تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,031 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,501,008 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,764,206 |
محرک غیرمتحرک از منظر ملاصدرا | ||
فلسفه و کلام اسلامی | ||
دوره 53، شماره 2، بهمن 1399، صفحه 440-421 اصل مقاله (244.58 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2020.295917.523185 | ||
نویسندگان | ||
زینب شاوردی* 1؛ قاسم علی کوچنانی2 | ||
1مربی، گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز | ||
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
محرک یکی از ارکان حرکت است. ملاصدرا تغایر مبداء، منتهی، مسافت، متحرک و زمان را تغایر مفهومی میداند و مصداق آنها را واحد شمرده است ولکن همه فیلسوفان و ملاصدرا به تغایر مصداق محرک قائل هستند. انفکاک حرکت از محرک در همه اقسام آن ضروری است، برخلاف حرکت و متحرک که تنها در حرکات عرضی انفکاک دارند. در حرکت جوهری دوگانگی حرکت و متحرک تبدیل به وحدت میشود و تنها در اعراض حرکت از متحرک منفک است و به عنوان وصف تلقی میشود. در حرکت جوهری متحرک حرکت را بالذات دارد و بین حرکت و متحرک فاصله نیست و این متحرک مبداء حرکت در اعراض است. گرچه حرکت در جوهر ذاتی متحرک است ولی بینیازی حرکت از علت را موجب نمیشود بلکه برعکس نیاز حرکت به علت شدیدتر است. در این نوشتار ابتدا مغایرت حرکت و متحرک اثبات میشود. سپس برهانهای هفتگانه فخررازی بر ضرورت وجود محرکی مغایر با متحرک مطرح میشود و اختلاف نظرهای ملاصدرا با فخررازی احصاء میگردد و با استفاده از ظرفیت حرکت جوهری محرک غیرمتحرک اثبات میشود. در این میان تقریرها و نقدهای استاد مطهری براساس علم جدید بیان میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
تسلسل؛ حرکت؛ فعل؛ قوه؛ متحرک؛ محرک؛ ملاصدرا | ||
مراجع | ||
[1] آملی، محمدتقی، (بیتا). دررالفوائد (تعلیقه علی شرح المنظومه السبزواری)، قم، مؤسسه اسماعیلیان. [2] ابراهیمی دینانی، غلامحسین، (1380). قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. [3] ابن سینا، (1405ق). الشفاء (طبیعیات)، قم،کتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی. [4] ــــــــــ ، (1364). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش محمد تقی دانش پژوه، تهران، دانشگاه تهران. [5] ــــــــــ ، (1381). الاشارات و التنبیهات، قم، بوستان کتاب. [6] بهمنیار، ابن مرزبان، (1375). التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران، دانشگاه تهران. [7] جوادی آملی، عبدالله، (1383). سرچشمه اندیشه (مجموعه مقالات و مقدمات فلسفی)، جلد 3، تنظیم عباس رحیمیان محقق، قم، نشر اِسرا. [8] ــــــــــ ، (1388). رحیق مختوم، 10 جلد، قم، اِسرا. [9] ــــــــــ ، (1388). تبیین براهین اثبات خدا (تعالی شأنه)، قم، اِسراء. [10] دژاکام، علی، (1386). تفکر فلسفی غرب از منظر استاد مرتضی مطهری، تهران، معارف. [11] رازی، فخرالدین، (1410ق). المباحث المشرقیه، بیروت، لدار الکتاب العربی. [12] سبزواری، ملاهادی، (بیتا). شرح المنظومه، قم، انتشارات علامه. [13] سهروردی، شهابالدین یحیی، (1396م). مجموعه مصنفات، تصحیح هانری کربن، تهران، انجمن فلسفه ایران. [14] شیرازی، صدرالدین محمد (ملاصدرا)، (1383ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، ج3، تهران، شرکه دارالمعارف الاسلامیه. [15] ــــــــــ ، (1410ق). ج 2-5، بیروت، دار إحیا التراث العربی. [16] ــــــــــ ، (1388). الشواهدالربوبیه فی المناهج السلوکیه، سیدجلالالدین آشتیانی، قم، بوستان کتاب. [17] ــــــــــ ، (1378). رساله فی الحدوث، تحقیق و تصحیح سیدحسین موسویان به اشراف سیدمحمد خامنهای، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. [18] طباطبایی، میرزا ابوالحسن، (1385). مجموعه آثار حکیم جلوه، ج 1، مقدمه و تصحیح حسن رضازاده، تهران، مؤسسه انتشارات حکمت. [19] طباطبایی، محمدحسین، (1382). اصول فلسفه و روش رئالیسم، پاورقی مرتضی مطهری، تهران، صدرا. [20] ــــــــــ ،(1370). نهایه الحکمه، مهدی تدین، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. [21] ــــــــــ ، (1423ق). بدایه الحکمه، قم، مؤسسه نشر اسلامی. [22] عبودیت، عبدالرسول، (1388). درآمدی به نظام حکمت صدرایی، تهران و قم، سمت و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). [23] میرداماد، (محمد بن محمد یدعی باقر الداماد الحسینی "میرداماد")، (1367). القبسات، باهتمام مهدی محقق، تهران، دانشگاه تهران. [24] مصباح، محمدتقی، (1387). آموزش فلسفه، تهران، شرکت چاپ و نشر بینالملل، تهران. [25] ــــــــــ ، (1384). شرح برهان شفا، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امامخمینی. [26] ــــــــــ ، (1405ق). تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم، مؤسسه در راه حق. [27] ملکشاهی، حسن، (1388). حرکت و استیفای اقسام آن، تهران، سروش. [28] مطهری، مرتضی، (1372). مجموعه آثار، ج 7، تهران، صدرا. [29] ــــــــــ ، (1376). مجموعه آثار، ج 8، تهران، صدرا. [30] ــــــــــ ، (1375). مجموعه آثار، ج 9، تهران، صدرا. [31] ــــــــــ ، (1383). مجموعه آثار، ج 10، تهران، صدرا. [32] ــــــــــ ، (1388). مجموعه آثار، ج 11، تهران، صدرا. [33] ــــــــــ ، (1389). مجموعه آثار، ج 12، تهران، صدرا. [34] ــــــــــ ، (1376). مجموعه آثار، ج 13، تهران، صدرا. [35] ــــــــــ ، (1383). درسهای اسفار، تهران، صدرا [36] ــــــــــ ، (1421). مقالات فلسفی، تهران، صدرا، 1384. [37] یزدی، عبدالله ابن شهابالدین حسین، الحاشیه علی تهذیب المنطق للتفتازانی، قم، مؤسسه نشر اسلامی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 466 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 439 |