پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,226 |
| تعداد مقالات | 67,698 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,007,152 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,688,503 |
داده های زمینگرمایی ایران و تعبیرهای زمینساختی آن | ||
| فیزیک زمین و فضا | ||
| مقاله 4، دوره 24، شماره 1 - شماره پیاپی 916، فروردین 1377 اصل مقاله (525.5 K) | ||
| نویسندگان | ||
| جمشید حسن زاده؛ رویا ظریفی؛ صغری اسماعیلی فرد* | ||
| چکیده | ||
| مطالعة نحوة توزیع شار گرما که از زیر شاخه های مهم ژئوفیزیک است در ایران سابقة زیادی ندارد و پیش از این فقط در مورد مناطق نفت خیزجنوب کشور انجام شده است. در این مقاله داده های دمای ته چاههای نفت وگاز مربوط به ایران مرکزی‘ گپه داغ‘ دشت ساحلی خزر و دشت مغان برای محاسبه شیو زمینگرمایی این مناطق مورد استفاده قرار گرفته و نتایج حاصل با اطلاعات مربوط به زاگرس- خلیج فارس مقایسه شده است. دامنه و نحوة تغییر شارگرما در ایران بر خلاف آنچه که نقشه جهانی توزیع شارگرما نشان می دهد بسیار گسترده است و پیچیدگیهایی دارد که نتیجة تنوع زمینساختی ایران است . مقدار شیو زمینگرمایی ناحیه ای در بخشهای شمالی کشور‘ شامل کپه داغ‘ نوار ساحلی خزر‘ دشت مغان و شمال ایران مرکزی یکنواخت و میانگین آن حدودCkm-1 25ْ است. البته در مورد کوههای البرز هنوز شیو ناحیه ای ناشناخته است ولی بر اساس ذوب بخشی در گوشتة بالایی و پوسته در کوارتز مقدار آن به احتمال بیش از نواحی مجاور آن است. این داده ها برای جنوب ایران مرکزی ‘ کمربند دگرگونی سنندج – سیرجان و زاگرس خرد شده هنوز وجود ندارد. تغییر شیو زمینگرمایی در زاگرس بسیار گسترده است. روند عمومی پربندهای شیو در زاگرس به تقریب شیو زمینگرمایی در زاگرس شرقی و همچنین بخش مجاور آن در خلیج فارس در مقایسه با بخشی که در غرب خطوارة قطر- کازرون قرار دارد بیشتر است. اگر چه نفوذ گنبدهای نمک در ترازهای مختلف پوشش رسوبی سبب رسانش مؤثرتر گرما می شود ولی سری هرمز به علت غنی بودن از اورانیوم توان بیشتری در ایجاد گرمای پرتوزاد نسبت به سنگهای عادی پی سنگ متبلور قاره دارد و در نتیجه‘ به عنوان عامل اصلی بی هنجاری گرمایی ناحیه ای در شرق زاگرس- خلیج فارس شمرده می شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پختگی هیدروکربن؛ تولید گرمای پرتوزا؛ شارگرما؛ شیو زمینگرمایی؛ ضخامت پوسته؛ گنبد نمکی؛ گوشتة بالایی گرم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| - | ||
| چکیده [English] | ||
| Study of heat flow at the earth's surface is an important discipline of geophysics. Prior to the present work, such studies were limited only to southern Iran. In this paper, bottom-hole temperatures of oil and gas wells in north central Iran, Kopeh Dagh, Caspian coastal plain, and Moghan plain are used for the first time to calculate geothermal gradients; and the results are compared with those reported from the Zagros-Persian Gulf area. The range and pattern of gradient variations in Iran is more complicated than what is represented in the global heat flow map. This intricatensess is a reflection of diverse tectonic histories of the different structural zones. In most parts of northern Iran including Kopeh Dagh, Moghan Plain, and north central Iran gradient values are 25 °Ckm-1 or higher. For Gilan area in the Caspian coastal plain a value of 19 °Ckm-1 is obtained. There is no data for the Alborz Mountain Range yet, but considering crustal and upper mantle partial melting in the Quaternary, thermal gradient values are expected to be at the high side of the above mentioned range or even higher. There is no geothermal data for southern central Iran, the Sanandaj-Sirjan metamorphic belt and the Zagros thrust zone. However, a more complete set of data is available for the folded Zagros-Persian Gulf. Geothermal gradient is highly variable in the Zagros and contours generally stretch parallel to structural trend, with values increasing to the south as the Moho depth decreases. Average thermal gradient is considerably higher in the eastern Zagros-Persian Gulf relative to the area situated to the west of the Qatar-Kazeroon lineament. The regional thermal anomaly in the east coincides with the closely spaced salt domes, either exposed or still unbreached. Salt domes not only cause more effective heat conduction, but also in the case of the Hormoz series, they have a great potential of radioactive heat generation due to their remarkable enrichment in uranium. The anomalously high geothermal gradients is the reason why gaseous hydrocarbons are dominant in the eastern Zagros-Persian Gulf region. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| crustal thickness, Geothermal gradient, heat flow, hot upper mantie, hydrocarbon maturation, radioactive heat generation, Salt dome | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,220 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,304 |
||