
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,704 |
تعداد مقالات | 72,414 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,740,868 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,457,473 |
ماهیت حقوقی رابطۀ حکومت و اموال عمومی کاربریمحور در فقه امامیه | ||
فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران | ||
مقاله 11، دوره 50، شماره 3، مهر 1399، صفحه 1055-1071 اصل مقاله (256.54 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jplsq.2018.260862.1773 | ||
نویسندگان | ||
ولی رستمی1؛ محمدصادق فراهانی* 2 | ||
1دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
اموالی که بهصورت دائمی به برآورده ساختن یک هدف و کاربری عام اختصاص یافتهاند، قسمی از اموال عمومی را شکل میدهند که از آن بهعنوان «اموال عمومی کاربریمحور» یاد میشود. پژوهش پیش رو با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای و اتخاذ رویکردی تحلیلی- توصیفی، در مقام شناسایی «ماهیت حقوقی رابطۀ حکومت و اموال عمومی کاربریمحور»، به بررسی آثار و نظریههای فقهای امامیه پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ایشان با ارائۀ سه نظریۀ «مالکیت جهت»، «مالکیت عنوان» و «مالکیت شخصیت حقوقی اموال عمومی کاربریمحور» در تمامی ادوار فقهی ماهیت حقوقی رابطۀ حکومت با این دسته از اموال را از نوع «نظارت، اداره و نگهداری» دانستهاند و «فقدان سلطۀ مالکانه بر این اموال»، «مالکیت عموم مردم نسبت به آنها» و «مالکیت شخصیت حقوقی خود این اموال» را بهعنوان اثر اصلی پذیرش هر یک از نظریات مذکور بهشمار آوردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
اموال عمومی؛ حکومت؛ شخصیت حقوقی اموال؛ مالکیت جهت؛ مالکیت عنوان | ||
مراجع | ||
1. فارسی الف) کتابها 1. ارسطا، محمدجواد (1389)، نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، قم: بوستان کتاب. 2. انصاری، مسعود؛ طاهری، محمدعلی (1388)، دانشنامۀ حقوق خصوصی، ج 1، تهران: جنگل. 3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1373)، حقوق اموال، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 4. _________________ (1391)، مجموعه محشی قانون مدنی (علمی، تطبیقی، تاریخی)، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 5. خامنهای، سید محمد (1386)، مالکیت عمومی، تهران: انتشارات تولید کتاب (تک). 6. صدر، سید محمدباقر (1393)، اقتصاد ما، ترجمۀ سید ابوالقاسم حسینی ژرفا، قم: پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر (انتشارات دارالصدر). 7. صفار، محمدجواد (1373)، شخصیت حقوقی، تهران: نشر دانا. 8. عمید زنجانی، عباسعلی؛ موسیزاده، ابراهیم (1389)، دانشنامۀ فقه سیاسی (مشتمل بر واژگان فقهی و حقوق عمومی)، ج 2، تهران: دانشگاه تهران. 9. فراهانی، محمدصادق (1396)، راهکارهای حقوقی حفاظت از اموال عمومی محلی در حقوق ایران، پایاننامة کارشناسیارشد حقوق عمومی، تهران: دانشگاه تهران. 10. کاتوزیان، امیرناصر (1391)، اموال و مالکیت، تهران: میزان. 11. ___________ (1377)، حقوق مدنی: عقود معین، ج 3، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 12. منتظری، حسینعلی (1409ق [الف])، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ج6، قم: مؤسسة کیهان. 13. مؤمن قمی، محمد (1394)، اموال و ثروتهای عمومی در حکومت اسلامی، گردآورنده: محمدمهدی بهادروند، قم: معارف.
ب) مقالات 14. ابهری علیآباد، حمید؛ رضیان، عبدالله (1386)، «مفهوم و ماهیت وقف و وضعیت مالکیت مال موقوفه در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران»، مقالات و بررسیها، ش 86. 15. جهانیان، ناصر (1389)، «بررسی فقهی اقتصادی مالکیت وقف»، مجلۀ اقتصاد اسلامی. 16. خرازی، سید محسن (1384)، «پژوهشی در اقسام بانک و احکام آن»، مجلۀ فقه اهل بیت (فارسی)، ش 43. 17. مرتضوی، سید ضیاء (1393)، «مبانی و ادلۀ شرعی شخصیت حقوقی»، کاوشی نو در فقه، ش 2. 18. ___________ (1391)، «نظریة شخصیت حقوقی، نقطة عطفی در فقه آیتالله طباطبایی یزدی»، کاوشی نو در فقه، ش 73.
