پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,760 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,142,787 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,904,492 |
تأثیر قرائت‌های قرآنی بر وجوه اعرابی و دلالت‌های معنایی آن‌ها در آیۀ نخست سورۀ نساء | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 53، شماره 2، اسفند 1399، صفحه 310-289 اصل مقاله (305.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2021.308848.669580 | ||
| نویسندگان | ||
| علی بابایی دم‌طسوج1؛ مهدی شاهرخ* 2 | ||
| 1مدرس زبان و ادبیات عربی دانشگاه یاسوج | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| اختلاف قرائت‌های قرآنی گاه سبب پدیدآمدن وجوه اعرابی متفاوت و توسع در معانی آیات قرآنی شده و گاه این اختلاف‌ها در یک آیه و یا حتی در یک واژه به اوج خود رسیده است که بررسی و مشخص کردن وجوه مقبول، فصیح و أفصح آن‌ها نگاه تازه‌ای از پیوند قرائت‌های قرآنی، وجوه اعرابی و دلالت‌های معنایی آن‌ها به‌دست می‌دهد، این مقاله براساس شیوۀ وصفی- تحلیلی درصدد است واژۀ «الأرحام» را در آیۀ نخست سورۀ نساء از این نگاه بررسی کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که وجوه اعرابی حاصل از قرائت‌های سه‌گانه در واژۀ «الأرحام»، ده وجه است و هر وجه نیز دلالت معنایی خاص خود را دارد. هم‌چنین قرائت‌های قرآنی عامل تأثیرگذار در ایجاد وجوه اعرابی است که نحویان و مفسران در واژۀ «الأرحام»، بیان کرده‌اند. این وجوه اعرابی حاصل، خود سبب ایجاد ترکیب‌های نحوی متفاوت و هم‌چنین پدیدار شدن معانی تازه در واژۀ «الأرحام»، شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الأرحام؛ دلالت‌های معنایی؛ سورۀ نساء؛ قرائت‌های قرآنی؛ وجوه اعرابی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Effect of Qur’anic Readings on the Formation of Diacritics and Their Implications in the First Verse of Surah An-Nisā’ | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Babaei damtasoj‎1؛ Mehdi Shahrokh‎2 | ||
| 1Lecturer in Department of Arabic Language and Literature, Yasuoj University, Iran | ||
| 2Assistant Professor of Arabic Language and Literature, University of ‎Mazandaran, Babolsar, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Variant readings of the Qur’an led to the emergence of different diacritics and the expansion of meaning of the verses. At times, these differences reached their culmination in a verse or even in a word; as a result, the study and identification of their acceptable, eloquent and even more eloquent aspects will provide a new vision of Qur’anic associations, diacritics, and semantic implications. Based on the descriptive-analytical method, this paper analyzes the word al-arhām (the wombs) in the first verse of Surah al-Nisā’. It proves that the diacritics resulting from the three readings of the word al-arhām include ten aspects, each carries its own implication. Additionally, the variant readings are an effective factor in creating diacritics expressed by scholars and commentators for this word. These diacritics have given different syntactic combinations and new implications for the word al-arhām. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Variant Readings, Diacritics, Implications, Surah al-Nisā’, Al-Arhām | ||
| مراجع | ||
|
