تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,524,547 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,785,105 |
واکاوی انسجام معنایی آیۀ 23 سورۀ احزاب با سیاق آن (بر پایۀ شیوۀ زبانی تجرید) | ||
پژوهش های قرآن و حدیث | ||
دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 351-331 اصل مقاله (307.08 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2021.317362.669673 | ||
نویسندگان | ||
عباس رحیملو* 1؛ سیدمحمود طیب حسینی2 | ||
1. دانشآموختۀ کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
2دانشیار گروه قرآنپژوهی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ | ||
چکیده | ||
آیۀ 23 سورۀ احزاب، از آیات با کارکرد اجتماعی ویژۀ قرآن است. مشهور مفسران چون «مِن» را در این آیه «تبعیضیه» شمرده، و از سویی چون بر محوریت جنگ خندق در این آیه تأکید و درنگ نکردهاند، در برداشت ایشان، انسجام محتوایی (معنایی) این آیه با آیۀ قبل، دچار ابهام شده است. از اینرو پژوهش پیشرو در پی بررسی انسجام معنایی این آیۀ شریفه با سیاق آن برآمده تا ظرایف پیام اجتماعی آیه به درستی آشکار شود. این جستار به شیوۀ توصیفی- تحلیلی، با واکاوی شیوۀ زبانی «تجریدِ» با حرف «مِن» و یافتن نمونههایی نغز از آن در قرآن، تحلیلی نو از پیوند منطقی این آیه با آیۀ قبل ارائه داده است. در مجموع بهدست آمد این آیه در مقام تبیین آثار اجتماعی «ایمان» در برابر آثار «نفاق»، با سیاق و اطلاعات برونمتنی خود، انسجامی کامل دارد و به شیوۀ زبانی «تجرید»، با بزرگداشتِ مقاومتِ یاران پیامبر(ص)، عامل ایستادگی دلیرانۀ آنها در برابر احزاب دشمن را «ایمان» ایشان برمیشمارد. | ||
کلیدواژهها | ||
انسجام معنایی؛ تجرید؛ جنگ احزاب؛ دانش بدیع؛ مقاومت | ||
مراجع | ||
[1]. قرآن کریم. [2]. ابن ابیحاتم، عبدالرحمن (1419). تفسیر القرآن العظیم. ریاض، مکتبة نزار. [3]. ابن ابیزمنین، محمد (1424). تفسیر ابن ابی زمنین. بیروت، دار الکتب العلمی. [4]. ابن بابویه، محمد بن علی (1362). الخصال. قم، جامعه مدرسین. [5]. ابن جزی، محمد (1416). التسهیل لعلوم التنزیل. بیروت، شرکة دارالأرقم. [6]. ابن جنی، عثمان (۱۴۲۹). الخصائص. بیروت، دار الکتب العلمیة. [7]. ابن حجر عسقلانی، احمد (۱۴۱۵). الإصابة فی تمییز الصحابة. بیروت، دارالکتب العلمیة. [8]. ابن حجه، تقیالدین (۱۴۲۵). خزانۀ الأدب و غایة الأرب. بیروت، دارصادر. [9]. ابن خلدون، عبد الرحمن (۱۴۰۸). تاریخ ابن خلدون. تحقیق: سهیل زکار. بیروت، دارالفکر. [10]. ابن سعد، محمد (۱۴۱۰). الطبقات الکبری. بیروت، دار الکتب العلمیة. [11]. ابن عاشور، محمدطاهر (۱۴۲۰). تفسیر التحریر و التنویر. بیروت، مؤسسة التاریخ العربی. [12]. ابن عبدالسلام، عبدالعزیز (1429). تفسیر العز بن عبد السلام. بیروت، دارالکتب العلمیة. [13]. ابن کثیر، اسماعیل (۱۳۹۸). البدایة و النهایة. تحقیق: خلیل شحاده. بیروت، دارالفکر. [14]. ـــــــــــــــ (1419). تفسیر القرآن العظیم. بیروت، دار الکتب العلمیة. [15]. ابن مالک، محمد بن محمد (1989). المصباح. (بیجا)، مکتبة الآداب. [16]. ابن منظور، محمد (1414). لسان العرب. بیروت، دارصادر. [17]. ابن یعقوب مغربی، احمد (۱۴۲۴). مواهب الفتاح. بیروت، دار الکتب العلمیة. [18]. أبوالسعود، محمد (1983). ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [19]. ابوالفتوحرازی، حسین (1408). روض الجنان و روح الجنان. مشهد، آستان قدس رضوی. [20]. آلوسی، محمود (1415). روح المعانی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [21]. بدری، تحسین (1428). معجم مفردات أصول الفقه المقارن. تهران، المشرق للثقافه و النشر. [22]. بلاذری، أحمد (۱۴۱۷). أنساب الأشراف. تحقیق: سهیل زکار، بیروت، دار الفکر. [23]. بیهقی، احمد (1985). دلائل النبوة. بیروت، دار الکتب العلمیة. [24]. تفتازانی، مسعود (۱۳۷۶). مختصر المعانی. قم، دار الفکر. [25]. تیمی، یحیی (1425). تفسیر یحیی بن سلام التیمی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [26]. ثعلبی، احمد (۱۴۲۲). الکشف و البیان. