پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,752 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,087,758 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,828,582 |
بررسی نقوش گلیم سفره کردی شمال خراسان | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 11، دوره 25، شماره 3، آذر 1399، صفحه 111-124 اصل مقاله (944.25 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2021.244299.665783 | ||
| نویسندگان | ||
| اعظم صفی پور* 1؛ اصغر فهیمی فر2 | ||
| 1دانشگاهی | ||
| 2دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| دستبافتههای کردهای شمال خراسان ازجمله هنرهای بومی این منطقه است که از گذشته‌های دور استفاده میشد. سفرههای کردی یکی از انواع دست‌بافته‌هاست و کاربرد اولیه آن محل قرار دادن نان بوده که توسط زنان کوچ‌نشنین کرد بافته می‌شده؛ اما امروزه کاربرد اصلی خود را از دست داده و بیشتر به عنوان کفپوش یا جنبه تزیینی استفاده می‌شود. نقوش سفرههای کردی اهمیت و تنوع خاصی دارد، از جهت معناشناسی برگرفته از باورهای گذشتگان و بیانگر مفاهیم فرهنگی جامعه عشایری است همچنین از نظر بصری ساختاری منسجم دارد. این نقوش شامل چهار گروه هندسی، گیاهی، حیوانی و انسانی است که نقوش حیوانی بیشتر به کار رفته است؛ چرا که متأثر از زندگی کوچنشینی می‌باشد و در میان نقوش انسانی نیز نقشمایه دختر بیشتر دیده می‌شود؛ زیرا زنان و دختران بافندگان اصلی سفره‌هایند. همچنین نقشمایه‌ها فرم‌های انتزاعی و طبیعت‌گرایانه دارند. گرچه امروزه با تغییر در سبک زندگی مردم مناطق شمال خراسان طرحها و نقوش قدیمی در حال تغییرند، عمده نقشمایه‌ها برگرفته از نقوش پیشین است. هدف این نوشته معرفی نقشمایه‌های گلیم سفره کردی و تبیین علل پدید آمدن آنهاست. اطلاعات به روش میدانی (مصاحبه و مشاهده) گردآوری شده و انواع نقوش با رویکرد توصیفی-تحلیلی طبقه‌بندی و بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شمال خراسان؛ کرمانج؛ نقوش حیوانی؛ سفره کردی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Kurdish Tablecloth Kilim Designs in Northern Khorasan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| azam safipour1؛ Asghar Fahimifar2 | ||
| 1university tarbiat modares | ||
| 2university tarbiat modares | ||
| چکیده [English] | ||
| Iran is home to various tribes and clans, each of which has a rich heritage and a mysterious background. One of these tribes is the Kormanj people who migrated to Khorasan from the west of the country during the Safavid era and today, with the passage of time and a result of their relations with other ethnicities in the region, many changes have taken place in their culture and art. Handwoven products made by the Kormanj people of North Khorasan are among the indigenous arts of this region. For the Kormanj, bread has always been especially important as they believe that bread is blessed food and the main source of sustenance. So, women of the Kormanj nomads made special cloths to keep bread in them. Those cloths are now known as Kurdish tablecloth kilim. Originally used to store bread, today they are often used as rugs or decorative works of art. Kurdish tablecloth kilims have a variety of designs and motifs. Patterns are often formed in the minds of their creators rather than being pre-designed. The main creators of Kurdish tablecloths are women and girls who are inspired by the natural world. Although today some weavers do not adhere to old patterns and weave newer ones due to changes in lifestyle, in most cases, the patterns are still reminiscent of the early nomadic lifestyle in this region. Once nomadic, they designed these motifs based on the nature and what they saw around them. Now that they have settled in one place, they have moved further away from the original designs, but some of those designs are still visible. Semantically, the motifs of Kurdish tablecloths are derived from the beliefs of the previous generations and express the cultural concepts of a nomadic society with a visually coherent structure. There are four groups of geometric, plant, animal and human designs. Animal motifs are more frequent than the others, due to the nature of the nomadic lifestyle. Nomadic dependence on animals is a necessity of their lifestyle and this is reflected in Kurdish tablecloth motifs. Animal motifs can take abstract forms like butterflies, symbolic forms like a ram’s horn and naturalistic forms that depict different