تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,500 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,085,036 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,189,088 |
التزام اصیل به نکاح فضولی در فقه امامیه و قانون مدنی | ||
مطالعات حقوق خصوصی | ||
مقاله 10، دوره 46، شماره 1، فروردین 1395، صفحه 153-169 اصل مقاله (224.58 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlq.2016.57529 | ||
نویسندگان | ||
سام محمدی* 1؛ محمد فرزانگان2 | ||
1دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران | ||
2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران | ||
چکیده | ||
برابر قانون مدنی و نظر مشهور در فقه شیعه، جریان فضولی بهعنوان یک قاعده در تمامی عقود جاری است و عقد نکاح نیز از آن مستثنا نیست. در مطالعات پیرامون معاملات فضولی تمامی کوششها صرف مشخص کردن چگونگی اجازه، شرایط اجازهکننده و عقد مورد اجازه شده که گویا اصیل در این رهگذر نقشی نداشته است و یا موضعی منفعل و متأثر دارد. نگاهی گذرا به نوشتههای فقهی و حقوقی نشان میدهد که نقش ارادۀ اصیل کمرنگ و تا حدود زیادی پنهان مانده و اصولاً با تکیه بر دلایلی چون لزوم وفای به عقد و کاشفیت اثر اجازه، اصیل را تا تعیین تکلیف عقد فضولی از سوی طرف مقابل پایبند به این پیمان متزلزل و آثار منفی آن دانسته است. این پژوهش در پی آن است که با واکاوی مواد قانون مدنی و آرای فقها و حقوقدانان، به این پرسش پاسخ دهد که آیا بهواقع برابر نظر مشهور، اصیل میبایست پایبند به نکاح فضولی باشد یا قادر خواهد بود که نکاح فضولی را منحل سازد و یا اینکه با انعقاد عقد نکاحی دیگر موجبات انحلال قهری عقد فضولی سابق را فراهم آورد؟ | ||
کلیدواژهها | ||
اصیل؛ التزام؛ عقد نکاح؛ فضولی؛ کشف و نقل | ||
مراجع | ||
1. اصفهانی، بهاء الدین محمد بن حسن (1416)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، چ1، ج7، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 2. امامی،سید حسن (1364)، حقوق مدنی، چ5، ج4، تهران: انتشارات اسلامیه. 3. انصاری، مرتضی (1424)، کتاب المکاسب، چ4، ج2، قم: انتشارات دار الحکمه. 4. جبعی عاملی، زینالدین (1430)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چ1، ج2، قم: مؤسسۀ انتشارات دار العلم. 5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376)، حقوق خانواده، چ2، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، چ2، ج1، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، دائرهالمعارف عمومی حقوق- الفارق، چ1، ج4، تهران: کتابخانۀ گنج دانش. 8.. جمعی از پژوهشگران (1426)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهمالسلام، چ1، ج1، قم: مؤسسۀ دائرهالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت علیهمالسلام. 9. حسینی روحانی، سید صادق (1412)، فقه الصادق علیهالسلام، چ1، ج21، قم: دار الکتاب- مدرسۀ امام صادق علیهالسلام. 10. حسینی شیرازی، سید محمد ( بی تا)، إیصال الطالب إالی المکاسب، چ1، ج7، تهران: منشورات اعلمی. 11. حکیم، سید محسن (1416)، مستمسک العروه الوثقی، چ1، ج14، قم: مؤسسۀ دار التفسیر. 12. حکیم، سید محسن (بی تا)، نهج الفقاهه، چ1، قم: انتشارات 22 بهمن. 13. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1413)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، چ1، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 14. حلی، محمد بن حسن بن یوسف (1387)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چ1، ج3، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان. 15. خراسانی، آخوند محمد کاظم بن حسین (1406)، حاشیه المکاسب، چ1، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. 16. خمینی، سید روحالله موسوی (1409)، کتاب البیع، چ1، ج2، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی. 17. خمینی، سید روحالله موسوی (بی تا)، تحریر الوسیله، چ1، ج2، قم: مؤسسۀ مطبوعات دارالعلم. 18. خوانساری، سید احمد بن یوسف (1405)، جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، چ2، ج4، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان. 19. سبزواری، سید عبد الأعلی (1413)، مهذب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، چ4، ج24، قم: مؤسسۀ المنار. 