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [27]. جامی، عبدالرحمن (۲۰۱۹). تفسیر ملا جامی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [28]. جرجانی، عبدالقاهر (۱۴۲۲). أسرار البلاغۀ فی علم البیان. بیروت، دار الکتب العلمیة. [29]. ---------- (1420). درج الدرر فی تفسیر القرآن العظیم (منسوب به جرجانی). عمان، دار الفکر. [30]. ---------- (1422). دلائل الإعجاز فی علم المعانی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [31]. حسینیهمدانی، محمد (1404). انوار درخشان در تفسیر قرآن. تهران، لطفی. [32]. حلبی، محمود (۱۲۰۸). حسن التوسل إلی صناعة الترسل. مصر، الوهبیة. [33]. خطیبقزوینی، محمد (۲۰۱۰). الإیضاح فی علوم البلاغة. بیروت، دار الکتب العلمیة. [34]. خطیب، عبدالکریم (1424). التفسیر القرآنی للقرآن. بیروت، دار الفکر العربی. [35]. خفاجی، احمد (۱۹۹۷). عنایة القاضی و کفایة الراضی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [36]. خویی، ابوالقاسم (1422). محاضرات فی أصول الفقه. قم، موسسۀ احیاء آثار السید الخوئی. [37]. دینوری، عبدالله (1424 ). الواضح فی تفسیر القرآن الکریم. بیروت، دار الکتب العلمیة. [38]. راغباصفهانی، حسین (۱۴۱۲). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت، دارالشامیة. [39]. زرکشی، محمد (1410). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دارالمعرفة. [40]. زمخشری، محمود (1407). الکشاف. بیروت، دار الکتاب العربی. [41]. سجلماسی، أبوالقاسم (۱۹۸۰). المنزع البدیع فی تجنیس أسالیب البدیع. الرباط، مکتبة المعارف. [42]. سعدی (1369). کلیات سعدی. به اهتمام: فروغی، تهران، سپهر. [43]. سکاکی، یوسف (1420). مفتاح العلوم. بیروت، دار الکتب العلمیة. [44]. سمین، احمد (۱۴۱۴). الدّر المصون فی علوم الکتاب المکنون. بیروت، دار الکتب العلمیة. [45]. سیالکوتی، عبدالحکیم (۱۴۰۴). حاشیة السیالکوتی علی کتاب المطول. قم، الشریف الرضی. [46]. شیبانی، محمد (1413). نهج البیان عن کشف معانی القرآن. قم، نشر الهادی. [47]. شیخزاده، محمد (1419). حاشیة علی تفسیر البیضاوی. بیروت، دار الکتب العلمیة. [48]. صادقیتهرانی، محمد (1406). الفرقان. قم، فرهنگ اسلامی. [49]. صدر، سیّد محمدباقر (1418). دروس فی علم الأصول. قم، مؤسسۀ النشر الإسلامی. [50]. صنعانی، عبدالرزاق (۱۴۱۱). تفسیر القرآن العزیز. بیروت، دار المعرفة. [51]. طباطبایی، محمدحسین (1390). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت، مؤسسۀ الأعلمی. [52]. طبرسی، فضل (۱۴۰۸). مجمع البیان. بیروت، دارالمعرفة. [53]. طبری، محمد (بیتا). تاریخ الطبری، تاریخ الأمم و الملوک. بیروت، (بینا). [54]. ---------- (1412 ). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت، دارالمعرفة. [55]. عبدالرزاق بن رزقالله (1429). رموز الکنوز فی تفسیر الکتاب العزیز. مکه، مکتبة الأسدی. [56]. علوی، یحیی (1423). الطراز. بیروت، مکتبه عنصری. [57]. فخررازی، محمد (۱۴۲۰). التفسیر الکبیر. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [58]. فراء، یحیی (1980). معانی القرآن. قاهره، الهیئة المصریة العامة للکتاب. [59]. قرطبی، محمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. تهران، ناصر خسرو. [60]. قونوی، اسماعیل (۱۴۲۲). حاشیة القونوی علی تفسیر البیضاوی. بیروت، دارالکتب العلمیة. [61]. مصطفوی، حسن (1430). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. بیروت، دار الکتب العلمیة. [62]. مظفر، محمدرضا (1430). المنطق. قم، موسسة النشر الاسلامی. [63]. معرفت، محمدهادی (1415). التمهید فی علوم القرآن. قم، مؤسسة النشر الاسلامی. [64]. مقاتل بن سلیمان (۱۴۲۳). تفسیر مقاتل بن سلیمان. بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [65]. مقریزی، احمد (۱۴۲۰). إمتاع الأسماع. بیروت، دار الکتب العلمیة. [66]. مکارمشیرازی، ناصر (1371). تفسیر نمونه. تهران، دار الکتب الإسلامیة. [67]. مکی بن حموش (1429). الهدایة إلی بلوغ النهایة. امارات، جامعة الشارقه. [68]. میبدی، احمد (1371). کشف الاسرار و عدۀ الابرار. تهران، امیرکبیر. [69]. واحدی، علی (1451). الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت، دار القلم. [70]. واقدی، محمد (۱۴۰۹). المغازی. محقق: مارزدن جونز. بیروت، مؤسسۀ الأعلمی. [71]. Brown, Gillian; Yule, George.(2003). Discourse Analysis. Cambridge University Press. [72]. Halliday, M. A. K.; Hasan, Ruqaiya. (2014). Cohesion in English. Routledge. [73]. Lyons, John. (2005). Linguistic Semantics: An Introduction. Cambridge, Cambridge University Press. [74]. van Dijk, T. A. (1977). Text and Context: Explorations in the Semantics and Pragmatics of Discourse. Longman.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 702 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 404 |