اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 209 |
| تعداد شماره‌ها | 5,464 |
| تعداد مقالات | 60,149 |
| تعداد مشاهده مقاله | 98,818,194 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 78,833,745 |
مدیریت و برنامه‌ریزی فضای جغرافیایی شهرستان کنگاور جهت کاربری‌های کشاورزی و مرتع‌داری | ||
| مجله علمی " آمایش سرزمین " | ||
| دوره 13، شماره 1، فروردین 1400، صفحه 115-140 اصل مقاله (1.87 MB) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jtcp.2020.297699.670085 | ||
| نویسندگان | ||
حسن رحمن آبادی  1؛ محمد مهدی حسین زاده2؛ بابک میر باقری3
| ||
| 1کارشناس‌ارشد رشتة جغرافیای برنامه‌ریزی شهری با گرایش محیط زیست شهری، دانشگاه پیام نور، قزوین، ایران | ||
| 2دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار مرکز مطالعات سنجش از دور و GIS، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| ارزیابی توان اکولوژیکی محیط برای تعیین و سنجش توان بالقوه و نوع کاربری طبیعی سرزمین است. از این‌رو ارزیابی توان محیط ابزاری برای مدیریت فضای جغرافیایی و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک و راهبردی جهت توسعة پایدار و استفادة صحیح از منابع سرزمین است. در این مطالعه، شهرستان کنگاور با وسعت 9/883 کیلومتر مربع با هدف تعیین توان طبیعی (اکولوژیک) در ارتباط با کاربری کشاورزی و مرتع‌داری، با استفاده از مدل اکولوژیکی مخدوم، بررسی شد. در فرایند تحقیق ابتدا به جمع‌آوری و تهیه و تولید داده‌ها و منابع اکولوژیکی مورد نیاز پژوهش اقدام شد. پس از ساخت و ترکیب نقشه‌ها در نرم‌افزار ArcGIS، به شیوة چندترکیبی، نقشة واحدهای محیط زیستی ساخته و با استفاده از ویژگی‌های هر واحد محیط زیستی توان اکولوژیکی منطقه ارزیابی شد. بدین منظور، شاخص‌ها و متغیرهایی که می‌توانستند در این مدل‌ها دخالت داشته باشند بررسی شدند. جهت طبقه‌بندی توان اکولوژیک منطقه در خصوص کاربری کشاورزی و مرتع‌داری و تهیة نقشة توان طبقات مختلف از 15 متغیر به منزلة معیار وزن‌‌دهی و سنجش توان استفاده شد. نتایج حاصل از ارزیابی توان اکولوژیک شهرستان کنگاور حاکی از استخراج 58 واحد محیط زیستی در 7 طبقه با توان‌های کاملاً مناسب، مناسب، ضعیف، و نامناسب برای کاربری کشاورزی و مرتع‌داری است. 79/356 کیلومتر مربع قابلیت کاربری کشاورزی با توان کاملاً مناسب و مناسب را دارد. همچنین قابلیت منطقه با توان مناسب برای کاربری دیم و مرتع‌داری 23/72 کیلومتر مربع برآورد شد. در وضعیت موجود 26/483 کیلومتر مربع از شهرستان کنگاور به کاربری کشاورزی اختصاص داده شده است. این در حالی است که در وضعیت بهینه این مقدار برابر 79/356 کیلومتر مربع است. میزان اراضی تغییرکاربری‌یافته به کشاورزی 47/126 کیلومتر مربع است. بر اساس نتایج حاصل، اراضی منطقه بیش از توان آن برای کاربری کشاورزی (آبی و دیم) مورد بهره‌برداری قرار گرفته و اراضی با قابلیت مرتع به فعالیت کشاورزی تغییر کاربری یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی توان اکولوژیک؛ تجزیه‌وتحلیل سیستمی؛ ساماندهی کاربری اراضی؛ منابع طبیعی؛ واحدهای محیط زیستی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Management and Planning of Kangavar Geographical Area for Agricultural and Rangeland Uses | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Rahmanabadi1؛ Mohammad Mehdi Hossein Zadeh2؛ Babak Mirbagheri3 | ||
| 1Master’s Holder in Geography, Urban Planning (Urban Environmental Subfield), Payame Noor University, Qazvin, Iran | ||
| 2Associate Professor, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| 3Assistant Professor, Remote Sensing and GIS Center, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The assessment of the ecological potential of the environment is to determine and measure the potential power and the natural use type of the land. Therefore, the environment power assessment is a tool for the management of geographical space and strategic planning for sustainable development and correct use of land sources. The aim of this study was to evaluate the ecological potential of agricultural and rangeland use in Kangavar city with an area of 883.9 km2 using Makhdoom ecological model. To this end, the required data and