پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,578 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,689,500 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,918,732 |
تأثیر منسوجات ایران دوران آل بویه و سلجوقی بر اسپانیای اسلامی (مطالعه موردی: منسوجات دوران مرابطون و موحدون) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
| مقاله 10، دوره 22، شماره 2، تیر 1396، صفحه 89-102 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2017.62405 | ||
| نویسندگان | ||
| فریناز فربود* 1؛ سمانه پورعزیزی2 | ||
| 1استادیار گروه طراحی پارچه و لباس، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی پارچه و لباس، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| فتوحات مسلمانان در دورۀ اموی، زمینه‌ساز ورود اسلام به اسپانیا و دگرگونی فرهنگ و هنر آندلس، به‌ویژه منسوجات این دوران، از منظر طراحی نقوش بود. برخی محققان، منسوجات اسپانیای اسلامی را تداوم سنت طراحی منسوجات ایران ساسانی می‌دانند؛ اما پژوهش حاضر بر بنیاد این فرضیه شکل گرفته است که در منسوجات اندلس، به‌ویژه در دوران حکمرانی مرابطون و موحدون، شواهدی از نوآوری‌های منسوجات دوران هم‌عصر آنها، حکومت‌های آل‌بویه و سلجوقی که خود تداوم سنت ساسانی محسوب می‌شوند، قابل مشاهده است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، کشف دلایل و میزان این تأثیرپذیری از طریق بررسی مستندات تاریخی، مقایسۀ نقوش و ترکیب‌بندی شواهد منسوجات دو تمدن به‌منظور بررسی فرضیۀ مزبور است. نتایج پژوهش، نشانگر نقش تجارت در این زمینه و تأثیرپذیری منسوجات مرابطون از نقش‌مایه‌های انسانی، حیوانی، پرندگان و نمادهای عقاب دو سر، درخت زندگی و ترکیب‌بندی مدالیون‌های حاشیه‌دار منسوجات آل‌بویه است. استفاده از نقوش هندسی، ستارۀ هشت‌پر، لوزی و چلیپا نیز می‌تواند نشانگر تأثیرپذیری محدود موحدون از منسوجات سلجوقی باشد. کاهش تأثیر در دورۀ موحدون را باید نتیجۀ توجه حاکمان مُوحِد به ساده‌زیستی، طرد نقوش جانداران، تمایل به نقوش هندسی تزیینات معماری، کاهش واردات ناشی از پیشرفت صنعت نساجی اندلس و تبدیل آن به قطب نساجی اروپا دانست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| منسوجات آل بویه؛ منسوجات اسپانیای اسلامی؛ منسوجات ایران؛ منسوجات سلجوقی؛ منسوجات مرابطون؛ منسوجات موحدون | ||
| مراجع | ||
|
آزاد، میترا (1384)، معماری ایران در دوران آل بویه، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. آکرمن، فیلیس (1387)، پارچه‌های دورۀ اسلامی، ترجمۀ زهره روح‌فر، سیری در هنر ایران، جلد پنجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. آل علی، نورالدین (1370)، اسلام در غرب، تاریخ اسلام در اروپای غربی، تهران: دانشگاه تهران. ابن حوقل(1345)، صوره الارض، ترجمۀ جعفر شعار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. اتینگهاوزن، ریچارد و گرابر، اولک (1384)، هنر و معماری اسلامی 1، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سمت. بوثورث،ک.ا (1349)، سلسله‌هایاسلامی، ترجمۀ فریدون بدر‌‌ه‌ای، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. بیکر، پاتریشیا (1385)، منسوجات اسلامی، ترجمۀ مهناز شایسته‌فر، تهران: مؤسسۀ مطالعات هنر اسلامی. پرایس، کریستین (١٣٤٧)، تاریخهنراسلامی، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. پوپ، آرتور اپهام (1384)، شاهکارهایهنرایران، اقتباس و نگارش پرویز ناتل خانلری، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. پیگولوسکایا، دن.د و دیگران (1363)، تاریخایرانازدورانباستانتاپایانسدۀ١٨میلادی، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران: پیام. چلونگر، محمدعلی و اصغری، پروین (1392)، «پیامدهای اجتماعی حضور مسلمانان در آندلس»، فصلنامۀ تاریخ اسلام، 56 : 152-127. حلمی احمد، کمال‌الدین (1383)، دولتسلجوقیان، ترجمۀ عبدالله ناصری طاهری، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه. خزایی، محمد (1385)، «نقش تزیینات ساسانی در شکل‌گیری هنر اسلامی ایران در سده‌های سوم تا پنجم هجری»، مجلۀ نگره، شمارۀ 2و3: 52-41. دادور، ابوالقاسم و حدیدی، الناز (1392)، «بررسی نقوش منسوجات قرون اولیۀ اسلامی (از قرن اول ه.ق تا اواخر دورۀ سلجوقی)»، جلوۀ هنر، 6: 22-15. دونان و دیگران (1383)، تاریخ جهان لاروس، جلد اول، روزگار باستان و قرون وسطی، ترجمۀ امیر جلال اعلم، تهران: سروش. دیماند، س.