پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,228 |
| تعداد مقالات | 67,747 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,076,132 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,810,999 |
تأثیر تقسیمات کشوری جدید بر پراکنده‌رویی شهری (مطالعه موردی: شهر بجنورد) | ||
| نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
| مقاله 8، دوره 19، شماره 2، تیر 1393، صفحه 103-116 اصل مقاله (2.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2014.55396 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد مهدی عزیزی* 1؛ سیما یارمحمدی2 | ||
| 1استاد دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| پراکنده‌رویی شهری به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های برنامه‌ریزان شهری در دوران معاصر است که تحت تأثیر مجموعه‌ای پیچیده از عوامل مختلف قرار دارد. از جمله این عوامل، دولت و تصمیمات سیاسی است. شهر با تغییر جایگاه در سطوح تقسیمات کشوری، از روند رشد آرام خود خارج شده و از طریق برخی عوامل برون‌زا به سمت گسترش افقی هدایت می‌شود. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا تغییر در تقسیمات کشوری می‌تواند در بروز پدیده پراکنده‌رویی در شهر تأثیرگذار باشد؟ و این اثرگذاری از طریق چه عواملی صورت می‌گیرد؟ شهر بجنورد، که در سال 1383 پس از تقسیم استان خراسان، از مرکز شهرستان به مرکز استان ارتقاء یافت، به عنوان نمونه موردی انتخاب گردیده است. برای اندازه‌گیری میزان پراکنده‌رویی شهر بجنورد با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی، مقادیر عددی 15 متغیر در 27 ناحیه شهری سال 1383 و 31 ناحیه شهری سال 1390 استخراج گردید. سپس متغیرها در چهار عامل تراکم، دسترسی، مرکزیت و اختلاط کاربری دسته‌بندی شدند. مقایسه نتایج در دو دوره فوق نشان می‌دهد که در مجموع، پراکنده‌رویی شهر بجنورد افزایش یافته است. رشد مهاجرت‌ها، گسترده شدن ساختار دولت، لزوم تأمین خدمات متناسب با نقش و عملکرد منطقه‌ای این شهر، و افزایش سرسام‌آور قیمت زمین و مسکن، از علل تأثیرگذار بر گسترش کالبدی شهر پس از مرکزیت بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پراکنده‌رویی شهری؛ تقسیمات کشوری؛ تحلیل عاملی تاییدی؛ متغیرها و عوامل؛ شهر بجنورد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Effects of a Country's New Divisions on Urban Sprawl: The Case Study: Bojnourd City, Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Mehdi Azizi1؛ Sima Yarmohammadi2 | ||
| 1Ph.D., Professor, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran | ||
| 2M.S. in Urban Planning, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| Urban sprawl has been one of the most important concerns of urban planners in recent decades, affected by a complex set of factors. Although this phenomenon can be seen in both developed and developing countries, but the causes and levels are different. Many social, economic and political factors have been expressed to explain his phenomenon by scholars. One of the factors caused urban sprawl can be governments and their policy decisions. This factor has had the largest portion in the expansion of this phenomenon in Iran in recent decades. In recent years, the government has decided to establish some new provinces, resulting in the new role for some cities to be new centers for the newly established provinces. Such decision may affect the process of intensive urban sprawl. This paper aims to answer the question of whether such changes can increase urban sprawl and what factors are the causes and effects. The city of Bojnourd, located in the north-east region of the country, has been selected as a case study. After the formation of Northern Khorasan Province in 2004, this city was selected to be the center of the newly established province. Since then, the population growth and expansion of the city was accelerated. The amount of the city sprawl was measured in two periods, 2004 and 2011. Using the literature review, and based on the comprehensive studies of Ewing, Torrens, Galster and Frenkel and Ashkenazi, 15 variables were selected in accordance with the research objectives, and possible