تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,121,772 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,229,206 |
نقد و تحلیل تطبیقی ظرفیت نمایشی رمانهای «آینههای دردار» و «کوزیما یا تقریباً گراتزیا» بر مبنای الگوی فرایتاگ | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 5، دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 20، بهمن 1399، صفحه 87-110 اصل مقاله (1.2 M) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2020.298432.1423 | ||
نویسندگان | ||
مهدی عبدی1؛ عسگر صلاحی* 2؛ شهریار گیتی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
3استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
چکیده | ||
با طرح نظریههای نو، نقد و بررسی آثار ادبی مسیر متفاوتی را پیش گرفتهاست و حوزههای جدیدی چون مطالعات بینرشتهای به وجود آمده که موجب شناخت ظرفیت و دریافتهای نو از آثار ادبی شدهاست. از جملۀ این مطالعات، بررسی بین ادبیات داستانی و نمایشی است. این دو حوزه که از دیرباز با هم پیوند داشتهاند، در دورۀ معاصر، بهویژه با پیشرفت و گسترش سینما، بسیار به هم نزدیک شدهاند. از این رو، امروز نمایش از ظرفیتهای ادبیات داستانی و ادبیات داستانی از برخی ویژگیهای درام استفاده میکند، تا جایی که ادبیات داستانی به عنوان بنمایۀ آثار نمایشی و سینمایی نقش پررنگی در تولید این آثار دارد. با این توضیح، در این پژوهش سعی میشود دو اثر «کوزیما یا تقریباً گراتزیا» از «گراتزیا دلددا» و «آینههای دردار» از «هوشنگ گلشیری» بر اساس الگوی گوستاو فرایتاگ، نمایشنامهنویس و منتقد آلمانی نقد و بررسی شود. الگوی فرایتاگ اساساً یک ساختار نمایشی است که در یک رمان، فیلم یا دیگر آثار داستانی به آشکارسازی رویدادها به ترتیب تاریخ وقوع میپردازد. این الگو، هرمی پیشنهادی است برای تحلیل ساختار روایی داستانهای تراژیک و شامل پنج قسمت یا مرحلۀ مقدمه یا معرفی، کنش صعودی و گرهافکنی، نقطۀ اوج، کنش نزولی و سقوط و وقوع فاجعه و گرهگشایی است که در کنار بررسی این مراحل نمایشی، امکان بررسی آثار را بر اساس ساختار سهپردهای فراهم میآورد. شیوۀ این پژوهش، توصیفیـ تحلیلی و به روش کتابخانهای و اسنادی در قالب مطالعۀ تطبیقی است. بر اساس یافتههای پژوهش، این دو اثر با مراحل پنجگانۀ این الگو تطابق، و نیز ساختاری نمایشی دارند. اگرچه این دو اثر از دو مکتب و سبک متفاوت است، اما تطابق آنها با این الگو نشان میدهد که این دو اثر ساختار مشترکی دارند و ورای روایت داستانی، ویژگی نمایشی نیز دارند و قابلیت پرداخت ساختاری سهپردهای در آنها دیده میشود که به عنوان الگویی روایی در آثار نمایشی محسوب میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
هوشنگ گلشیری؛ آینههای دردار؛ گراتزیا دلددا؛ کوزیما یا تقریباً گراتزیا؛ نمایش (درام)؛ هرم فرایتاگ | ||
مراجع | ||