[1]. قرآن کریم. [2]. ابن‌أبی‌الزمنین، محمد بن عبدالله (2002). تفسیر القرآن العزیز. تحقیق: أبی عبدالله حسین بن عکاشة و محمد بن مصطفی الکنز، ط1، ج1، القاهرة، الفاروق الحدیثة للطباعة والنشر. [3]. ابن‌الأنباری، أبوالبرکات (1980). البیان فی غریب القرآن. تحقیق: طه عبدالحمید طه، ج1، (بی‌جا)، الهیئة المصریة العامة للکتاب. [4]. ابن‌جنی، أبوالفتح عثمان (؟). المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات والإیضاح عنها. تحقیق: علی النجدی ناصف و عبدالفتاح الشلبی، القاهرة، مطبعة الخانجی. [5]. ابن‌عاشور، الشیخ محمد الطاهر (1984). تفسیر التحریر والتنویر. ج4، تونس، الدار التونسیة للنشر. [6]. ابن‌عربی، أبوبکر محمد بن عبدالله (؟). أحکام القرآن. تعلیق: محمد عبد القادر، الجزء الأول، بیروت-لبنان، دارالکتب العلمیة. [7]. ابن‌عطیه، أبومحمد (2001). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. ج2، بیروت، دار الکتب العلمیة. [8]. ابن‌عقیل القرشی الهاشمی، بهاء‌الدین أبومحمد عبدالله بن عبدالرحمن (2002). شرح ابن‌عقیل علی ألفیة بن مالک. ج2، بیروت، المکتبة العصریة. [9]. ابن‌کثیر الدمشقی، عماد‌الدین أبی‌الفداء (؟). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق: مصطفی السید محمد و محمد فضل العجماوی و علی أحمد عبدالباقی، ط1، ج3، (بی‌جا)، مؤسسة قرطبة. [10]. أبوحیان الأندلسی، محمد بن یوسف (1993)، تفسیر البحر المحیط. تحقیق: الشیخ عادل أحمد عبدالموجود و الشیخ علی محمد المعوّض، ط1، ج3، بیروت، دارالکتب العلمیة. [11]. آلوسی، محمد أبوالفضل (؟). تفسیر الألوسی (روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی). بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [12]. البغدادی، احمد بن موسی (1990). السبعة فی القراءات. تحقیق: شوقی ضیف، ط1، القاهرة، دارالمعرفة. [13]. البیضاوی، ناصرالدین (2000). تفسیر البیضاوی (أنوار التنزیل وأسرار التأویل). ط1، ج1، بیروت، دارالرشید. [14]. التمیمی، أبوعبیدة معمر بن المثنی (؟). مجاز القرآن. ج1، القاهرة، مکتبة الخانجی. [15]. الثعالبی، عبدالرحمن محمد (1997؟). تفسیر الثعالبی (جواهر الحسان فی تفسیر القرآن). تعلیق: 14- الشیخ عادل أحمد عبدالموجود و الشیخ علی محمد المعوّض، ط1، ج2، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [16]. الجوزی القرشی البغدادی، أبوالفرج جمال‌الدین (1984). زاد المسیر فی علم التفسیر. ط3، ج2، (بی‌جا)، المکتب الإسلامی. [17]. حسن، عباس (2007). النحو الوافی. ط1، ج3، بیروت-لبنان، مکتبة الحمیدی. [18]. خراسانی، حجت هاشم (1391). شرح کتاب سیوطی (البهجة المرضیة). ج3 و 4، قم، انتشارات حاذق. [19]. الدرویش، محی‌الدین (1999). إعراب القرآن وبیانه. ج1، ط7، دمشق-بیروت، دارابن‌کثیر. [20]. الدمشقی الحنبلی، ابوحفص (1998). اللباب فی علوم الإعراب. تحقیق: شیخ عادل احمد عبدالموجود و الشیخ علی محمد المعوّض، ج6، ط1، بیروت، دارالکتب العلمیة. [21]. الرازی، محمّد (1981). تفسیر الفخر الرازی. ط1، ج9، (بی‌جا)، دارالفکر. [22]. راغب الإصفهانی (2007). المفردات فی غریب القرآن. ط5، بیروت، دارالمعرفة. [23]. رفاهی، خلیل (1390). مفردات و جمل. ج1، اصفهان، انتشارت مشعل. [24]. الزجاج، أبوالقاسم ابراهیم بن السری (1988). معانی القرآن وإعرابه. تحقیق: عبدالجلیل عبده الشلبی، ط1، بیروت، عالم الکتب. [25]. الزرکشی، بدرالدین محمد بن عبدالله (1984). البرهان فی علوم القرآن. تحقیق: محمد أبوالفضل ابراهیم، ج1، ط3، القاهرة، دارالتراث. [26]. الزمخشری، جارالله (1998). الکشاف عن حقایق التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل. تحقیق: الشیخ 25- عادل أحمد عبدالموجود و الشیخ علی محمد المعوّض، ط1، ج2، مصر، مکتبة العبیکان. [27]. السامرائی، محمد فاضل (1434). معانی النحو. ط1، ج3 و 4، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی. [28]. ---------- (2014). النحو العربی أحکام ومعانٍ. ط1، ج2، بیروت، دار ابن‌کثیر. [29]. السمعانی، أبوالمظفر (؟). تفسیر القرآن. تحقیق: أبو تمیم یاسر بن ابراهیم، الریاض، دارالوطن. [30]. السمین الحلبی، أحمد بن یوسف (؟). الدرّ المصون فی علوم الکتاب المکنون. تحقیق: أحمد محمد الخراط، ج3، دمشق، دارالقلم. [31]. سیبویه، أبوبشر (2015). الکتاب. ط1، ج4، (بی‌جا)، منشورات زین الحقوقیة. [32]. السیوطی، جلال‌الدین (2003). الدُرّ المنثور فی التفسیر بالمأثور. تحقیق: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، ط1، ج4، القاهرة، مرکز هجر للبحوث والدراسات العربیة والإسلامیة. [33]. الشعراوی، محمد متولی (؟). تفسیر الشعراوی. ط1، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. [34]. الصافی، محمود (1995). الجدول فی إعراب القرآن وصرفه وبیانه. ط3، ج2، بیروت-لبنان، مؤسسة الإیمان. [35]. صالح، بهجت عبدالواحد (1993). الإعراب المفصل لکتاب الله المرتّل. ط1، ج2، الأردن، دارالفکر. [36]. العدوی، أبوعبدالله مصطفی (2001). التسهیل لتأویل التنزیل. (بی‌جا)، مکتبة مکة. [37]. العکبری، أبوالبقاء (1976). التبیان فی إعراب القرآن. تحقیق: علی محمد البجاوی، الجزء الأول، (بی‌جا)، دارالکتب. [38]. العمادی، محمد (؟). تفسیر أبوالسعود (إرشاد العقل السلیم إلی مزایا القرآن الکریم). لبنان، دار إحیاء التراث العربی. [39]. الغلائینی، الشیخ مصطفی (2004). جامع الدروس العربیة. ط1، ج3، (بی‌جا)، دارالکوخ. [40]. الفارسی، أبوعلی (1983). البغدادیات. تحقیق: صلاح‌الدین عبدالله السنکاوی، بغداد، وزارة الأوقاف. [41]. الفرّاء، أبو ذکریاء (1983). معانی القرآن. ط3، ج1، بیروت، عالم الکتاب. [42]. القاری، ملا علی (2013). تفسیر ملا علی القاری (أنوار القرآن وأسرار الفرقان). تحقیق: ناجی سوید، ط1، ج1، بیروت، دارالکتب العلمیة. [43]. القرطبی، أبوبکر (2006). الجامع لأحکام القرآن. تحقیق: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی، ط1، ج6، (بی‌جا)، مؤسسة الرسالة. [44]. القیم، عبدالنبی (1381). فرهنگ معاصر عربی – فارسی. ج2، تهران، مؤسسۀ فرهنگ معاصر. [45]. لیم هویس، فردریک (1390). قراءات قرآن. مترجمان: مژگان و راحله نوشاوند، پژوهش‌های قرآنی، شمارۀ 65-66، صص351-334. [46]. المحلی، جلال‌الدین و السیوطی، جلال‌الدین (؟)، تفسیر الجلالین، ط1، (بی‌جا)، دار ابن‌کثیر. [47]. مختار عمر، احمد و مکرم، عبدالعال (1997). معجم القراءات القرآنیة. ط3، لبنان، عالم الکتاب. [48]. المراغی، احمد مصطفی (1946). تفسیر المراغی. ط1، ج4، مصر، مکتبة ومطبعة مصطفی البابی. [49]. مکی بن أبی‌طالب، أبومحمد (2008). تفسیر الهدایة إلی بلوغ السعادة. ج1، ط1، الإمارات المتحدة العربیة، جامعة الشارقة. [50]. النبهان، عبدالله (1997). ابن‌یعیش النحوی. ط1، دمشق، منشورات اتحاد الکتّاب العرب. [51]. النحاس، أبوجعفر (1985). إعراب القرآن. ط2، تحقیق: زهیر غازی زاهد، (بی‌جا)، مکتبة النهضة العربیة. [52]. ---------- (1998). معانی القرآن الکریم. تحقیق: الشیخ محمد الصابونی، ط1، ج2، (بی‌جا)، جامعة أم القری. [53]. نظری، علی و کرمی، احمد (1395). «تأثیر قرائت‌های قرآنی بر دیدگاه‌های نحوی مکتب بصری و کوفی»، فصلنامۀ لسان مبین، دورۀ جدید، شمارۀ 24، صص 147-129. [54]. النیشابوری، نظام‌الدین (1996). تفسیر غرائب القرآن ورغائب الفرقان. ط1، ج2، بیروت، دارالکتب العلمیة. [55]. الواحدی، أبوالحسن (1430). التفسیر البسیط. تحقیق: محمد بن صالح بن عبدالله الفوزان، ج6، جامعة 55- الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، مکتبة الملک فهد الوطنیة. [56]. الهمدانی، حسین بن أبی العز. (1991). الفرید فی إعراب القرآن المجید، تحقیق: محمد حسن النمر، ط1، قطر، دارالثقافة. [57]. یاسین، حکمت بن بشیر (1999). التفسیر الصحیح. ط1، ج2، المدینة المنوّرة، دارالمآثر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 396 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 338 |
||