access to related data and information. It should be noted that these variables for measuring sprawl are adjusted according to circumstances of Iran by some native researchers. The needed data of variables in 27 districts of the city in 2004, and 31 districts in 2011 were extracted. Using confirmatory factor analysis, four factors of the density, accessibility, mixed use and centrality were classified and analyzed. Comparing the results of two periods shows that in total, urban sprawl of Bojnourd increased, and both centrality and mixed-use factors have been the greatest impacts on the area sprawl in recent years. This was due to the distance of new constructions from downtown, as well as the scattered land uses occured. The survey of the effective factors on the spatial and physical structure of the city and changes in the two the period, before and after the centrality of the new province, shows several impacts. Among these impacts are intensive increase in immigration, growth of informal settlements, extension of government organizations, increase in governmental construction, resulting from the necessary provision of employees housing, the need to provide specialized services in the fields of commercial, industrial, healthcare and education. Furthermore, as a result of the change in the regional role of the city, excessive increase in land and housing values has also been the effective cause on physical development of the city after being as the capital of the province. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| urban sprawl, Country's New Divisions, Confirmatory Factor Analysis, Bojnourd | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، قادر؛ عزیزی، محمد مهدی و زبردست، اسفندیار (1389)، بررسی تطبیقی پراکنده رویی در سه شهر میانی ایران؛ نمونه موردی: شهرهای اردبیل، سنندج، کاشان، نشریه نامه معماری و شهرسازی، شماره پنجم، صص 43-25.
احمدی، قادر (1389)، تبیین علل پراکنده‌رویی شهرهای میانی ایران؛ با تاکید بر سیاست های زمین شهری، رساله دکتری شهرسازی، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا
اطهاری، کمال (1379)، به سوی کارآمدی دخالت دولت در بازار زمین شهری، فصلنامه اقتصاد مسکن، شماره 18، سازمان ملی زمین و مسکن.
پیله‌ور، علی‌اصغر (1387)، ارتقایابی مرکزیت ناحیه ای و تحولات ساختاری-کارکردی شهر؛ مورد بجنورد، رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
تقوایی، مسعود؛ سرایی، محمد حسین (1385)، گسترش افقی شهر وظرفیت های موجود زمین، نشریه پژوهش های جغرافیایی، شماره 55، صص152-133.
رهنمایی، محمدتقی (1373)، دولت و شهرنشینی؛ نقدی بر نظریه عناصر شهری قدیم و سرمایه داری بهره بری هانس بوبک، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 32.
رهنمایی، محمدتقی (1388)، دولت و شهرنشینی در ایران ؛ مبانی و اصول کلی نظری توسعه شهر و شهرنشینی در ایران، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، صص 165-143.
زبردست، اسفندیار و شادزاویه، هادی (1390)، شناسایی عوامل موثر بر پراکنده رویی شهری و ارتباط آن با ساختار فضایی شهر؛ نمونه مورد مطالعه: شهر ارومیه، نشریه نامه معماری و شهرسازی، شماره هفتم، صص 112-89.
زبردست، اسفندیار؛ حبیبی، سارا (1388)، بررسی پدیده پراکنده‌رویی و علل آن در شهر زنجان، نشریه هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، شماره 38، صص 124-115.
شکویی، حسین (1373)، دیدگاه های نو در جغرافیای شهر، جلد اول، انتشارات سمت، تهران.
ضیائی، محمود (1379)، تبیین نقش و جایگاه دولت در توسعه شهر و شهرنشینی در ایران، رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ فرجی دارابخانی، محمد (1385). شهرهای اداری- سیاسی و ناپایداری شهری، نشریه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره ششم، صص 178- 155.
ماجدی، حمید (1378)، زمین مساله اصلی توسعه شهری، فصلنامه آبادی، شماره 33، مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران.
محمدزاده تیتکانلو، حمیده (1388)، بررسی راهبردی توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی (مناطق حاشیه نشین) شهرهای استان خراسان شمالی، وزارت کشور، استانداری خراسان شمالی. مرکز آمار ایران، سرشماری نفوس و مسکن سال‌های 90-1384.
