تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,480 |
تعداد مقالات | 70,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,020,897 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,254,619 |
راهبردهای ارتقاء کیفیت محیطی سکونتگاه های غیررسمی بر مبنای نظرات ساکنین، نمونه مطالعه: محله حصار در شهر همدان | ||
محیط شناسی | ||
مقاله 6، دوره 42، شماره 1، خرداد 1395، صفحه 81-96 اصل مقاله (1.12 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jes.2016.58101 | ||
نویسندگان | ||
حسن سجادزاده1؛ محمدسعید ایزدی2؛ محمدرضا حقی* 3 | ||
1استادیار گروه طراحی شهری، دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
2استادیار گروه معماری، دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
3دانشجوی دکترای طراحی شهری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با درک اهمیت ارتقای کیفیت محیطی سکونتگاههای غیررسمی، تلاش نموده است تا با استخراج نظرات مردم نسبت به شاخصهای کیفیت محیطی، اقدام به شناسایی اولویتها و ارائه راهبردهای مناسب نماید. روش پژوهش تحلیلی-تفسیری بوده و متغیرهای کیفیت محیطی با استفاده از پرسشنامه در یک نمونه موردی برداشت شده است. از همینرو، تعداد 200 پرسشنامه (مطابق فرمول کوکران) تهیه شده و توسط ساکنین محله حصار شهر همدان پر شده است. در ادامه، دادههای پرسشنامهها وارد نرمافزار SPSS شده و با استفاده از مدل تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. بر اساس مدل تحلیل عاملی، متغیرهای کیفیت محیطی در قالب 7 عامل «آراستگی محیط»، «خدمات ضروری»، «امنیت محیطی»، «ساختار کالبدی»، «تسهیلات رفاهی»، «کاربریهای ناسازگار» و «سرزندگی اجتماعی» دستهبندی شدهاند. همچنین بر اساس مدل رگرسیون چندمتغیره خطی، عوامل «خدمات ضروری»، «آراستگی محیط»، «تسهیلات رفاهی» و «امنیت محیطی» به ترتیب بیشترین تاثیر را در تبیین کیفیت محیطی محله حصار داشتهاند. این پژوهش پیشنهاد میدهد برای ارتقاء کیفیت محیطی سکونتگاههای غیررسمی به مواردی چون «امنیت و ایمنی»، «جلب مشارکت ساکنین»، «تصمیمگیری اختصاصی برای هر محله»، «استفاده از فرصت ارزش پایین زمین برای جانمایی تسهیلات و خدمات شهری» و «فرهنگسازی» در کنار ساماندهی کالبدی محلات توجه شود. | ||
کلیدواژهها | ||
سکونتگاه غیررسمی؛ کیفیت محیطی؛ حاشیه نشینی؛ همدان | ||
مراجع | ||
اجزا شکوهی، م. ، شیرازی، ع. ، حداد مقدم، ز. 1392. بررسی عوامل موثر بر ارتقا کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه غیررسمی، مجله جغرافیا و توسعه ناحیهای، شماره 21، صص 59-79 احدنژاد، م. ، علیپور، س. 1392. بررسی روند مداخله در مناطق اسکان غیررسمی با تاکید بر سیاست تخریب و پاکسازی، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، شماره 14، صص 21-40 احدیان، ا. ، شاکر اردکانی، ر. 1392. تقویت مدیریت محلی، راهکاری در جهت توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی، نشریه مدیریت شهری، شماره 32، صص 311-326 ایراندوست، ک. ، صرافی، م. 1386. یاس و امید در سکونتگاههای غیررسمی، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 26، صص 201-221 ایراندوست، ک. ، اعظمی، م. ، تولایی، ر. 1393. شاخصهای تعریف و تعیین سکونتگاههای غیررسمی در ایران، نشریه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شماره 21،صص 43-60 بمانیان، م. ، رضاییراد، ه. ، مهردادیان، ا. 1390. سنجش اثرات مهاجرت به عنوان مهمترین عامل در تشخیص گستره فقر شهری سکونتگاه های غیررسمی با استفاده از GIS، فصلنامه آمایش محیط، شماره 15، صص125-146 پیری، ع. ،؛ زالی، ن. ، تقیلو، ع. ا. 1391. امکانسنجی بکارگیری رهیافتهای توانمندسازی در ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی ناحیه گلشهر مشهد، نشریه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، شماره 12، صص 119-134 حاتمینژاد، ح. ، سیفالدینی، ف. ، میره، م. 1385. بررسی شاخصهای مسکن غیررسمی در ایران، نشریه پژوهشهای جغرافیایی، شماره 58، صص 129-145 حاتمینژاد، ح. حسیناوغلی، ج. 1388. بررسی تطبیقی برخی شاخصها در سکونتگاههای غیررسمی اطراف کلانشهر تهران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 12، صص 7-29 حسینزادهدلیر، ک. 1370. حاشیهنشینی: در جستجوی معنی و مفهوم، مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 45 و 46، صص 64-68 حسینی، س. ه. ، چینیچیان، م. 1390. تحلیلی از ویژگیهای اسکان غیررسمی در شهر اراک، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، شماره 5، صص 57-82 حکیمی، ه. ، پورمحمدی، م. ر. ، پرهیزکار، ا. ، مشکینی، ا. ، پورطاهری، م. 1390. ارزیابی شاخصهای کمی و کیفی مسکن در سکونتگاههای غیررسمی ایران، مجله جغرافیا و برنامهریزی محیطی، شماره 44، صص 197-210 رستمزاده، ی. 1391. ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در محلات شهری با بررسی نگرش ساکنین محلی، نشریه مدیریت شهری، شماره 29، صص 321-336 رفیعیان، م. ، سرداری، م. ر. 1387. مدلسازی رشد سکونتگاههای غیررسمی با تاکید بر سیستمهای پشتیبانی تصمیمگیری، نشریه مدیریت شهری، شماره 22، صص 61-76 زنگنهشهرکی، س. ، گلین شریفالدینی، ج. ، حسنزاده، د. ، سالاریمقدم، ز. 1393. تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونتگاههای غیررسمی منطقه کلانشهری تهران، نشریه پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 1، صص 177-196 زیاری، ک. ، نوذری، آ. 1388. ساماندهی و توانمندسازی اسکان غیررسمی شهر اهواز، نشریه پژوهشهای جغرافیای انسانی، شماره 68، صص 21-36 زیاری، ک. ، سالاروندیان، ف. ، قنبرینسب، ع. ، حبیبی، ل. 1392. بررسی و تحلیل تطبیقی تفاوتهای سکونتگاههای غیررسمی شیراز، نشریه آمایش محیط، شماره 21، صص 39-64 صداقترستمی، ک. ، اعتماد، گ. ، بیدرام، ر. ، ملاذ، ج. 1390. تدوین شاخصهای شناسایی بافتهای ناکارآمد، مجله برنامهریزی فضایی، شماره 1، صص103-120 صرافی، م. 1381. ویژگیهای حاشیهنشینی، فصلنامه هفت شهر، شماره 8، صص 88-91 صرافی، م. 1387. ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی کشور در پرتو حکمروایی خوب شهری، نشریه هفت شهر، شماره 23-24، بهار و تابستان،صص 4-14 طبیبیان، م. ، منصوری، ی. 1392. ارتقای کیفیت محیطی و رضایتمندی از زندگی در محلات جدید با اولویتبندی اقدامات بر اساس نظرهای ساکنان، نشریه محیط شناسی، دوره 39، شماره 4، صص 1-16 غمامی، م. ، خاتم، ا. ، اطهاری، ک. 1386. مدیریت یکپارچه و حل مساله اسکان غیررسمی، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران. کاظمیان، غ. ، قربانیزاده، و. ، شفیعا، س. 1391. دستیابی به توسعه پایدار محلی از طریق ظرفیت اجتماعی ساکنین و فعالان اقتصادی محله غیررسمی، نشریه مطالعات شهری، شماره 4، صص 3-12 موسوی، م. ، نظری ولاشانی، پ. ، کاظمیزاد، ش. 1389. تحلیلی بر شاخصهای کمی و کیفی مسکن در سکونتگاههای غیررسمی، نشریه آمایش محیط، شماره 11، صص 63-84 مهندسین مشاور تدبیر شهر 1385. مطالعات امکانسنجی بهسازی شهرنگر و توانمندسازی اجتماعی شهر همدان، گزارش مرحله اول و دوم، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، تهران. نقدی، ا. ، صادقی، ر. 1385. حاشیهنشینی چالشی فراروی توسعه پایدار شهری، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 20، صص 213-233 هادیزادهبزاز، م. 1384. حاشیهنشینی و راهکارهای ساماندهی آن در جهان، انتشارات آذر برزین، مشهد. Abbott, J. 2002. A method-based planning framework for informal settlement upgrading. Habitate International. Vol. 26(3), pp. 452-303
Begu, E. 2003. Assessing Feasibility Study of informal Settlements Upgrading: Are there GI Policy and Management Implications? Case Study of Windhoek, Namibia, International Institude for Geo-information Science and Earth Observation Enschede, the Netherlands
Bonaiuto, M., Fornara, F., Bonnes, M. 2003. Indexes of perceived residential environment quality and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome, Landscape and Urban Planning, Vol. 65, pp. 41-52
Bonaiuto, M., Fornara, F., Bonnes, M. 2006. Perceived residential environment quality in middle- and low-extension italian cities, Revue européenne de psychologie appliquée, Vol. 56, pp. 23-34
Bonaiuto, M., Fornara, F., Ariccio, S., Cancellieri, U., Rahimi, L. 2015. Perceived Residential Environment Quality Indicators (PREQIs) relevance for UN-HABITAT City Prosperity Index (CPI), Habitat International, Vol. 45, pp. 53-63
Dubovyk, O., Sliuzas, R., Flacke, J. 2011. Spatio-temporal modelling of informal settlement development in Sancaktepe district, Istanbul, Turkey, ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing, Vol. 66(2), pp. 235-246
Gilbert, A. 1994. The Latin America city. Latin America Bureau, London.
Marais, L., Ntema, J. 2013. The upgrading of an informal settlement in South Africa: Two decades onwards, Habitat International, Vol. 39, pp. 85-95
Owen, K., Wong, D. 2013. An approach to differentiate informal settlements using spectral, texture, geomorphology and road accessibility metrics, Applied Geography, Vol. 38, pp. 107-118
Usamah, M., Handmer, J., Mitchell, D., Ahmed, I. 2014. Can the vulnerable be resilient? Co-existence of vulnerability and disaster resilience: Informal settlements in the Philippines, International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 10, pp. 178-189
Westaway, M. 2006. A Longitudinal Investigation of Satisfaction with Personal and Environmental Quality of Life in an Informal South African Housing Settlement, Doorknob, Soweto, Habitat International, Vol. 30, pp. 175–189
Zeilhofer, P., Topanotti, V. 2008. GIS and ordination techniques for evaluation of environmental impacts in informal settlements: A case study from Cuiaba, central Brazil, Applied Geography, Vol. 28, pp. 1-15 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,347 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,896 |