تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,504 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,122,566 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,230,577 |
ساختهای نحویِ بیانِ حصر در زبان فارسی (مطالعۀ موردی: آثار سعدی) | ||
پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت | ||
مقاله 10، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 13، تیر 1397، صفحه 163-182 اصل مقاله (357.9 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2018.66409 | ||
نویسندگان | ||
رحمان مشتاق مهر1؛ احمد گلی2؛ فرهاد محمدی3 | ||
1استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
چکیده | ||
برای درک بلاغت زبان فارسی و شناخت ظرفیتهای آن در بیان معنا، باید از مطالعه و تحلیل ساختهای نحوی آن شروع کرد. تنها از این طریق میتوان دانست که بیان یک مفهوم چگونه و با چه ساختهایی امکانپذیر است. حصر و قصر از جمله مفاهیمی است که ساختهای نحوی متنوعی در زبان فارسی دارد. همین تنوع ساختهای نحوی بیانگر ظرفیت بالای نحو زبان فارسی در القای اغراض بلاغی و ایجاد تطابق تام بین فرم و قالب زبانی با معنا و غرض مورد نظر است. به همین منظور، در این نوشتار سعی شدهاست با تکیه بر سخن سعدی، تمام امکانات و ظرفیتهای زبان فارسی در بیان حصر شناسایی و برای آنها تقسیمبندی مشخصی بهدست داده شود. حاصل این است که تمام امکانات بیان حصر در زبان فارسی به دو مقولۀ کلی تقسیم میشود: 1ـ فرایند فرازبانی یا زبرزنجیری که نشانۀ زبانی خاصی ندارد تا در زنجیرۀ عینی زبان بتواند نمودار شود. «تکیه» تنها ظرفیت این فرایند است. 2ـ عوامل و نشانههای عینی زبان. ساختهای نحوی «اسنادیشده»، «استثنا»، «جابهجایی اجزا» و «استفاده از قیدهای مخصوص حصر» زیرمجموعههای این مقوله هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
حصر؛ ساختهای نحوی؛ تکیه؛ اسنادیشده؛ استثنا؛ قیدهای حصر | ||
مراجع | ||
الجارم، علی و مصطفی امین (1380)، البلاغةالواضحة، ترجمۀ ابراهیم اقبالی، چ 1، بیجا، انتشارات شیخ صفیالدین اردبیلی. جمالی، فاطمه (1389)، مقالۀ «جایگاه حصر و قصر در علم معانی»، فصلنامه فنون ادبی، س 2، ش 2، صص 109ـ122. حافظ شیرازی، شمسالدین محمد (1382)، دیوان، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چ 34، تهران، صفیعلیشاه. خطیب قزوینی، محمدبن عبدالرحمن (1388)، ترجمۀ تلخیصالمفتاح، ترجمۀ احمد امینی، چ 1، سنندج، انتشارات علمی کالج. رضانژاد، غلامحسین (1367)، اصول علم بلاغت در زبان فارسی، چ 1، بیجا، انتشارات الزهراء. سعدی شیرازی، مصلحالدین (1384)، الف، بوستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ 8، تهران، خوارزمی. ـــــــــــــــــــــ (1384)، ب، گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ 7، تهران، خوارزمی. ــــــــــــــــــ (1389)، کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، چ 15، تهران، امیرکبیر. ــــــــــــــــــ (1394)، غزلهای سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ 2، تهران، سخن. شمیسا، سیروس (1383)، بیان و معانی، چ 8، تهران، فردوس. طبیبیان، سیدحمید (1388)، برابرهای علوم بلاغت در فارسی و عربی، چ 1، تهران، امیرکبیر. غلامرضایی، محمد (1384)، «اختصاص در علم معانی فارسی»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، ش 45ـ46. صص 163ـ174. غلامعیزاده، خسرو (1374)، ساخت زبان فارسی، چ 1، تهران، احیاء کتاب. کزازی، میرجلالالدین (1373)، زیباییشناسی سخن پارسی: معانی، چ 3، تهران، کتاب ماد. گلی، احمد (1392)، «بحثی دربارۀ حصر و قصر در بلاغت فارسی»، کهننامۀ ادب پارسی، س 4، ش 1، صص 95ـ109. میرباقری فرد، علیاصغر و دیگران (1389)، «بازنگری مبحث قصر در منابع فارسی علم معانی»، دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، س 18، ش 68، صص 185ـ209. میرعمادی، علی (1376)، نحو زبان فارسی (بر پایۀ نظریۀ حاکمیت و مرجعگزینی)، چ 1، تهران، سمت. همایی، جلالالدین (1370)، معانی و بیان، چ 1، تهران، نشر هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 522 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 750 |