مستوفی الممالکی، رضا (1380)، شهر و شهرنشینی در بستر جغرافیای ایران، انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، تهران.
مهندسین مشاور نقش جهان- پارس (1388)، طرح توسعه و عمران (جامع) شهر بجنورد.
Brueckner, J. K. and Kim, H. (2003) Urban Sprawl and the Property Tax. International Tax and Public Finance 10, 5-23. Burchell, R. (1998) Costs of Revisited: the Evidence of Sprawl Negative and Positive Impacts, Transit Cooperative Research Program Transportation Research Board, Washington D.C.
Byun, P., Esparza, A. (2005) A Revisionist Model of Suburbanization and Sprawl The Role of Political Fragmentation, Growth Control, and Spillovers. Journal of Planning Education and Research, 24:252—264.
Carruthers, J., Ulfarsson, F. (2002) Fragmentation and Sprawl: Evidence from Interregional Analysis, Growth and Change Vol. 33. 312-340.
Downs, A. (1999) Some realities about sprawl and urban decline. Housing Policy Debate, 10:4, 955-974.
European Environment Agency (2006) Urban Sprawl in Europe, the Ignored Challenges. European Commission, Copenhagen.
Ewing, R. (2008) Characteristics, Causes, and Effects of Sprawl: A Literature Review. Environmental and Urban Studies vol 21(2):1–15.
Ewing, R., Pendall, R., Chen, D. (2002) Measuring sprawl and its impact. Vol 1, Smart Growth America, Washington D.C, www.smartgrowthamerica.org.
Frenkel, A., Ashkenazi, M. (2007) The integrated sprawl index: measuring the urban landscape in Israel. Ann Reg Sci 42: 99-121.
Fulton, W., Pendall, R., Nguyen, M., Harrison, A. (2001) Who Sprawls most? How Growth Patterns Differ Across the U.S, center for urban and metropolitan policy, the Brooking Institution, Washington D.C.
Galster, G., Hanson, R., Ratcliffe, M., Wolman, H., Coleman, S., Freihage, J. (2001) Wrestling Sprawl to the Ground: Defining and measuring an Elusive Concept. Housing Policy Debate, 12:4, 681-717.
Glaeser, E., Kahn, M,. Chu, Changchun (2001) Job Sprawl: Employment Location in U.S Metropolitan Area, Center for Urban and Metropolitan Policy. The Brooking Institution, Washington D.C.
Kahn, M. (2001) Dose Sprawl Reduce the Black/White Housing Consumption Gap?, Housing Policy Debate, Vol. 12. No. 1, 77-86.
Lungo, M. (2001) Urban Sprawl and Land Regulation in Latin America, Land Lines, Vol 13, No. 2.
Kolbe, Laura. (2006) Helsinki: from provincial to national centre. In: Planning twentieth century capital cities, edited by David L. A. Gordon, 73-87. New York: Routledge.
Pence, J. (2008) Measuring Omaha, Nebraska's Urban Sprawl from 1990-2000, ProQuest, Ann Arbor.
Pendall, R. (1999). Do land use controls cause sprawl?, Environment and Planning, No. 26, 71-555.
Sierra Club (2001) Stop Sprawl: New Research on Population, Suburban Sprawl, and Smart Growth. URL: www.sierraclub.org/sprawl/. Torrens, P. M. (2008) A Toolkit for Measuring Sprawl.
Applied Spatial Analysis, 1, 5-36.
Zebardast, E. (2006) Marginalization of the Urban Poor and the Expansion of the Spontancous Settlements on the Tehran Metropolitan Fringe. cities, Vol. 23, No. 6, 439-454.
Zhang, T. (2000) Land Market Forces and Government’s Role in Sprawl The Case of China. Cities, Vol. 17, No. 2, 123-135. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,964 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4,653 |
||