![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,579 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,681,005 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,366 |
بررسی نقوش گلیم سفره کردی شمال خراسان | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
مقاله 11، دوره 25، شماره 3، آذر 1399، صفحه 111-124 اصل مقاله (944.25 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2021.244299.665783 | ||
نویسندگان | ||
اعظم صفی پور* 1؛ اصغر فهیمی فر2 | ||
1دانشگاهی | ||
2دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس | ||
چکیده | ||
دستبافتههای کردهای شمال خراسان ازجمله هنرهای بومی این منطقه است که از گذشتههای دور استفاده میشد. سفرههای کردی یکی از انواع دستبافتههاست و کاربرد اولیه آن محل قرار دادن نان بوده که توسط زنان کوچنشنین کرد بافته میشده؛ اما امروزه کاربرد اصلی خود را از دست داده و بیشتر به عنوان کفپوش یا جنبه تزیینی استفاده میشود. نقوش سفرههای کردی اهمیت و تنوع خاصی دارد، از جهت معناشناسی برگرفته از باورهای گذشتگان و بیانگر مفاهیم فرهنگی جامعه عشایری است همچنین از نظر بصری ساختاری منسجم دارد. این نقوش شامل چهار گروه هندسی، گیاهی، حیوانی و انسانی است که نقوش حیوانی بیشتر به کار رفته است؛ چرا که متأثر از زندگی کوچنشینی میباشد و در میان نقوش انسانی نیز نقشمایه دختر بیشتر دیده میشود؛ زیرا زنان و دختران بافندگان اصلی سفرههایند. همچنین نقشمایهها فرمهای انتزاعی و طبیعتگرایانه دارند. گرچه امروزه با تغییر در سبک زندگی مردم مناطق شمال خراسان طرحها و نقوش قدیمی در حال تغییرند، عمده نقشمایهها برگرفته از نقوش پیشین است. هدف این نوشته معرفی نقشمایههای گلیم سفره کردی و تبیین علل پدید آمدن آنهاست. اطلاعات به روش میدانی (مصاحبه و مشاهده) گردآوری شده و انواع نقوش با رویکرد توصیفی-تحلیلی طبقهبندی و بررسی شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
شمال خراسان؛ کرمانج؛ نقوش حیوانی؛ سفره کردی | ||
مراجع | ||
- اکبرزاده، هادی (1389)، درنگی بر معنی «سرِ سفره» در مصرع «چون سرِ سفره رخِ او توی تو...» از دفتر ششم مثنوی، پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال دوم، شماره ششم، 119-132. - الیاده، میرچا (1374)، اسطوره،رویا، راز، ترجمه رؤیا منجم، فکر روز، تهران. - ایرانی ارباطی، غزاله و محمد خزایی (1396)، نمادهای جانوری فرّه در هنر ساسانی، نگره، شماره 43. 18-29. - بدیعی، آیدا (1390)، بررسی نقوش منطقهای خراسان شمالی با تکیه برمنسوجات کُرد، دانشگاه تربیتمدرس، پایان نامه کارشناسی ارشد. - پاپلی یزدی، محمدحسین (1371)، کوچنشینی در شمال خراسان، ترجمه اصغر کریمی، آستان قدس رضوی، مشهد. - پایدار فرد، آرزو و مهناز شایستهفر (1390)، بررسی نقوش در گلیم مردمان کرد خراسان، هنر و معماری، شماره 83-84 - پلتو، پرتی (1375)، روش تحقیق در انسانشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، علمی، تهران. - توحدی، کلیمالله (1371)، حرکت تاریخی کرد، جلد اول،چاپ دوم، مشهد. - تناولی، پرویز (1370)، نمک و نان، کتابسرا، تهران. - جابز، گرترود (1370)، سمبلها (کتاب اول: جانوران) ترجمه محمدرضا بقاپور، نشر مترجم، تهران. - جزایری، زهرا (1370)، شناخت گلیم، سروش، تهران. - حیرانپور، ساناز (1389)، ریشهیابی نقوش دستبافتههای خراسان شمالی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: غلامعلی حاتم. - خاقانی، میترا (1395)، بررسی سفرههای آئینی زرتشتیان شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی بخش زبان و ادبیات فارس دانشگاه شهید باهنر کرمان، پایاننامهی کارشناسی ارشد، رشته فرهنگ و زبانهای باستانی. - دانیس، ا. دونیس (1384)، مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر،سروش، تهران. - دریایی، نازیلا (1382)، نقش و اسطوره در فرش دستباف ایران، اولین سمینار ملی تحقیقات فرش دستباف، جلد دوم، تهران،75-98. - زینلی، لیلا (1394)، روششناسی طراحی و تاثیر آن در طراحی و تولید صنایعدستی (مطالعه موردی: دستبافتههای گلیمی خراسان شمالی) پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر مهران فاطمی نیا، دانشگاه سوره، دانشکده هنر. - شوالیه، ژان و آلن گربران (1379)، فرهنگ نمادها(ج چهارم) ترجمه سودابه فضایلی، جیحون، تهران. - صباحی، سیدطاهر (1394)، گلیم؛ چکیدهای از تاریخ و هنر تخت بافتههای شرقی، ویژه نشر، تهران. - طبیبی، حشمتالله (1374)، مبانی جامعه شناسی و مردمشناسی ایلات و عشایر، چ دوم، دانشگاه تهران، تهران. - فیاضی، سمیه (1386)، بررسی گلیمهای کردی شمال خراسان (شیروان، قوچان، بجنورد)، مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی یزد. - کاظمپور، داریوش و محسن سلیمانی (1391)، مطالعه نقوش دستبافتههای خراسان شمالی و استفاده از آنها در طراحی نشانه، گلجام، شماره 21، 45-64. - کمندلو، حسین (1391)، شناسایی، ریشهیابی و احیا طرحها و نقوش قالی استان خراسان شمالی، مرکز ملی فرش ایران. - کوپر، جی. سی (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، نشر فرشاد، تهران. - موسوی حاجی، سیدرسول و ساناز حیرانپور (1390)، بررسی تصویر الهه مادر در گلیم آناتولی و ردپای آن در بافتههای کردی خراسان، نقشمایه، سال چهارم، شماره هفتم، 25-34. - هال، آلستر و نیکلاس بارنارد (1379)، گلیمهای ایرانی، ترجمه کرامتالله افسر، یساولی، تهران. - هال، جیمز (1383)، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، فرهنگ معاصر، تهران. - هال، آلستر و جوزه لوچیک ویووسکا (1377)، گلیم: تاریخچه، طرح، بافت و شناسایی، ترجمه شیرین همایونفر و نیلوفر الفت شایان، نشر کارنگ، تهران. - یاحقی، محمدجعفر (1369)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سروش، تهران.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,682 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,228 |