پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,230 |
| تعداد مقالات | 67,766 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,211,244 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,959,197 |
بیستون؛ دی روز ... ام روز | ||
| پژوهشهای زبانی | ||
| مقاله 8، دوره 7، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 137-156 اصل مقاله (991.95 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2016.59420 | ||
| نویسنده | ||
| آژیده مقدم | ||
| استادیار گروه فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| «بیستون» علاوه بر جایگاه نام بانویی نژاده است که ذکرش در کتاب پهلوی ایادگار زریران رفته است. در این مقاله تلاش شده تا ضمن ارائۀ روش درست خوانش گونۀ پارسی میانۀ واژۀ باستانی *baga-stāna- در متون پهلوی ساسانی کتابی، مفاهیم و زمینههای فرهنگی کارکردهای کهن واژۀ نامبرده شناسایی و تداوم کاربرد آن در فرهنگ ایران امروزی پیگیری شود. گرچه تا امروز دقیقاً مشخص نشده که *baga-stāna- جایگاه ویژۀ نیایش کدام خدای ایرانی بوده، اما بر بنیاد شواهد مربوط به واژههای مشتق از ریشۀ bag- در اوستا و متون دورۀ میانه، میتوان این احتمال را داد که «بیستون»در مفهوم «دارندۀ ثروت و قدرت» به حیات خود ادامه داده باشد. این نام ایرانی در قالب نامجای و همچنین نام خاص برای مردان و زنان تا به امروز زنده است. روشی عملی برای شناسایی بازماندههای این نام در زیرفرهنگهای بومی ایران، توجه به جلوههای گوناگون فرهنگ مادی و غیرمادی و نیز گونههای گویشی است که میتوانند غبار زمان را از چهرۀ واژگان کهن بزدایند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| bagah؛ بَی(Bay)/*بِـ(Bē)/بی(Bī)؛ بیستون؛ بغستان؛ بهستان؛ نامجای؛ نام خاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Bēstūn; Yesterday … Today | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Azhideh Moqaddam | ||
| Assistant Professor of Department Ancient Iranian Culture and Languages, University Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| “Bēstūn” other than a place name is the name of a noble lady mentioned in the Pahlavi book of Ayādgār ī Zarērān. This article presents the author’s revised method of reading the Middle Persian version of the ancient *baga-stāna- in the Sassanian Book Pahlavi sources and tries to give a clear view on the signification and cultural background of this name as well as tracing it down to the culture of the present day Iran. Though it has not yet been determined to which God *baga-stāna- had been devoted, based on the Avestan and Middle Iranian words derived from the root bag-, one may suggest that “Bēstūn” continued to be used as a proper name meaning “possessing wealth and power”. A practical approach to the recognition of survivals of this name in the indigenous sub-cultures of Iran is to pay proper attention to the multiple manifestations of material and non-material cultural relics as well as dialectal variants capable of unveiling the ancient lexicon from under the dust of time. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Baga-, Bay/Bē/Bī, Bēstūn, Baγestūn, Behestān, Place names, Proper Names | ||
| مراجع | ||
|
اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان (1373). تاریخ طبرستان (التدوین فی احوال جبال شروین). مقدمه، تحشیه، تعلیقات: میترا مهرآبادی. تهران: دنیای کتاب. بهار، ملک الشعرا (به تصحیح) (1381). تاریخ سیستان. تهران، معین. بهار، مهرداد (1362). پژوهشی در اساطیر ایران، پارۀ نخست. تهران، توس. بهار، مهرداد (1369). فرنبغ دادگی، بندهش. تهران، توس. بهزادی، رقیه (1368). بندهش هندی، متنی به زبان پارسی میانه (پهلوی ساسانی). تهران، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی. بندهش ایرانی، چاپ عکسی از روی نسخۀ شمارۀ 1 تهمورس دینشاه. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. پاپلی یزدی، محمد حسین (1388). فرهنگ آبادیها و مکانهای مذهبی کشور. مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی. پاکزاد، فضل الله (1384). بندهشن، جلد 1: متن انتقادی. تهران، مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. رابینو، یاسنت لویی (1383). سفرنامه مازندران و استرآباد. ترجمۀ غلامعلی وحید مازندرانی. تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. قریب، بدرالزمان (1374). فرهنگ سغدی. تهران، فرهنگان. ماهیار نوابی، یحیی- محمود طاووسی (بی تا.). دستنویسهای پهلوی ک 20، ک 20 ب، ارداویرافنامه، بندهش و جز آن. گنجبنۀ دستنوشتههای پهلوی و پژوهشهای ایرانی 48. شیراز: مؤسسۀ آسیایی دانشگاه پهلوی شیراز. ماهیار نوابی، یحیی- دستور ک. جاماسپ آسا- محمود طاووسی (1358). دستنویس ت د 2، بندهش ایرانی، روایات امید اشاوهشتان و جز آن، بخش نخست. گنجبنۀ دستنوشتههای پهلوی و پژوهشهای ایرانی 54. شیراز، مؤسسۀ آسیایی دانشگاه پهلوی شیراز. ماهیار نوابی، یحیی (1374). یادگار زریران. متن پهلوی با ترجمۀ فارسی و آوانویسی لاتین و سنجش آن با شاهنامه. تهران: اساطیر. متنهای پهلوی، بخشهایی از بندهش، زند وهمن یشت، دینکرد. چاپ عکسی از روی مجموعۀ دستور هوشنگ. تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. 1350. مرعشی، سیدظهیرالدین (1363). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تهران، چاپ دیبا.
Bailey, H. W. 1988. “BAGA, an Old Iranian term for ‘god’, sometimes designating a specific god. i. General”. In Encyclopedia Iranica Online, ed. by Ehsan Yarshater. In print: vol. III, Fasc. 4, 403-406.
Bartholomae, Ch. 1904. Altiranisches Wörterbuch. Strassburg.
Benveniste, É. (1932). "Le mémorial de Zarēr, poéme pehlevi mazdeén". JA, vol. CCXX, 245-293.
Boyce, M. 1975-1982. A History of Zoroastrianism. Vols. 1, 2. Leiden.
Cheung, J. 2007. Etymological Dictionary of the Iranian Verb. Leiden-Boston.
Dalal, R. 2014. Hinduism: An Alphabetical Guide. India: Penguin.
Diodorus Siculus' Library of History, published in Vol. I of the Loeb Classical Library edition, 1933. http :// penelope. uchicago. Edu / Thayer / E / Roman/Texts/Diodorus_Siculus/2A*.html
Durkin-Meisterernst, D. 2004. Dictionary of Manichaean Middle Persian and Parthian. Belgium, Prebols.
Geldner, K.F. (ed.) 1896. Avesta, The Sacred Book of The Parsis. Stuttgart, Kohlhammer.
Henning, W. B. 1960. “The Bactrian Inscription”. BSOAS, XXIII, 47-55.
Henning, W. B. 1977a. “Surkh Kotal”. BSOAS 18, 366-371.
Henning, W. B. 1977b. “Surkh-Kotal and Kaniṣka.,” In W. B. Henning Selected Papers. Tehran and Liège, 632-643 (= ZDMG 115, no 1, 1965, 75-87).
Humbach, H. 2003. “The Grea1t Surkh Kotal Inscription”. In Religious themes and texts of pre-islamic Iran and Central Aasia, Studies in honour of Prof. Gherardo Gnoli, ed. By Carlo G. Cereti et al. Wiesbaden.
Jamasp-Asana, J.D.M (ed.). 1897. Pahlavi Texts, Transcription, Translation, vols I & II. Iranian Cultural Foundation. Bombay: Fort Printing Press.
Kent, R. (1953). Old Persian Grammar, Texts, Lexicon. New haven-Connecticut, American Oriental Society.
Kreyenbroek, Ph. G. 2008. “On the Construction of Zoroastrianism in Western Iran”. Bulletin of the Asia Institute, vol. 22, 47-56.
Lakshman, S. 1967. The Nighaṇṭu and The Nirukta, The Oldest Indian Treatise On Etymology, Philology And Semantics. Delhi-Varanasi-Patna, Motilal Banarsidass.
Luschey, H. 1968. “Studien zu dem Darius-Relief in Bisutun”. AMI 1, 63-94.
MacKenzie, D. N. (1971). A Concise Pahlavi Dictionary. London, Oxford University Press.
Schwarz, P. 1896-1921. Iran im Mittelalter nach den arabischen Geographen (seven volums), vol. IV. Leipzig.
Sims Williams, N. 1988. “BAGA, an Old Iranian term for ‘god’, sometimes designating a specific god. iii. The Use of Baga in Names”. In Encyclopedia Iranica online, ed. by Ehsan Yarshater. In print: vol. III, Fasc. 4, 405-406.
Skjaervo, P.O. 1997. “On the Middle Persian Imperfect” . In E. Pirart, ed., Syntaxe des Langues Indo-iraniennes anciennes. Colloque International, Sitges (Barcelona) 4-5 mai 1993, Aula Orientalis Supplementa 6, Barcelona: Editorial AUSA, 161-188.
Zimmer, St. (1988). “BAGA, an Old Iranian term for ‘god’, sometimes designating a specific god. ii. In Old and Middle Iranian”. In Encyclopedia Iranica, ed. by Ehsan Yarshater. In print: vol. III, Fasc. 4, 404-405. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,376 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,010 |
||