2. عربی الف) کتابها 19. ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 20. ابن حمزه، محمد بن علی (1408ق)، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى. 21. ابن زهره، حمزه بن علی حسینی (1417ق)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسة امام صادق (ع). 22. اردبیلی، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج4 و 7، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 23. اصفهانی، سید ابوالحسن (1422ق)، وسیلة النجاة(مع حواشی الإمام الخمینی)، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره). 24. اصفهانى، محمدحسین (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب (ط- الحدیثة)، ج 3، قم: أنوار الهدى. 25. بحرالعلوم، محمد بن محمدتقی (1403ق)، بلغة الفقیه، تهران: منشورات مکتبة الصادق. 26. بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، ج21، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه قم. 27. تبریزی، جواد (1426ق)، منهاج الصالحین، ج2، قم: مجمع الإمام المهدی (عج). 28. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، ج 17 و 19 و 25، قم: مؤسسة آلالبیت (ع). 29. حسینی حائری، سید کاظم (1423ق)، فقه العقود، ج 1، قم: مجمع اندیشة اسلامی. 30. حلبی، ابن ابی المجد علی بن حسن (1414ق)، إشارة السبق إلى معرفة الحق، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 31. خمینی، سید روحالله (1378)،کتاب البیع، ج 3، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 32. خویی، سید ابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصالحین، ج2، قم: نشر مدینة العلم. 33. راوندی، سعید بن عبدالله (1405ق)، فقه القرآن، ج1، قم: انتشارات کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى. 34. روحانی، سید صادق (بیتا)، منهاجالصالحین، ج2، بینا. 35. سبزواری، سید عبدالاعلی (بیتا)، جامع الأحکام الشرعیة، قم: مؤسسة المنار. 36. سبزواری، محمد باقر بن محمد (1423ق)، کفایة الأحکام، ج 1، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه قم. 37. سیستانی، سید علی (1430ق)، منهاج الصالحین، ج2، بغداد: دار البذره. 38. شهید اول، محمد بن مکی عاملی (1412ق)، البیان، قم: نشر محقق. 39. شهید ثانی، زینالدین بن علی عاملی (1412ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ج1 و 2، شارح: سلطان العلما، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 40. شیرازی، سید محمد (1419ق)، الفقه، القانون، بیروت: مرکز الرسول الأعظم (ص) للتحقیق و النشر. 41. صافی، لطفالله (1416ق)، هدایة العباد، قم: دار القرآن الکریم. 42. طباطبایی قمی، سیدمحمد (1426ق)، مبانی منهاجالصالحین، ج2، قم: منشورات قلم الشرق. 43. طبرسی، فضل بن حسن (1410ق)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، ج1، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. 44. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج3، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 45. ___________________ (1407ق)، الخلاف، ج5، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 46. علامه حلی، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکرة الفقهاء (ط- الحدیثة)، ج 16، قم: مؤسسة آلالبیت (ع). 47. ___________________ (1413ق)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 48. فاضل لنکرانی، محمد (1429ق)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة- الغصب، إحیاء الموات، المشترکات و اللقطة، قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار (ع). 49. فیاض کابلی، محمد اسحاق (بیتا)، منهاج الصالحین، ج2، بینا. 50. کلینی، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407ق)، اصول الکافی، ج1، تهران: دارالکتب الإسلامیة. 51. گلپایگانی، سید محمدرضا (1413ق)، هدایة العباد، ج2، قم: دارالقرآن الکریم. 52. مازندرانی، علیاکبر (1417ق)، دلیل تحریر الوسیلة- الخمس، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینى (ره). 53. محقق حلی، نجمالدین جعفر بن حسن (1412ق)، نکت النهایه، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 54. محقق کرکی، علی بن حسین عاملی (1413ق)، رسالة قاطعة اللجاج فی تحقیق حل الخراج، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم. 55. منتظری، حسینعلی (۱۴۰9ق [ب])، دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة، ج 3، قم: نشر تفکر. 56. نجفی، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 21 و 28 و 38، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 57. وحید خراسانی، حسین (1428ق)، منهاجالصالحین، ج3، قم، مدرسۀ امام باقر (ع). 58. یزدی، سید محمدکاظم (1409ق)، العروة الوثقى فیما تعم به البلوى، ج 2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. 59. _____________ (1414ق)، تکملة العروة الوثقى، ج1، قم: کتابفروشى داورى. 60. _____________ (1421ق)، حاشیة المکاسب، ج1، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ب) مقالات 61. حسینی حائری، سید کاظم (1379)، «مالکیه العیان و الجهات»، الفکر الاسلامی، ش 23. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 730 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 698 |