م (1383)، راهنمایصنایعاسلامی، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. روح‌فر، زهره (1369)، «نقوش اساطیری در پارچه‌های آل بویه»، مجلة میراث فرهنگی، 1: 160- 135. زکی، محمدحسن (1377)، هنرایراندرروزگاراسلامی، ترجمۀ محمد ابراهیم اقلیدی، تهران: صدای معاصر. زند داودی، عسل (1388)، «بررسی نقوش دست‌بافته‌های دورۀ سلجوقی و ایلخانی»، دوفصلنامۀ هنرهای تجسمی نقش‌مایه، سال دوم، شمارۀ 4: 98-87. سعیدیان جزی، مریم (1391)، «درآمدی بر تاریخ اجتماعی اسپانیای اسلامی در منابع تاریخی و جغرافیایی قرن چهارم تا هفتم هجری»، فصلنامۀ تاریخ اسلام، 49 : 210-183. شفا، شجاع الدین (1385)، ایران در اسپانیا، ترجمۀ مهدی سمسار، تهران: گستره. طالب‌پور، فریده و خطایی، سوسن (1390)، «بررسی تصویر انسان در ابریشمینه‌های آل‌بویه و سلجوقی»، نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی، 46: 54-47. عنان، محمد عبدالله (1370)، تاریخ دولت اسلامی در اندلس، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران: کیهان. فتحی، لیدا و فربود، فریناز (1388)، «سیر تحول نقوش پرنده و موجودات اساطیری بال‌دار در منسوجات آل‌بویه و سلجوقی»، فصلنامۀ نگره، 12: 51-41. فریه ر.دبلیو (1374)، درباره هنرهای ایران، ترجمۀ پرویز مرزبان، تهران: فرزان روز. قربانى، زین العابدین (1370)، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامى، ج دوم ، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى. کاتلی، مارگریتا و هامبی، لوئی (1376)، هنر سلجوقی و خوارزمی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: مولی. کلاویخو، رویی گونسالس (1337)، سفرنامه، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا ، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. کونل، ارنست (1347)، هنر اسلامی، ترجمۀ هوشنگ طاهری، تهران: مشعل آزادی. لوبون، گوستاو (1347)، تاریخ تمدن اسلام و عرب، ترجمۀ سیدهاشم حسینی، تهران: اسلامیه. مکداول ، ج. الگرو (1374)، نساجی، ترجمۀ پرویز مرزبان، هنرهای ایران، ر. دبلیو. فریه، تهران: فرزان روز. معتضد، خسرو (1366)، حاج امین‌الضرب و تاریخ تجارت و سرمایه‌گذاری صنعتی در ایران، تهران: جانزاده. نهرو، جواهر لعل (1353)، نگاهى به تاریخ جهان، ج اول، چ پنجم، ترجمۀ محمود تفضلى، تهران: امیرکبیر. ورجاوند، پرویز (1351)، «سیری در هنر ایران و دیگر سرزمین‌های اسلامی، از قرن سوم تا یازدهم هجری»، مجلۀ هنر و مردم، شمارۀ 116 : 15-7. ویلسن، ج.کریستی (1317)، تاریخ صنایع ایران، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران: فرهنگسرا.
Ardzrooni, Leon (1913), Commerce and Industry in Spain during Ancient and Mediaeval Times, Journal of Political Economy, 21(5): 432–453.
Bloom, J. M., Blair, S., (1997), Islamic arts Phaidon Press, London.
Bloom, J. M. (2004). Facts and fantasy in Buyid art. Oriente moderno, 23(2), 387-400.
Buresi, Pascal (2012), Governing the Empire: Provincial Administration in the Almohad Caliphate (1224-1269). Studies in the History and Society of the Maghrib, 3. Brill, Leiden .
Dodds, Jerrilynn (1992), Al-andalus: the art of Islamic spain, Metropolitan museum of art, New York.
Gómez, Emilio Garcia (1962), Estudio del Dar at-tiraz. Al-Andalus, 27(1): 21-104.
Harris, Jeniffer (1993), 5000 years of Textiles, British museum press, London.
Keay, Simon J. (1988), Roman Spain, University of California Press, Oakland.
Kuhnel, Ernest (1960), Some observations on Buyid silks, Survey of Persian Art, Vol. XIV, Oxford university press, Oxford : 3080-3090.
Lombard, M. (2004), Les textiles dans le monde musulman du 7e au 12e siècle, École des Hautes Études en Sciences sociales, Paris.
Partearroyo, Cristina (1992), Almoravid and Almohad Textiles, Al-Andalus: The Art of Islamic Spain, Metropolitan Museum of Art , New York : 105-113.
Pope, Arthur Upham (1967), A Survey of Persian Art, Vol.XIV, Oxford University Press , Oxford.
Serjeant, Robert Bertram (1972), Islamic textile: materials for a history up to the mongol conquest, Beirut.
Shepherd, D. G. (1951), A twelfth-century Hispano-Islamic silk, The Bulletin of the Cleveland Museum of Art, 38(3), 59-62.
Shepherd, Dorothy G.(1957), A dated hispano-islamic silk, Ars Orientalis 2: 373-382.
Shepherd, Dorothy (1960), Some observations on Buyid silks, Survey of Persian Art, Vol. XIV, Oxford university press London, Oxford: 3090-3099.
Terrasse, H. (1958), Islam d'Espagne' une rencontre de l'Orient et de l'Occident, Librairie Plon, Paris.
www.clevelandart.org, Retrived:2016/01/25.
www.metmuseum.org, Retrieved: 2016/02/10.
www.vam.ac.uk, Retrieved:2015/01/30.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,413 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,016 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب