تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,508,763 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,095 |
بررسی ساختار و اجزای دفتر توجیهات در عصر صفوی | ||
پژوهش های ایران شناسی | ||
مقاله 3، دوره 5، شماره 2، آذر 1394، صفحه 33-50 اصل مقاله (731.63 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2017.59423 | ||
نویسندگان | ||
هوشنگ خسروبیگی1؛ الهه محبوب2 | ||
1دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور | ||
2دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
یکی از ابزارهای دیوان استیفا برای ثبت و ضبط دخلوخرج کشور دفاتر مالی بوده که برای تدوین آنها از شیوۀ خاصی پیروی شده است. از جملۀ این دفترها دفتر توجیهات بوده که به ثبت هزینههای جاری مملکت اختصاص داشته است. هدف این مقاله واکاوی ساختار و اجزای دفاتر توجیهات، چگونگی ثبت و ضبط آن و قوانین حاکم بر آن در عصر صفوی است. در این دفاتر، اطلاعات مربوط به هزینهها بهصورت مجزا در دو بخش «توجیهات» و «مقررات» نوشته شده است. سپس حوالهها، بروات و فرامین مالی در ذیل هر بخش بهطور جداگانه ثبت و ضبط و محل پرداخت مشخص میگردیده است. تمامی امور فوق را مستوفی کل بررسی و تصحیح میکرده تا هیچگونه خطایی در ثبت اطلاعات رخ ندهد. جامعۀ آماری ما، علاوه بر نسخ خطی و اسناد آرشیوی مربوط به علم استیفا، اسناد تشکیلات اداری آستان قدس رضوی بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ صفویه؛ تشکیلات اداری؛ دیوان استیفا؛ دفاتر مالی؛ دفتر توجیهات | ||
مراجع | ||
آملی، محمد بن محمود شمسالدین (1377ق). نفایس الفنون فی عرایس العیون، به تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
اسناد موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی. حسن بن علی. المرشد فی الحساب، نسخۀ کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ش21852. خسروبیگی، هوشنگ (1381). مستوفی و مستوفیالممالک در دورۀ قاجار، نامۀ انجمن، ش8. خوارزمی، ابوعبدالله (1362). مفاتیح العلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران، علمی و فرهنگی. دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران. رساله در حساب سیاق (1103ق.)، نسخۀ کتابخانۀ آستان قدس رضوی، ش42033. شاردن، ژان (1372). سفرنامۀ شاردن، ترجمۀ اقبال یغمایی، تهران، توس. شهشهانی، عبدالوهاب (1284ق). بحر الجواهر، چاپ سنگی، کتابخانۀ آستان قدس رضوی، ش 23829. شهیدی، سید جعفر (1364). شرح لغات و مشکلات دیوان انوری، تهران، علمی و فرهنگی. علم سیاق (مجموعه)، نسخۀ کتابخانه مجلس، ش 6543. فروغ اصفهانی، مهدی بن باقر (1378). فروغستان ، دانشنامۀ فن استیفا و سیاق، به تصحیح ایرج افشار، تهران، میراث مکتوب. فلک علاء تبریزی (عبدالله بن علی)، قانون السعاده، نسخۀ کتابخانه ملی ملک، ش 3697. فلور، ویلم (1394). تاریخچۀ مالی- مالیاتی ایران، از صفویه تا پایان قاجار، ترجمۀ مرتضی کاظمی یزدی، تهران، نشر تاریخ ایران. کرمانی، ابواسحاق غیاثالدین، سریع الحساب، نسخۀ کتابخانۀ مجلس، ش 6544. کرمانی، غیاثالدین محمد (951ق). رساله در سیاق، نسخۀ کتابخانۀ آستان قدس رضوی، ش7148. مازندرانی، عبدالله محمد بن حسن بن کیا، رسالة فلکیه، نسخۀ کتابخانۀ مجلس، ش 6541. منشی، منتجب الدین بدیع (1384). عتبه الکتبه، به تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران، اساطیر. میرزا سمیعا، محمد سمیع (1378). تذکرة الملوک، سازمان اداری حکومت صفوی، با تعلیقات ولادیمیر مینورسکی، ترجمۀ مسعود رجبنیا، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران، امیرکبیر. میهنی، محمد بن عبد الخالق (1962). دستور دبیری، به تصحیح عدنان صادق ارزی، آنقره. _________________ (1389). آیین دبیری، به تصحیح اکبر نحوی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. نصیری، میرزا علینقی (1371). القاب و مواجب دورۀ سلاطین صفویه، به تصحیح یوسف رحیملو، مشهد، دانشگاه فردوسی. نفیسی، علیاکبر (1355). فرهنگ نفیسی (ناظم الاطباء)، کتابفروشی خیام. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,946 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,827 |