ecological resources were collected and generated. After creating and combining the maps in the ArcGIS system in a multi-hybrid way, the maps of environmental units were constructed and the ecological potential of the area was evaluated using the features of each environmental unit. To do this, the indicators and variables that could be involved in each of these models were examined. To classify the ecological potential of the area for agricultural and rangeland uses and to produce the map of different classes potential, 15 parameters were used as criteria for weighting and measuring the power. The results of Kangavar city ecological potential assessment led to the extraction of 58 environmental units in 7 classes with completely suitable, suitable, weak, and unsuitable power classes for agricultural and rangeland use. An area of about 356.79 Km2 was found to have suitable and completely suitable power for agricultural use. In addition, it was estimated that an area of about 72.23 Km2 would be appropriate for rangeland and rainfed agricultural use with suitable power. An area of about 483.26 Km2 of Kangavar city is currently allocated to agricultural use, while the optimal area for this means is 356.79 Km2. Thus, the land use of an area of about 126.47 Km2 has been converted to agricultural purposes. According to the results, the lands of the region have been exploited more than their potential for agricultural use (irrigated and rainfed) and the lands with rangeland use have been changed to agricultural use. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Assessment of ecological potential, Natural sources, System analysis, Environmental units, Land use regulation | ||
| مراجع | ||
|
بهرام‌سلطانی، کامبیز (1387). محیط زیست، تهران، شهیدی. بیات، باقر؛ علی‌اکبر متکان؛ بیژن رحمانی؛ بهناز عربی (1390). «برنامه‌ریزی جامع کاربری اراضی و آمایش سرزمین در حوضه‌های آبریز شهری با استفاده از GIS (مطالعة موردی: حوزة آبریز ماهی‌دشت)»، فصل‌نامة جغرافیایی آمایش محیط، د 4، ش 13، صص 119 ـ 135. جعفری‌پور، نجمه (1395). «ارزیابی توان اکولوژیک و آثار محیط زیستی کاربری جنگل‌کاری از روش ماتریس (مطالعة موردی: منطقة کوهمره‌سرخی در استان فارس)»، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران. جمعه‌پور، محمود (1385). «کاربرد سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی در امکان‌سنجی توان‌های محیطی و تعیین الگوی بهینه در نواحی روستایی»، پژوهش‌های جغرافیایی، د 38، ش 55، صص 35 ـ 58. حاتمی‌نژاد، حسین؛ سید عباس رجایی؛ فاطمه سالاروندیان؛ ایرج تیموری (1392). «ارزیابی تناسب کاربری اراضی از طریق مدل توان اکولوژیک در استان اردبیل با هدف آمایش سرزمین»، آمایش سرزمین، د 5، ش 1، صص 5 ـ 26. داوودی، حمید؛ رحیم کاظمی (1389). «ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻮان اﮐﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر توسعة ﭘﺎﯾﺪار (ﻣﻄﺎلعة ﻣﻮردی: جلگة ﺳﺎﺣﻠﯽ ﻫﻨﺪﯾﺠﺎن)»، مجلة مهندسی و مدیریت آبخیز، د 2، ش 1، صص 35 ـ 43. رحمن‌آبادی، حسن؛ محمدمهدی حسین‌زاده؛ بابک میرباقری (1399). «ارزیابی توان اکولوژیک فضای جغرافیایی شهرستان کنگاور بر پایۀ ویژگی‌های محیط طبیعی»، آمایش سرزمین، د 12، ش 1، صص 1 ـ 24. روستا، شهرام؛ ایرج جباری (1391). ژئومورفولوژی مناطق شهری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). شکویی، حسین (1389). جغرافیای کاربردی و مکتب‌های جغرافیایی، چ 8، مشهد، آستان قدس رضوی. عماری، سحر؛ سولماز دشتی؛ جعفر مرشدی (1396). «ارزیابی توان اکولوژیک به منظور توسعة شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: جزیرة مینو)»، انسان و محیط زیست، د 15، ش 1، صص 61 ـ 70. کامیابی، سعید؛ اسماعیل خوش‌لقا (1396). «ارزیابی توان اکولوژیکی کشاورزی و مرتع‌داری حوضة ماهنشان استان زنجان با هدف آمایش سرزمین»، اکوسیستم‌های طبیعی ایران، د 8، ش 3، صص 47 ـ 67. مخدوم، مجید (1370). «ارزیابی توان اکولوژیک منطقة گیلان و مازندران برای توسعة شهری، صنعتی، روستایی، و توریسم»، محیط‌شناسی، د 16، ش 16، صص 81 ـ 100. مخدوم، مجید (1393). شالودة آمایش