تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,502 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,118,772 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,224,861 |
بینامتنی کاربردی قرآن در شعر معاصر عرب (مورد مطالعه پژوهانه اشعار محمد قیسی) | ||
ادب عربی | ||
مقاله 5، دوره 10، شماره 1، خرداد 1397، صفحه 55-72 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2018.223559.611616 | ||
نویسندگان | ||
عزت ملاابراهیمی* 1؛ محمد سالمی2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران | ||
چکیده | ||
بینامتنیت تکنیکی است که در شعر معاصر عرب کاربرد فراوانی پیدا کرده است. با توجه به تعریفهایی که سردمداران این نظریه از جمله بارت و کریستیوا و بسیاری از ناقدان عرب از آن دادهاند باید گفت که آنها این نظریه را بهعنوان پدیدهای اسلوبی و ساختاری به شمار آوردهاند که در آن هیچ تأثیر و تأثری میان متن مبدأ و مقصد و نیز ارجاع خواننده به متن مبدأ قائل نمیشوند. در حالی که این گونه نیست و این پدیده در شعر معاصر عرب علاوه بر نقش ساختاریاش، به نوعی یک وظیفة ابزاری در متن مقصد ایفا و باعث ایجاد یک رابطة تأثیر و تأثر میان دو متن مبدأ و مقصد میشود. بدین ترتیب که شاعران با بکارگیری یک بینامتن، تصویر و معنایی که در متن پیشین (مبدأ) ابداع شده را بهعنوان ابزاری در راستای تأیید مقصود خویش و تأثیر هر چه بیشتر بر خواننده بکار میگیرند. از این حیث برآن شدیم تا با بررسی پرکاربردترین انواع بینامتنیت، یعنی بینامتنیت قرآنی در شعر محمد القیسی علاوه بر تأیید نظریه ابزاری بودن بینامتنیت (جدای از ساختاری بودن آن) و نیز تأثیر متن پیشین بر متن کنونی به بیان چگونگی استفاده شاعر از تصاویر قرآنی در راستای هدف خویش بپردازیم. از یافتههای تحقیق بر میآید که شاعر با استفاده از این تکنیک آیات قرآن و تصاویر حاصل از آنها را در چهار محور اصلی بکار گرفته است: 1. ایجاد رابطه عکس و استفاده از تصاویر قرآنی در معنای متناقض برای بیان عمق فاجعه، 2. استفاده از تصاویر قرآنی که بیانگر امید و امداد الهی هستند برای امید بخشی به ملت و مبارزان فلسطینی، 3. استفاده از تصاویر قرآنی که در وصف ستمگران و کافران میباشند، 4. استفاده از تصاویر قرآنی بیانگر بیدارسازی و انذار برای بیدارسازی ملت فلسطین. | ||
کلیدواژهها | ||
بینامتنیت کاربردی؛ بینامتنیت قرآنی؛ کریستیوا؛ بارت؛ محمد قیسی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم بارت، رولان، «نظریة متن در ضمن کتاب آفاق التناصیه»، محمد خیر البقاعی، الهیئة المصریة للکتاب، ص 42، 1998. بارت، رولان، «از اثر تا متن»، ترجمة مراد هادی پور، ارغنون، ش 4، ص 62، زمستان 1373. حفظ الله، حسین واصل، عصام، التناص التراثی فی الشعر العربی المعاصر، عمان، دار غیداء للنشر و التوزیع، 2011. خیر البقاعی، محمد، دراسات فی النص و التناصیة، حلب، مرکز الإنماء الحضاری، 1998. راضی، صدوق، شعراء فلسطین فی القرن العشرین، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، 2000. ربابعة، موسی، التناص فی نماذج الشعر العربی، الأردن، مؤسسة حمادة للدراسات الجامعیة، 2000. الزبیدی، محمد مرتضی الحسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، مجلد1، بیروت، دار مکتبة الحیاة، 1979. عزام، محمد، النص الغائب، تجلیات التناص فی الشعر العربی، دمشق، اتحاد الکتاب العرب، 2001. علی یوسف اسماعیل،نداء، التناص فی شعر محمد القیسی، نابلس، جامعة النجاح الوطنیة، صص 6-7، 2012. الغذامی، عبدالله، الخطیئة والتفکیر- من البنیویة الى التشریحیة- قراءة نقدیة لنموذج انسانی معاصر، جدة، النادی الثقافی الأدبی، 1985. فرجیل، الإلیاذة، ترجمة عنبرة سلام خالدی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1985. القیسی، محمد، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، دارالعودة، 1986. مفتاح، محمد، تحلیل الخطاب الشعری (استراتیجیة التناص)، بیروت، المرکز الثقافی العربی، 1992. موسى، خلیل، «التناص و الأجناسیة فی النص الشعری»، دمشق، مقال فی مجلة الموقف الأدبی، ص 135، 1996. مها داوود، محمود احمد، البحر و دواله، دال البحر فی شعر محمود درویش، جامعة النجاح الوطنی، 2011. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 720 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 743 |