تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,504,670 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,702 |
مدرنیته و تأثیر آن بر هویتیابی زنان در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی پارک ائلگلی تبریز) | ||
پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری | ||
مقاله 4، دوره 2، شماره 3، مهر 1393، صفحه 343-370 اصل مقاله (1.56 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی - کاربردی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2014.53060 | ||
نویسندگان | ||
طلا رشیدی* 1؛ عباس ملک حسینی2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، گروه برنامهریزی شهری، اراک، ایران. | ||
2دکتری برنامهریزی شهری، عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملایر، گروه برنامهریزی شهری | ||
چکیده | ||
اگر مدرنیته را منش و شیوة زندگی امروزی و جدید که بهجای شیوة کهن نشسته و آن را نفی کرده است تعریف کنیم، درمییابیم که دگرگونیهای مداومی داشته و هرگز دستیافتنی نبوده است. این پدیده در مسیر تاریخی خود با مسئلۀ تغییر شکل شهرها و رشد شهرنشینی و پیدایش نهادهای جدید اجتماعی، حضور مردم در عرصههای مختلف و ایجاد نظامهای قانونی همراه شده است. مدرنیته همۀ ابعاد زندگی را در جهان و بهویژه در کشورهای جهان سوم مانند ایران دگرگون کرده است. یکی از مهمترین دگرگونیها در شهرهای ایران حضور زنان در فضای عمومی شهری است. هدف این مقاله بررسی دگرگونیهای شکلگرفته در عرصههای عمومی شهری، به عنوان عرصۀ تجلی مدرنیته برای پذیرش زنان است. برای بررسی این تحولات، پارکهای شهری به عنوان یکی از مهمترین فضاهای شهری مدرن که از نتایج مدرنیته بهشمار میرود، انتخاب شده است. تأکید در اینجا بر دگرگونیهای عرفی و ساختاری حاکم بر جامعه و نیز تأکید بر انتخابی بودن حضور در عرصۀ عمومی است. به عبارت دیگر، پیدایش نهادهای مدرنی مانند دانشگاهها و مراکز آموزشی و نیز وارد شدن زنان به بازار کار، حضور آنها در عرصۀ عمومی را تا حد زیادی اجتنابناپذیر کرده است. ولی اینها نمیتواند تنها عوامل گریزناپذیر حضور گستردۀ زنان در عرصۀ عمومی شهری باشد؛ بلکه دگردیسی در عرفها، علایق، رفتار و سبک زندگی نیز تأثیر زیادی در این حضور دارد. روش تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیتِ تحقیق، توصیفی - تحلیلی و از نوع پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از روشهای اسنادی و پیمایشیِ پرسشنامه و مصاحبه و روشهای میدانی مشاهده و تجربۀ زیسته استفاده شده است. جامعۀ آماری از طریق توزیع پرسشنامه و بهصورت نمونهگیری تصادفی ساده از زنان استفادهکننده از پارک ائلگلی بهصورت تخمین شخصی 196 نفر بوده است. بر اساس نتایج تحقیق، درست است که دربارۀ نحوۀ حضور زنان امروزی در فضاهای عمومی نسبت به زنان سنتی دگرگونیهای زیادی حاصل شده است؛ زنان از «چهاردیواری» و «اندرونی» بیرون آمدهاند و امکاناتی مانند رادیو، تلویزیون، اینترنت، ماهواره و غیره شکلهای جدیدی از رابطه و فرصتهای زیادی برای ارتباط با بیرون از خانه را برای آنان فراهم آورده است. با وجود این، غالب زنان استفادهکننده از پارکها همراه خانواده به پارک میروند. البته درصد کمی از زنان نیز اظهار داشتهاند که بهتنهایی در پارکها حضور پیدا میکنند که نشاندهندۀ تأثیرات پنهان مدرنیته در شکستن بسیاری از بتهای ذهنی و ارزشهای سنتی حداقل در بخشی از جامعه است. یعنی با وجود اینکه حضور گستردۀ زنان در فضاهای عمومی ناشی از ضرورتهای مدرنیته است، اما بخشی از جامعۀ زنان حضور در فضاهای عمومی مانند پارک را به عنوان فرصتی برای آزادی، استقلال و هویتسازی مستقل از مردان برای خود میدانند؛ مانند کسانی که برای پرسهزنی، دوستیابی، دیده شدن و دیدن به پارک میروند. | ||
کلیدواژهها | ||
پارک؛ تبریز؛ زنان؛ فضای عمومی شهری؛ مدرنیته | ||
مراجع | ||