domestic and wild animals. Among the human motifs, pictures of girls appear more often, mainly because women and girls have often been the weavers of these tablecloth kilims. In terms of style, the patterns can be divided in two categories of abstract and naturalistic styles. Although old designs and motifs are changing due to the change in the people’s lifestyle in North Khorasan, most of the motifs and designs are still the same as the old ones. The purpose of this article is to introduce the patterns of Kurdish tablecloth kilim and explain how they came into being. The data was collected through field method by conducting interviews and observation. Adopting a descriptive-analytical approach, different types of designs were studied and classified. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: North Khorasan, Kormanj, animal motifs, Kurdish tablecloth kilim | ||
| مراجع | ||
|
- اکبرزاده، هادی (1389)، درنگی بر معنی «سرِ سفره» در مصرع «چون سرِ سفره رخِ او توی تو...» از دفتر ششم مثنوی، پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی، سال دوم، شماره ششم، 119-132. - الیاده، میرچا (1374)، اسطوره،رویا، راز، ترجمه رؤیا منجم، فکر روز، تهران. - ایرانی ارباطی، غزاله و محمد خزایی (1396)، نمادهای جانوری فرّه در هنر ساسانی، نگره، شماره 43. 18-29. - بدیعی، آیدا (1390)، بررسی نقوش منطقه‌ای خراسان شمالی با تکیه برمنسوجات کُرد، دانشگاه تربیتمدرس، پایان نامه کارشناسی ارشد. - پاپلی یزدی، محمدحسین (1371)، کوچنشینی در شمال خراسان، ترجمه اصغر کریمی، آستان قدس رضوی، مشهد. - پایدار فرد، آرزو و مهناز شایستهفر (1390)، بررسی نقوش در گلیم مردمان کرد خراسان، هنر و معماری، شماره 83-84 - پلتو، پرتی (1375)، روش تحقیق در انسانشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، علمی، تهران. - توحدی، کلیمالله (1371)، حرکت تاریخی کرد، جلد اول،چاپ دوم، مشهد. - تناولی، پرویز (1370)، نمک و نان، کتابسرا، تهران. - جابز، گرترود (1370)، سمبلها (کتاب اول: جانوران) ترجمه محمدرضا بقاپور، نشر مترجم، تهران. - جزایری، زهرا (1370)، شناخت گلیم، سروش، تهران. - حیرانپور، ساناز (1389)، ریشهیابی نقوش دستبافتههای خراسان شمالی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: غلامعلی حاتم. - خاقانی، میترا (1395)، بررسی سفرههای آئینی زرتشتیان شیراز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی بخش زبان و ادبیات فارس دانشگاه شهید باهنر کرمان، پایاننامهی کارشناسی ارشد، رشته فرهنگ و زبانهای باستانی. - دانیس، ا. دونیس (1384)، مبادی سواد بصری، ترجمه مسعود سپهر،سروش، تهران. - دریایی، نازیلا (1382)، نقش و اسطوره در فرش دست‌باف ایران، اولین سمینار ملی تحقیقات فرش دست‌باف، جلد دوم، تهران،75-98. - زینلی، لیلا (1394)، روششناسی طراحی و تاثیر آن در طراحی و تولید صنایعدستی (مطالعه موردی: دستبافتههای گلیمی خراسان شمالی) پایاننامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر مهران فاطمی نیا، دانشگاه سوره، دانشکده هنر. - شوالیه، ژان و آلن گربران (1379)، فرهنگ نمادها(ج چهارم) ترجمه سودابه فضایلی، جیحون، تهران. - صباحی، سیدطاهر (1394)، گلیم؛ چکیدهای از تاریخ و هنر تخت بافتههای شرقی، ویژه نشر، تهران. - طبیبی، حشمتالله (1374)، مبانی جامعه شناسی و مردمشناسی ایلات و عشایر، چ دوم، دانشگاه تهران، تهران. - فیاضی، سمیه (1386)، بررسی گلیمهای کردی شمال خراسان (شیروان، قوچان، بجنورد)، مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی یزد. - کاظمپور، داریوش و محسن سلیمانی (1391)، مطالعه نقوش دستبافتههای خراسان شمالی و استفاده از آنها در طراحی نشانه، گلجام، شماره 21، 45-64. - کمندلو، حسین (1391)، شناسایی، ریشهیابی و احیا طرحها و نقوش قالی استان خراسان شمالی، مرکز ملی فرش ایران. - کوپر، جی. سی (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، نشر فرشاد، تهران. - موسوی حاجی، سیدرسول و ساناز حیرانپور (1390)، بررسی تصویر الهه مادر در گلیم آناتولی و ردپای آن در بافتههای کردی خراسان، نقشمایه، سال چهارم، شماره هفتم، 25-34. - هال، آلستر و نیکلاس بارنارد (1379)، گلیمهای ایرانی، ترجمه کرامتالله افسر، یساولی، تهران. - هال، جیمز (1383)، فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمه رقیه بهزادی، فرهنگ معاصر، تهران. - هال، آلستر و جوزه لوچیک ویووسکا (1377)، گلیم: تاریخچه، طرح، بافت و شناسایی، ترجمه شیرین همایونفر و نیلوفر الفت شایان، نشر کارنگ، تهران. - یاحقی، محمدجعفر (1369)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی و سروش، تهران.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,436 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 914 |
||