آبرامز، ام. اچ. (1384)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمۀ سعید سبزیان، چ 1، ویراست 7، تهران، رهنما. آلن، گراهام (۱۳۹۵)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، مرکز. اسلین، مارتین (1375)، دنیای درام، ترجمۀ محمد شهبا، چ 1، تهران، بنیاد سینمایی فارابی. ـــــــــــــ (1361)، درام چیست، ترجمۀ شیرین تعاونی، چ 1، تهران، آگاه. امینی، محمدرضا (1384)، «تأملی در جنبههای نمایشی ادبیات فارسی»، مجلۀ علوم انسانی و اجتماعی داشگاه شیراز (ویژهنامۀ زبان و ادبیات فارسی)، د22، ش1 (پیاپی 42)، صص، 203ـ216. بلکر، آروین آر. (1388)، عناصر فیلمنامهنویسی، ترجمۀ محمد گذرآبادی، چ 5، تهران، هرمس. پورعلم، مهرداد و مرضیه پیراوی ونک (1391)، «ساختار روایی و دراماتیک در آثار افلاطون»، متافیزیک، س4، ش 14، صص 1ـ10. چیلورز، ایان و دیگران (1382)، سبکها و مکتبهای هنری، تدوین و ترجمۀ فرهاد گشایش، چ 1، تهران، عفاف. داوسن، س. د. (1377)، درام، ترجمۀ فیروزه مهاجر، چ 1، تهران، مرکز. دلددا، گراتزیا (1397)، کوزیما یا تقریباً گراتزیا، ترجمۀ بهمن فرزانه، چ 3، تهران، ثالث. دنسیگر، کِن و جف، راش (1394)، فیلمنامهنویسی متفاوت، ترجمۀ محمد شهبا، چ 2، تهران، هرمس. دو سوسور، فردینان (۱۳۷۸)، دورۀزبانشناسیعمومی، ترجمۀ کورش صفوی، چ 1، تهران، هرمس. رضویان، سید رزّاق (1395)، «تأثیرپذیری هوشنگ گلشیری از رمان نو فرانسه»، پژوهشهای نقد ادبی و سبکشناسی، ش 4 (پیاپی 30)، صص 87ـ117. سیگر، لیندا (1380)، فیلمنامۀ اقتباسی، ترجمۀ عباس اکبری، چ 1، تهران، نقش و نگار. کتل، آرنولد (1367)، «رمان چگونه به وجود آمد؟»، مجلۀ آدینه، ترجمۀ محمدمهدی کلباسی، ش 32، صص 32ـ37. گلشیری، هوشنگ (1372)، آینههای دردار، چ 2، تهران، نیلوفر. ـــــــــــــــــ (1388)، باغ در باغ، چ 3، تهران، نیلوفر. لور، کاترین (1380)، «رمان چیست؟»، مجلۀ بیدار، ترجمۀ محمدرضا قلیچخانی، ش 7، صص 45ـ52. معافی غفاری، فرزاد (1385)، «نگاهی کلان به نظریههای درام (ارسطو و برشت)»، فصلنامۀ رهپویۀ هنر: هنر و معماری، د 1، صص 34ـ39. موریتز، چارلی (1384)، نگارش فیلمنامۀ داستانی، ترجمۀ محمد گذرآبادی، چ 1، تهران، فارابی. میرصادقی، جمال (1394)، عناصر داستان، چ 9، تهران، سخن. نوبل، ویلیام (1385)، راهنمای نگارش گفتوگو، ترجمۀ عباس اکبری، چ 2، تهران، سروش. نیو، کریستوفر (1397)، درآمدی به فلسفۀ ادبیات، ترجمۀ علیرضاحسنپور و رقیه مرادی، چ 1، تهران، نقش و نگار. Abrams, M.H. (2005), Farhang Tosifiye Estelahate Adabi, Tarjomey Saeed Sabziyan, Chape 1, Viraste Haftom, Tehran, Rahnama [in Persian]. Allen, Graham (2016), Beynamatniyat, Tarjomeye Payam Yazdanjoo, Tehran, Markaz [in Persian]. Amini, Mohamad Reza (2005), “Taammoli dar Janbehaye Namayeshiye Adabiyate Farsi”, Majaleye Oloome Ensani va Ejtemayi Daneshgahe Shiraz (Vizheye Zaban va Adabiyate Farsi), Vol. 22, No. 1 (42), Pp. 203-216 [in Persian]. Blacker, Erwin R. (2009), Anasere Filmname Nevisi, Tarjomeye Mohamad Gozarabadi, 5th, Tehran, Hermes [in Persian]. Chilvers, Ian & the Others (2003), Sabkha va Maktabhaye Honari, Tadvin va Tarjomeye Farhad Goshayesh, 1th, Tehran, Efaf [in Persian]. Ciger, Linda (2001), Filmnameye Eghtebasi, Tarjomeye Abbas Akbari, 1th, Tehran, Naghsh va Negar [in Persian]. Dawson, S.D. (1998), Dram, Tarjome Firouzeh Mohajer, 1th, Tehran, Markaz [in Persian]. De Saussure, Ferdinand (1999), Doreye Zabanshenasiye Omoomi, Tarjomeye Korosh Safavi, 1th, Tehran, Hermes [in Persian]. Deledda, Grazzia (2018), Kozima ya Taghriban Grazzia, Tarjome Bahman Farzaneh, 3th, Tehran, Sales [in Persian]. Densiger, Ken va Jeff Rush (2015), Filmnameh Nevisiye Motafavet, Tarjomeye Mohamad Shahba, 2th, Tehran, Hermes [in Persian]. Esslin, Martin (1982), Dram Chist, Tarjomeye Shirin Taavoni, 1th, Tehran, Agah [in Persian]. ــــــــــــــــــــــــــــ (1996), Donyaye Dram, Tarjomeye Mohamad Shahba, 1th, Tehran, Bonyade Sinamayeye Farabi [in Persian]. Freytag, G .(1900), Freytag's Technique of the Drama: An Exposition of Dramatic Composition and Art, Chicago, Scott, Foresman and Company. Golshiri, Hooshang (1993), Aynehaye Dardar, 2th, Tehran, Niloofar [in Persian]. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (2009), Bagh dar Bagh, 3th, Tehran, Niloofar [in Persian]. Hamon, Philippe (1981), Introduction à l’analyse du descriptive, Paris, Hachette. ـــــــــــــــــــــــ (1993), Du Descriptif, Paris, Hachette. Ketel, Arnold (1988), “Roman Chegooneh be Vojod Amad?”, Tarjomeh Mohamad Mahdi Kalbasi, Majaleye Adine, No. 32, Pp. 32-37 [in Persian]. Lore, Catherine (2001), “Roman Chist”, Tarjomeyeh Mohamadreza Ghelich Khani, Majaleye Bidar, No. 7, Pp. 45-52 [in Persian]. Maafi Ghafari, Farzad (2006), “Negahi Kalan be Nazariyehaye Dram (Arastoo va Bresht)”, Faslnameye Rahpooyeye Honar, Honar va Memari, No. 1, Pp. 34-39 [in Persian]. Mirsadeghi, Jamal (2006), Anasere Dastan, 5th, Tehran, Sokhan [in Persian]. Moritz, Charlie (2005), Negareshe Filmnameye Dastani, Tarjomeyeh Mohamad Gozarabadi, 1th, Tehran, Farabi [in Persian]. New, Christopher (2018), Daramadi bar Falsafeye Adabiyat, Tarjomeyeh Alireza Hasanpoor va Roghayyeh Moradi, 2th, Tehran, Naghs va Negar. Nobel, William (1385), Rahnamaye Negareshe Goftogoo, Tarjomeyeh Abbas Akbari, 2th, Tehran, Soroosh [in Persian]. Perrine, Laurence) 1974(, The Element of Drama, New York, Harcourt Brace Jovanovich. Pooralam, Mehrdad va Marziyeh Piravi Vanak (2012), “Sakhtare Revayee va Dramatic dar Asare Aflatoon”, Metafizik, Vol. 4, No. 14, Pp. 1-10 [in Persian]. Razaviyan, Seyyed Razzagh (2016), “Tasirpaziriye Hooshang Golshiri az Romane Noe Faranse”, Pazhoheshhaye Naghde Adabi va Sabkshenasi, No. 4 (30), Pp. 87-117 [in Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 396 |