سرزمین، چ 15، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. مصفایی، جمال؛ امین صالح‌پور جم؛ مهدی کمالی (1397). «ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮان اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ آﺑﺨﻴﺰ آﻛﻮﺟﺎن ﺑﺮای ﻛﺎرﺑﺮیﻫﺎی ﻣﺮﺗﻊداری و ﻛﺸﺎورزی ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻣﺎنة اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ»، ﺳﻨﺠﺶ از دور و ﺳﺎﻣﺎنة اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ، د 9، ش 1، صص 131 ـ 144. منوری، مسعود؛ محمود شریعت؛ سولماز دشتی؛ غلام‌رضا سبزقبایی (1388). «ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻮان ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺣﻮضة آﺑﺨﯿﺰ زاﺧﺮد ﺑﺮای ﺗﻮسعة ﺷﻬﺮی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از GIS»، علوم و تکنولوژی محیط زیست، د 11، ش 1، صص 199 ـ 208. ﻣﻬﺮیﻧﮋﺍﺩ، ﺭﺿﺎ؛ ﺍﺣﻤﺪﺭﺿﺎ ﻳﺎﻭﺭی؛ ﺳﻌﻴﺪﻩ ﻧﺠﻤﻲﺯﺍﺩﻩ؛ ﺯﻳﻨﺐ ﺑﺎﺑﺎﺯﺍﺩﻩﻟﻬﻲ (1391). «ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺍﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﺭﻭﺵ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﺎﻣﺎنة ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ»، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران. میرداوودی اخوان، حمیدرضا؛ حجت‌الله زاهدی‌پور؛ حمیدرضا مرادی؛ غلام‌رضا گودرزی (1387). «بررسی و تعیین توان اکولوژیک استان مرکزی از نظر کشاورزی و مرتع‌داری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)»، تحقیقات مرتع و بیابان ایران، د 15، ش 2، صص 242 ـ 255. نوری، هدایت‌الله؛ اسکندر صیدایی؛ صدیقه کیانی؛ زهرا سلطانی؛ اصغر نوروزی آورگانی (1389). «ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻮان اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻛﺸﺎورزی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از GIS (ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻛﻴﺎر)»، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، د 21، ش 1، صص 33 ـ 46. References
Amari, S., Dashti, S., & Morshedi, J. (2017). “Evaluation of Ecological Capacity for Urban Development Using GIS (Case Study: Mino Island)”, Human and environment, Vol. 15, No. 1, pp. 61-70. (in Persian) Bayat, B., Mettkan, A. A., Rahmani, B., & Arabic, B. (2011). “Comprehensive Land Use Planning and Land Planning in Urban Watersheds Using GIS (Case Study of Mahidasht Basin)”, Geographical chapter of environmental preparation, Vol. 4, No. 13, pp. 119-135. (in Persian) Bocco, G., Mendoza, M., & Velazquez, A. (2001). “Remote sensing and GIS-based regional geomorphological mapping-a tool for land use planning in developing countries”, Geomorphology, Vol.39, pp. 211–219. Breckenridge R. E., Kepner W. G., & Mouat D. A. (1995). “A Process for Selecting Indicators for Monitoring Conditions of Rangeland Health”, Environmental Monitoring and Assessment,Vol. 36, No. 1, pp. 45-60. Bunruamkaew, K. & Murayama, Y. (2012). “Land Use and Natural Resources Planning for Sustainable Ecotourism Using GIS in Surat Thani, Thailand”, Sustainability, Vol. 4, pp. 412-429. Changa, Q., Lia, X., Huangb, X., & Wub, J. (2012). “A GIS-based Green Infrastructure Planning for Sustainable Urban Land Use and Spatial Development”, Procedia Environmental Sciences, 12, pp. 491–498. Davoodi, H. & Kazemi, R. (2010). “Evaluating the power of ecology in a sustainable fashion (a case study of the elderly)”, Journal of Watershed Engineering and Management, Vol. 2, No. 1, pp. 35-43. (in Persian) HatamiNejad, H., Rajai, S. A., Salarvandian, F., & Teymouri, I. (2013). “Evaluation of Land Use Suitability through Ecological Power Model in Ardabil Province with the Purpose of Land Preparation”, Article published in the Journal of Land Planning, Vol. 5, No. 1, pp.5-26. (in Persian) Jafari Pour, N. (2016). Evaluation of Ecological Capacity and Environmental Impacts of Forestry Use by Matrix Method (Case Study: Kouhmareh Sorkhi Area in Fars Province) MSc