اباذری، یوسف؛ صادقی فسایی، سهیلا؛ حمیدی، نفیسه؛ (1387). احساس ناامنی در تجربۀ زنان از زندگی روزمره، پژوهش زنان، دورۀ ششم، شمارۀ 1. احمدی، بابک؛ (1377). معمای مدرنیته، انتشارات نشر مرکز، تهران، چاپ اول. بهنام، جمشید؛ جهانبگلو، رامین؛ (1382). تمدن و تجدد (گفتوگو)، انتشارات مرکز، تهران، چاپ اول. بهنام، جمشید؛ (1386). ایرانیان و اندیشۀ تجدد، نشر و پژوهش فرزانروز، تهران، چاپ سوم، چاپ اول به سال 1375. پوراحمد، احمد؛ اشرفی، یوسف؛ رشیدی، طلا؛ (1392)، دگرگونیهای حضور زنان در فضای عمومی شهری موردکاوی: پارک ائلگلی و خاقانی تبریز، فصلنامۀ زن در توسعه و سیاست، دانشگاه تهران، دورۀ 11، شمارۀ 3، پاییز 1392. پیران، پرویز؛ (1384). نظریۀ شهر در ایران (سخنرانی)، جستارهای شهرسازی، شمارۀ 12. جابریمقدم، مرتضیهادی؛ (1386). شهر و مدرنیته، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، چاپ اول به سال 1384، تهران. جاروندی، رضا؛ فرقانی، نازفر؛ (1387). مقایسۀ انگیزههای سفر در میان دو نسل جوان و بزرگسال: مطالعۀ موردی مسافران شهر شیراز، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شمارۀ 2. جهانبگلو، رامین؛ (1376). مدرنها، انتشارات مرکز، چاپ اول، تهران. ----------؛ (1381). سیاست مدرنیته و مدرنیته سیاسی، نشریۀ بازتاب اندیشه، شمارۀ 29. حبیبی، سیدمحسن؛ (1373). نخستین پژواک مدرنیته در ایران، نشریۀ گفتوگو، شمارۀ 3. حسن بیگی، م؛ (1366). تهران قدیم، تهران، انتشارات ققنوس. رحمتآبادی، الهام؛ (1387). از اندرونی تا عرصۀ عمومی، نشریۀ جستارهای شهرسازی، شمارۀ 25-24. رهنمایی، محمدتقی؛ اشرفی، یوسف؛ (1386). فضاهای عمومی شهر و نقش آن در شکلگیری جامعۀ مدنی از دیدگاه برنامهریزی شهری، نشریۀ انجمن جغرافیایی ایران، سال پنجم، شمارههای 15 و14. شهری، جعفر؛ (1367). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم: زندگی، کسبوکار، جلد 1، انتشارات اسماعیلیان، تهران، چاپ اول. عظیمیآرانی، حسین؛ (1383). ایران امروز در آیینۀ مباحث توسعه (برای حل بحرانهای کوتاه و بلندمدت اقتصادی چه باید کرد؟)، انشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چاپ سوم. کاظمی، عباس؛ اباذری، یوسف؛ (1383). زندگی روزمره و مراکز خرید در شهر تهران، نشریۀ نامۀ انسانشناسی، سال سوم، شمارۀ 6. ﻛﺎﻇﻤﻲ، مهروش؛ (1384). روﻳﻜﺮدی ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟۀ ﺟﻨﺴﻴﺖ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آن در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻀﺎ (ﻧﻤﻮنۀ تحت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ: ﭘﺎرک ﻓﺠﺮ ﺗﺒﺮﻳﺰ)، ﻧﺸﺮﻳۀ ﻫﻮﻳﺖ ﺷﻬﺮ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎرۀ 4، ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 88. گنجی، اکبر؛ (1375)، سنت، مدرنیته، پستمدرن: گفتوگوی اکبر گنجی با داریوش آشوری، حسن بشرویه، رضا داوری، موسی غنینژاد، دفتر نخست، انشارات مؤسسۀ فرهنگی صراط، چاپ اول، اسفند 1375، تهران. محمدپور، احمد؛ بهمنی، مریم؛ (1389). زنان پاساژ و مصرف نشانهها، فصلنامۀ شورای فرهنگی اجتماعی زنان، سال دوازدهم، شمارۀ 47. Alizadeh, Hoshmand; (2007). Changes conceptions of women’s public space in the Kurdish city, Cities, Vol. 24, No. 6.
Henaff, Marcel; Strong Tracy, B.; (2001). Public Space and Democracy, University of Minnesota Press, Minneapolis, London.
Panu, Lehtovuori; (2005). EXPERIENCE AND CONFLICT: The dialectics of the production of public urban space in the light of new event venues in Helsinki 1993–2003, Helsinki University of Technology: Centre for Urban and Regional Studies Publications, Espoo, Finland.
Worpole, Ken; Greenhalgh, Liz; (1996). The Freedom of the City, Demos, London.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,906 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,092 |