پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 156 |
| تعداد شماره‌ها | 5,988 |
| تعداد مقالات | 65,565 |
| تعداد مشاهده مقاله | 108,052,813 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 84,473,519 |
تأثیر ابنقولویه بر انتقال حدیث قم به بغداد (با تکیه بر الرجال نجاشی و الفهرست طوسی) | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 53، شماره 1، شهریور 1399، صفحه 95-116 اصل مقاله (327.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2020.295762.669453 | ||
| نویسندگان | ||
| اعظم فرجامی* 1؛ انسیه عسگری2 | ||
| 1استادیار گروه الهیات، دانشگاه رازی | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه (س) | ||
| چکیده | ||
| ابنقولویه از محدثان قمی در سدۀ چهارم بوده که سالهای پایانی عمر خود را در بغداد سپری کرده است و محدثان و عالمان بزرگی همچون غضائری و شیخ مفید از او بهره بردهاند؛ اما اکنون از آثار و آراء وی نشان کمی در دست است. میزان تأثیرگذاری ابنقولویه بر حدیث بغداد را میتوان در دو کتاب رجالی فهرستنگاری شیعه، الرجال نجاشی و الفهرست طوسی نشان داد. پنجاه و دو راوی صاحب کتاب در این دو منبع، به واسطۀ ابنقولویه معرفی و طریق داده شدهاند که چهل راوی را تنها ابنقولویه در الرجال نجاشی نقل کرده است. برخی از آنها مانند احادیث سعد بن عبدالله اشعری، الرجال کشی و کتابهای فقهی ابنابیعقیل مهمترین متون منتقل شده توسط ابنقولویه به منابع حدیثی بغداد در سدۀ چهارم بوده است. بهرغم بهرۀ فراوان نجاشی، شیخ طوسی از طرق و اسناد ابنقولویه یاد نکرده و حتی در موارد مشابه، طرق ضعیفی مانند طرق ابنبُطَّه را جایگزین وی کرده است. توجه به سفرهای ابنقولویه نشان می‌دهد، او بیش از همه، کتابهای محدثان قم و ری، و سپس دیگر حوزههای حدیثی ایران مانند خراسان و سمرقند را به بغداد آورده است. همچنین، سفر ابنقولویه به مصر و دیگر شهرهای عراق، سبب بازگرداندن اسناد و دفاتر کهن محدثان کوفی به بغداد شده است. آراء خاص و مشخص ابنقولویه در پس آراء شاگردان بزرگ و نسلهای بعدی مانند شیخ مفید و شیخ طوسی، حل و محو شده است؛ اما تأثیر او در انتقال حدیث قم به بغداد قابل اغماض و چشمپوشی نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابنقولویه؛ تاریخ حدیث؛ الرجال نجاشی؛ حوزههای حدیثی؛ محدثان قمی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Influence of Ibn Qūliwayh on Transmitting Hadith from Qom to Baghdad (Based on Najāshī’s Al-Rijāl and Ṭūsī’s Al-Fehrest) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| azam farjami1؛ ensiyeh asgari2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Razi, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Hazrat Masoumeh, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Ibn Qūliwayh was one of the traditionists of Qom in the fourth century, who spent last years of his life in Baghdad and great traditionitsts and scholars such as Ghaḍā’irī and Shaikh Mufīd learned from him. However, few information of him and his works are at hand today. Ibn Qūliwayh's influence on Baghdad’s Hadith may be illustrated in two Shiite bibliographical books of Najāshī’s Al-Rijāl and Ṭūsī’s Al-Fehrest. The fifty-two narrators, who own books, in these two sources were introduced and chained by Ibn Qūliwayh, citing forty ones in Najāshī’s Al-Rijāl. Some of them, such as the hadiths of Sa‘d bin Abdullah Ash‘arī, al-Rijāl by Kashī, and the jurisprudential books by Ibn Abi ‘Aqīl, were the most important books transmitted by Ibn Qūliwayh to the hadith sources at fourth-century in Baghdad. In spite of the great use of Najāshī, Shaikh Ṭūsī did not mention Ibn Qūliwayh's ways and chains, and even sometimes substituted weak chains