، صص35–68. [19]. ----------- (1398ب). «بنات الله و چالش ارزشگذاری جنسیتی ایشان در قرآن کریم». مجلۀ پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال سیزدهم، شمارۀ اول (پیاپی 25)، صص51-81. [20]. ---------- (1399 الف). «خاستگاه انگارۀ تأنیث ملائکه و چالش‌های مرتبط». مجلۀپژوهشی علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فردوسی مشهد، در نوبت چاپ. [21]. --------- (1399ب). «ستارۀ زهره در فرهنگ اسلامی»، در دست داوری. [22]. مشکور، محمد جواد (1357). فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی. تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. [23]. مقاتل بن سلیمان بلخی (1423). تفسیر مقاتل بن سلیمان. بیروت، دار إحیاء التراث. [24]. مک‌کال، هنریتا (1373). اسطوره‌های بین النهرینی. مترجم: عباس مخبر، تهران، مرکز. [25]. واقدی، محمد بن عمر (1409). المغازی. تحقیق: مارسدن جونس، بیروت، دارالاعلمی. [26]. همدانی، حسن ابن الحائک (1430/2009). الجوهرتین العتیقتین فی الکیمیاء. تحقیق: احمد فواد پاشا، القاهره، دارالکتب ووثائق القومیه. [27]. Bell, Richard (1991). A Commentary on the Quran, ed. C.Edmund Bosworth and M.E.J. Richardson, University of Manchester, 2 vols, (JSS Monograph 14). [28]. Crone. Patricia, (2016), The Qurānic Pagans and Related Matters. Leiden Brill. [29]. Drijvers, H.J.W. (1976), The religion of Palmyra (Iconography of Religions Section 15: Mesopotamia and the Near East), Leiden: E.J. Brill. [30]. Dickinson, Terrence. (1998), Night Watch: A Practical Guide to Viewing the Universe. Buffalo, NY: Firefly Books. [31]. Fahd, T. (1991). “Manat”, Encyclopaedia of Islam, Second Edition, Leiden: E.J. Brill. V. 6. Pp. 374-373. [32]. Hawting.G.R. (1999). The Idea of Idolatry and the Emergence of Islam: From Polemic to History. Cambridge: University Press. [33]. Healey, John F.(2001). The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. Religions in the Graeco-Roman World. Boston: Brill. [34]. Gibb, Hamilton A.R. (1999), “Pre-Islamic Monotheism in Arabia”, in The Arabs and Arabia on the Eve of Islam (The Formation of the Classical Islamic World 3), edt. F.E. Peters, Ashgate Publishing, Pp. 295- 306. [35]. Jordan, Michael. (2004). Encyclopedia of Gods: Dictionary of Gods and Goddesses, Second Edition, Kyle Cathie Limited, Printed in the United States of America. [36]. Lichtenstadter, Ilse. (1975), “A Note on the Gharaniq and Related Quranic Problems”, IOS, No. 5. Pp. 54–61. [37]. Lurker. Manfred, (2005), The Routledge Dictionary of Gods and Goddesses, Devils and Demons. New York: Routledge. [38]. Mohagheghian, Zahra, (2020),”TheDaughters of Allah: Sources and Methods for a Historical Reconstruction”, Journal of International Conference “The Qur’an in its Milieu of Origin. Possibilities of the Historical Reconstruction of the Qur’anic Revelation”, Germany: Münster University, (forthcoming). [39]. Monaghan, Patricia, (2010), Encyclopedia of Goddesses and Heroines; Africa, Eastern Mediterranean, Asia. Library of Congress Cataloging. [40]. Montgomery, James A, (1913), Aramaic incantation texts from Nippur. Philadelphia: Univesity Museum. [41]. Montgomery Watt. w. (1960), Muhammad at Mecca. Oxford University Press and London: Clarendon Press. [42]. ----------. (1976), “Pre Islamic Arabian Religion”. Islamic Studies. V.15. [43]. Muss- Arnolt. W. (1905), A concise Dictionary of Assyrian Language, Berlin. [44]. Neuwirth, Angelika. (2007), Studien zur Komposition der mekkanischen Suren, Berlin: De Gruyter. [45]. Nöldeke. Theodor, (1908), "Ancient Arabs". Encyclopedia of Religion and Ethics. V.1. Pp.659- 670. [46]. Randsalu, Donna, (1988), Who were the daughters of Allah? A Thesis in B.A for the degree of Master of Arts. University of British Columbia. [47]. Robin. Christian Julien. (2001), "south Arabia". Encyclopaedia of Quran, Brill. V5. Pp. 84- 93. [48]. Sinai, Nicolai, (2011), “An Interpretation of Sūrah al-Najm (Q. 53)”, Journal of Qur’anic Studies 13.2, Pp. 1–28. [49]. Smith. William Robertson, (2017), The Religion of the Semites. London: Adam and Charles Black. [50]. ----------. (1894), Lectures on the Religion of the Semites: The fundamental istitutions. London: ADAM AND CHARLES BLACK. [51]. Teixidor, Javier. (1979), The Pantheon of Palmyra. Leiden. E.J .Brill. [52]. Theological Dictionary of the Old Testament. "'strt and 'astoret". Ed. G. Johannes Botterweck, Heinz-Josef Fabry, Helmer Ringgren. USA. V.10. Pp. 423- 434. 2001. [53]. Welch, Alford T. (1979), “Allah and Other Supernatural Beings: The Emergence of the Quranic Doctrine of tawhid”, Journal of the American Academy of Religion, V. 47, Pp. 733–753. [54]. Wellhausen, Julius. (1897), Reste arabischen Heidentums, Berlin. [55]. Winnett, F.v. (1940), “The Daughters of Allah”. The Moslim World. V. 30, Pp. 113- 130.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 447 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 287 |
||