پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,113,783 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,217,493 |
هنر و معماری ایرانی در ابنیۀ اسلامی داغستان مطالعۀ موردی: بررسی شباهت‌های هنری و معماری بومی مازندران با جنوب داغستان | ||
| پژوهش های ایران شناسی | ||
| مقاله 7، دوره 4، شماره 2، آذر 1393، صفحه 103-122 اصل مقاله (888.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jis.2015.56687 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مهدی موسوی کوهپر1؛ محمد رضا محمدی2؛ آناهیتا شاهرخی3 | ||
| 1دانشیار باستان‌شناسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشیار زبان روسی دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| چکیده | ||
| استفاده از سبکهای یکسان هنری و معماری در بناها و آثار آیینی یکی از بارزترین و مشهودترین گونه‌ها از روابط فرهنگی و تاریخی میان ملتهاست. یکی از نمونههای این پدیده شباهت هنر و معماری در ابنیۀ مذهبی مناطق شمالی ایران، به‌خصوص مازندران، با مساجد جنوب داغستان در منطقۀ قفقاز شمالی است، که با توجه به استیلای سیاسی و اجتماعی ایران تاریخی از دورۀ ساسانی تا پیش از حکومت تزارها، تحت تأثیر فرهنگ و هنر ایرانی بوده و در جغرافیای جهان ایرانی قرار دارد. جنوب این سرزمین، که از راه آبی دریایی از استانهای شمالی ایران آنچنان دور نیست، و شمال ایران به لحاظ هنری و فرهنگی مشترکات زیادی با یکدیگر دارد. در استان مازندران معماری ویژهای در برخی بناها از قبیل تکایا، حسینیهها و سقانفارها دیده میشود که شباهت زیادی به بناهای مذهبی موجود شامل مساجد و تکایا در جنوب داغستان دارد که بین قرون 17 تا 19 میلادی ساخته شدهاند. بیشتر شباهت‌ها در استفاده از کندهکاریهای چوبی، حکاکی و نقاشی در تزئینات داخلی بنا، بر روی ستون، سرستون، بدنه و سقف و یکسانی شکل پلان است که از دوران صفوی ابتدا در مازندران و سپس در داغستان شکل گرفته است. این نوع سبک را امروزه در داغستان همچنان پرسیسکی یا ایرانی مینامند. این شباهت هنری نشانگر ارتباط هنرمندان و فرهیختگان ایرانی و داغستانی با یکدیگر و نقش ایرانیان در توسعۀ فرهنگی و مذهبی داغستان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هنر ایرانی و اسلامی؛ معماری آیینی؛ روابط فرهنگی؛ ایران؛ قفقاز | ||
| مراجع | ||
|
آقا قدسی بادکوبی، عباسقلی (1382). گلستان ارم، تهران، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه. آکینر، شیرین (1367). اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ترجمۀ محمد حسین آریا، تهران، علمی و افشار نادری، کامران (1381). معماری ایران، به کوشش نصراالله کسراییان، چاپ اول، تهران، نشر آگه. الیاده، میرچا (1368). افسانهی واقعیت، ترجمۀ نصرالله زنگویی، چاپ اول، تهران، پاپیروس. (1384). امر قدسی و هنرمند مدرن در جستجوی امر قدسی ناشناخته، ترجمۀ ابوالفضل حری، زیباشناخت، ش 13، 57-89. امیراحمدیان، بهرام (1376). جغرافیای قفقاز، تهران، وزارت خارجه. پیرزاد، احمد (1388). نگرشهای آیینی و مذهبی در سقانفارهای مازندران، کتاب ماه هنر، بهمن، 81-93. جوادی، محمد هادی (1382). بناهای کرانۀ جنوبی دریای خزر، تهران، چاپ نگین. رحیم زاده، معصومه (۱۳۷۳). سقانفار نوعی معماری آیینی، وقف میراث جاویدان، ش: ۵، ۱۳۲-۱۳۶. (1382). سقاتالارهای مازندران منطقه بابل وجهی از معماری آیینی، ادارۀ کل میراث فرهنگی استان مازندران. رضا، عنایت‌االله (۱۳۶۵). ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، تهران، علمی و فرهنگی. ستوده، منوچهر (1349). از آستارا تا استرآباد، جلد 4، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. فشارکی، پریدخت (1356). جغرافیای اقلیمی، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تربیت معلم. قبادیان، وحید (1382). بررسی اقلیمی ابنیۀ سنتی ایران، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران. کاظمزاده، حامد (1388). داغستان، مرزبان شمالی ایران‌زمین، فروزش، ش2، بهار، 66 ـ 71. مرعشی، میرظهیرالدین (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، به کوشش محمدحسین تسبیحی، مؤسسۀ مطبوعاتی شرق. مینورسکی، ولادیمیر (1365). تاریخ شروان و دربند، ترجمۀ محسن خادم، تهران، بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی. نیستانی، جواد (1392). چهرههای ضحاک در سقانفارهای مازندران، مجموعۀ مقالههای نخستین همایش ملی هنر. ورجاوند، پرویز (1366). تکیه‌ها، دایرة‌المعارف تشیع، زیر نظر احمد صدر حاج سیدجوادی، به کوشش کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. وفایی، شهربانو (1381). سیمای میراث فرهنگی مازندران، تهران، میراث فرهنگی. یوسف نیاپاشا، وحید (1385). پیمایشی بر نقوش کوماچه‌سر در سقانفارهای مازندران، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری. یکتائی، مجید (1384). شهر باستانی دربند و حصار آن، بررسی‌های تاریخی، سال هفتم، ش1، 19-27. Абдуллаев, Байрам. 2009. Соколенок, РИА ДАГЕСТАН, 19: 32-48.
Дебиров, П.М. 1976. Резьба по дереву в Дагестан, Махачкала.
Лавров, Л. И. 1951. Формы жилища у народов Северо-Западного Кавказа до середины XVIII века, Советская этнография.№ 4.
Любимова, Г.Н. 1961. Култовые постройки агульских селений горногоДагестана Памятники культуры, выл.3, Махачкала.
Магомедов, Г.Н. Хан. 2001. Архитектура Дагестана, по материалам экспедиции 1950 года, Москва.
Рамазанов Х. Х., А. Р. Шихсаидов, 1964. Очерки истории Южного Дагестана. Махачкала: Дагестанский филиал Академии наук СССР. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,135 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,043 |
||