
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,711 |
تعداد مقالات | 72,498 |
تعداد مشاهده مقاله | 130,318,803 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,773,926 |
توسعه و امر اجتماعی؛ با تمرکز بر برنامهریزی توسعه در عصر پهلوی دوم | ||
مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 اردیبهشت 1404 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jisr.2025.388528.1576 | ||
نویسندگان | ||
منصور طبیعی* 1؛ نادیه رضایی2؛ محمدتقی ایمان3؛ جهانگیر جهانگیری1 | ||
1دانشیار، بخش جامعهشناسی، دانشکده اقتصاد، کارآفرینی و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری بخش جامعهشناسی دانشکده اقتصاد، کارآفرینی و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز | ||
3استاد، بخش جامعهشناسی، دانشکده اقتصاد، کارآفرینی و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
چکیده | ||
این مقاله به شکست توسعه یا توسعه شکست در ایران دوران پهلوی دوم در نسبت با جایگاه امر اجتماعی در برنامهریزی عمرانی میپردازد. بهلحاظ زمانی، دورانی را بررسی میکند که عملاً برنامهریزی توسعه در ایران آغاز شد و آن را تا انقلاب 1357 پیگیری میکند. برای تحلیل این بازه زمانی سه دههای، از صورتبندی نظری امر اجتماعی در سنت جامعهشناسی تا دونزلو بهره برده است. از نظر روششناختی، این پژوهش مطالعهای تاریخی است که مشخصاً از الگوی روششناختی تاریخ مفاهیم کوزلک و تاریخ فضایی اِلدِن بهره میبرد که منجر به استراتژی تحلیلی زمانی- فضایی میشود و روشهای استفادهشده در آن نیز مطالعه کتابخانهای، تحلیل اسناد و تحلیل ثانوی بوده است. مهمترین نتایج این پژوهش، از این قرار است که نخست، رد شکست پروژه برنامهریزی عمرانی- توسعهای را باید در خود فرآیند شکلگیری تا اجرای آن گرفت؛ دوم آنکه ایده برنامهریزی توسعه در ایران، باوجود آنکه دغدغهای درونی بود، پس از جنگ جهانی دوم، عمیقاً تحت تأثیر فضای گفتمانی جهانی توسعه قرار گرفت و مسیری را رفت که اغلب دغدغهها و اولویتهای درونی جامعه ایرانی در توسعه را به حاشیه میبرد یا نادیده میگرفت؛ سوم، چشمانداز رشدگرایانه- مدرنیزاسیونی برنامهریزی در ایران، عملاً توجه به اقتضائات اجتماعی ضروری در ایران را نادیده گرفته و نهتنها نتوانست به نهادینهسازی برنامهریزی و اهداف توسعه در آن منجر شود، بلکه عملاً به نهادزدایی گسترده دامن زد؛ درنهایت آنکه دولت رفاه پهلوی نتوانست به «بهنجارسازی جامع» منجر شود که ریسکهای حاصل از توسعه را که میتوانست منجر به بیگانگی، طرد و محرومسازی شود، کاهش دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
امر اجتماعی؛ برنامهریزی توسعه؛ بهنجارسازی؛ تاریخ فضایی؛ عصر پهلوی دوم | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 43 |