Thesis, University of Tehran. (in Persian) Jomahpour, M. (2006). “Application of GIS in Environmental Capability Feasibility Study and Determination of Optimal Pattern in Rural Areas”, Geographical Research, Vol. 38, No. 55,pp. 35-58. (in Persian) Kamyabi, S. & Khosh Laqa, I. (2017). “Assessing the ecological potential of agriculture and rangeland of Mahneshan basin of Zanjan province with the aim of landscaping”, Iran's natural ecosystems, Vol. 8, No. 3, pp. 47-67. (in Persian) Makhdoom, M. (1991). “Evaluation of Ecological Capacity of Guilan and Mazandaran Region for Urban, Industrial, Rural and Tourism Development”, Ecology, Vol. 16, No. 16. (in Persian) ----------------. (2014). The Foundations of Land Preparation, Fifteenth Edition, Tehran, Tehran University Press. (in Persian) Mallawaarachchi, T., Walker, P. A., Young, M. D., Smyth, R. E., & Lynch, H. S. (1996). “GIS-based Integrated Modelling Systems for Natural Resource Management”, Agricultural Systems 50, pp. 169-189. Mehrinjad, R., yavari, A. R., Najmizadh, S., & Babazadhlahi, Z. (2012). “Assessment of Land Ecological Capacity by Evaluation Process Methodology and Geographic Information System”, Second Conference on Environmental Planning and Management, Tehran, University of Tehran. (in Persian) Mirdavoodi Akhavan, H. R., Zahedipour, H. A., Moradi, H. R., & Goodarzi, Gh. R. (2008). “Investigating and determining the ecological potential of Markazi province in terms of agriculture and rangeland using Geographic Information System (GIS)”, Rangeland and Desert Research in Iran, Vol. 15, No. 2, pp. 242-255. (in Persian) Monvari, M., Shariat, M., & Dashti, S. (2009). “Evaluation of the Zigzag blue for further attention with GIS”, Environmental Science and Technology, Vol. 11, No. 1, pp. 199-208. (in Persian) Mosafaei, J., Salehpour Jam, A., & Kamali, M. (2018). “Evaluate the ecological potential of Aquijan watershed for rangeland and agricultural uses using geographic information system”, Remote sensing and GIS in natural resources, Vol. 9, No. 1, pp. 131-144. (in Persian) Nouri, H., Sidayi, E., Kiani, S., Sultani, Z., & Nowruzi Avargani, A. (2010). “Evaluating my ecological power for a farm-based resource using GIS (Workflow Indirect)”, Journal of Geography and Environmental Planning, Vol. 21, No. 1, pp. 33-46. (in Persian) Rahmanabadi, H., Hossein Zadeh, M. M., & Mirbagheri, B. (1398). “Management and planning of Kangavar geographical area for agricultural and rangeland uses”, Town and Country Planning, Vol. 12, No. 1, pp. 1- 24. (in Persian) Rajović, G. & Bulatović, J. (2017). “Natural Resources, Classification of Natural Potential, Sustainable Development”, World News of Natural Sciences, 6, pp. 20-35. Rousta, S. & Jabari, I. (2012). Geomorphology of Urban Areas, Tehran, Humanities Textbooks Organization (Position). (in Persian) Shukoi, H. (2010). Applied Geography and Geographical Schools, Eighth Edition, Mashhad: Astan Qods Razavi Publications. (in Persian) Soltani, B. (2008). The environment, Tehran, Shahidi Publications, Vol. I. (in Persian) Song, Y. (2011). “Ecological city and urban sustainable development”, Procedia Engineering, 21, pp. 142–146. Srinivasa Vittala, S., Govindaiah, S., & Honne Gowda H. (2008). “Prioritization of sub-watersheds for sustainable development and management of natural resources: An integrated approach using remote sensing, GIS and socio-economic dat”, Current Science, Vol. 95, Issue 3, pp. 345-354. Zhang, X., Yuzhe, W., & Shen, L. (2011). “An evaluation framework for the sustainability of urban land use: A study of capital cities and municipalities in China”, Habitat International, Vol. 35, Issue 1, pp. 141-149. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 316 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 127 |
||