20. شبیری زنجانی، سید موسی (1419)، کتاب النکاح، چ1، ج13، قم: مؤسسۀ پژوهشی رأیپرداز. 21. شریعت، محسن (1385)، عقد فضولی، چ1، تهران: انتشارات بهینه. 22. صادقی مقدم، محمدحسن و شکوهیزاده، رضا ( 1390)، حکم معامله فضولی و مبنای آن در حقوق انگلیس، فرانسه، آلمان و ایران، مجلۀ نامۀ مفید، ش88. 23. صدر، سید محمد (1420)، ماوراء الفقه، چ1، ج6، بیروت: دار الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع. 24. صفایی، سید حسین (1385)، قواعد عمومی قراردادها، چ4، تهران: نشر میزان. 25. صفائی ، سیدحسین و امامی، اسدالله(1387)، حقوق خانواده، چ11، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 26. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1376)، سؤال و جواب، چ1، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 27. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1409)، العروه الوثقی، چ2، ج2، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات. 28. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1421)، حاشیه المکاسب، چ2، ج1، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان. 29. عاملی کرکی، علی بن حسین (1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چ2، ج12، قم: مؤسسۀ آلالبیت علیهمالسلام. 30. عاملی، محمد بن مکی (1410)، اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه، چ1، بیروت: دار التراث- الدار السلامیه. 31. عمیدی، سید عمیدالدین بن محمد اعرج (1416)، کنز الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، چ1، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. 32. فاضل هرندی، محیالدین (1386)، ترجمه و شرح المکاسب، چ2، ج8، قم: انتشارات بوستان کتاب. 33. قمی، میرزا ابوالقاسم بن محمد حسن (1413)، جامع الشتات فی اجوبه السئوالات، چ1، ج2، تهران: مؤسسۀ کیهان. 34. قمی، میرزا ابوالقاسم بن محمد حسن (1413)، جامع الشتات فی اجوبه السئوالات، چ1، ج2، تهران: مؤسسۀ کیهان. 35. قمی، میرزا ابوالقاسم بن محمد حسن (1427)، رسائل المیرزا القمی، چ1، ج1، قم: دفتر تبلیغات اسلامی- شعبه خراسان. 36. کاتوزیان، ناصر (1379)، حقوق مدنی- قواعد عمومی قراردادها، چ5، ج2، تهران: شرکت سهامی انتشار. 37. کاتوزیان، ناصر (1384)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ12، تهران: نشر میزان. 38. کاتوزیان، ناصر (1385)، حقوق مدنی- قواعد عمومی قرارداد ها، چ7، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشار. 39. کاتوزیان، ناصر (1389)، حقوق خانواده، چ7، تهران: نشر میزان. 40. کاشف الغطاء، حسن بن جعفر (1422)، انوار الفقاهه- کتاب النکاح، چ1، نجف: مؤسسۀ کاشف الغطاء. 41. کاشف الغطاء، محمد حسین (1432)، تحریر المجله، چ2، ج5، تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه. 42. لنکرانی، محمد فاضل (1421)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله- النکاح، چ1، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهمالسلام. 43. محقق داماد، سید مصطفی و جمعی دیگر (1389)، حقوق قراردادها در فقه امامیه، چ1، ج2، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 44. محقق داماد، سید مصطفی (1387)، بررسی فقهی حقوق خانواده، چ15، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 45. محمدی خراسانی، علی (بیتا)، شرح تبصره المتعلمین، چ1، ج2، قم: انتشارات دار الفکر. 46. مروج جزائری، سید محمدجعفر (1416)، هدی الطالب فی شرح المکاسب، چ1، ج5، قم: مؤسسۀ دار الکتاب. 47. مکارم شیرازی، ناصر (1424)، کتاب النکاح، چ1، ج2، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی طالب علیهالسلام. 48. مکارم شیرازی، ناصر (1427)، دائرهالمعارف فقه مقارن، چ1، قم: انتشارات مدرسۀ امام علی بن ابی طالب علیهالسلام. 49. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410)، منهاجالصالحین، چ28، ج2، قم: نشر مدینه العلم. 50. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1418)، موسوعه الامام الخویی، چ1، ج33، قم: مؤسسۀ إحیاء الآثار الامام الخویی. 51. نائینی، میرزا محمدحسین غروی (1373)، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، چ1، ج1، تهران: المکتبه المحمدیه.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,389 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,238 |