such as those of Ibn Buṭṭa in similar cases. A glance at the Ibn Qūliwayh's travels shows that he brought the books of the traditionists of Qom and Rey, and then other Iranian hadith centers such as Khorasan and Samarqand to Baghdad, more than others. Also, Ibn Qūliwayh's travel to Egypt and other cities of Iraq caused to bring the old hadith documents and notebooks of Kufa back to Baghdad. Ibn Qūliwayh's particular ideas were interpolated by his disciples and subsequent generations, including Shaikh Mufīd and Shaikh Ṭūsī, but his influence on transmitting the hadith of Qom to Baghdad cannot be neglected. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ibn Qūliwayh, Traditionists of Qom, Najāshī’s Al-Rijāl, Hadith Schools, History of Hadith | ||
| مراجع | ||
|
[1]. ابنشاذان، محمد بن احمد قمی (1407). مئه منقبه. محقق: محمد باقر موحد ابطحی، قم، مدرسه الإمام المهدی (ع) بالحوزه العلمیه. [2]. ابن‌شهر آشوب، ابوعبدالله محمد بن علی (؟). معالم العلماء. چاپ دوم، نجف، مطبعه الحیدریه. [3]. ابنطاووس، علی بن موسی (1414). اقبال الاعمال. محقق: جواد قیومی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی. [4]. ابنغضائری، احمد بن حسین (1364). الرجال. محقق: محمدرضا حسینی، قم، دار الحدیث. [5]. ابنقولویه، ابوالقاسم جعفر بن محمد (1417). کامل الزیارات. محقق: جواد قیومی، قم، مؤسسۀ نشر اسلامی. [6]. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق (1350). الفهرست. محقق: رضا تجدد، تهران، (؟). [7]. جمعی از پژوهشگران زیر نظر محمدتقی سبحانی (1396). جستارهایی در مدرسۀ کلامی کوفه. قم، دارالحدیث. [8]. خطیب بغدادی، احمد بن علی (1997). تاریخ بغداد. محقق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه. [9]. سمعانی، ابوسعد عبدالکریم بن محمد (1408). الانساب. محقق: عبدالله عمر بارودی، بیروت، دارالجنان. [10]. شفیعی، سعید (1389ش). مکتب حدیثی شیعه در کوفه (تا پایان قرن سوم هجری). قم، دارالحدیث. [11]. شهید ثانی، زین الدین بن علی (1408). الرعایه فی علم الدرایه. محقق: عبدالحسین محمد علی بقال، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی. [12]. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1415). الرجال. محقق: جواد قیومی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین. [13]. ــــــــــــــــ (1422). الفهرست. محقق: جواد قیومی، چاپ دوم، قم، نشرالفقاهه. [14]. ــــــــــــــــ (1363). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. محقق: سید حسن خرسان، مصحح: محمد آخوندی، چاپ چهارم، قم، دارالکتب الاسلامیه. [15]. ــــــــــــــــ (1365). تهذیب الاحکام. محقق: حسن خرسان، مصحح: محمد آخوندی، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. [16]. غلامعلی، مهدی (1392ش). تاریخ حدیث شیعه در ماوراءالنهر و بلخ. قم، دارالحدیث. [17]. فرجامی، اعظم (1394). زیدیه و حدیث امامیه. قم، دارالحدیث. [18]. کراجکی، ابوالفتح محمد بن علی (1369). کنزالفوائد. قم، مکتبه المصطفوی. [19]. کشی، محمد بن عمرو بن عبدالعزیز (1404). الرجال. محقق: مهدی رجائی، قم، مؤسسۀ آل البیت (ع). [20]. محدث نوری، حسین بن محمدتقی (1415). خاتمه المستدرک. قم، مؤسسۀ آل البیت (ع). [21]. نجاشی، احمد بن علی (1424). الرجال. محقق: موسی شبیری زنجانی، چاپ هفتم، قم، مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین. [22]. نویسندۀ مجهول ز 372ق (1362). حدود العالم من المشرق الی المغرب. محقق: منوچهر ستوده، تهران، کتابخانۀ طهوری. [23]. نیومن، اندور جی (1386ش). دورۀ شکلگیری تشیع دوازده امامی؛ گفتمان حدیثی میان قم و بغداد. ترجمه و نقد: مؤسسۀ شیعه شناسی، قم، شیعه شناسی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 332 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 296 |
||