پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 163 |
| تعداد شماره‌ها | 6,762 |
| تعداد مقالات | 72,830 |
| تعداد مشاهده مقاله | 131,687,062 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,448,240 |
تحلیل و ارزیابی نقش و کارکرد قاعدۀ لطف در روش کلامی تفاسیر عدلیه در قرن ششم | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 57، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 481-500 اصل مقاله (600.29 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2025.387206.670413 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد تقی موسوی کراماتی* 1؛ سید محمد باقر موسوی کراماتی2 | ||
| 1استادیار، گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترا، فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| قاعده لطف از قواعد مهم کلام عدلیه به شمار می‌رود که اثبات بخشی از آموزه‌ها و عقاید دینی خود را از آن وام می‌گیرد. از جمله آنها می‌توان به وجوب تکالیف دینی، ضرورت بعثت انبیا، عصمت آنان، وجوب نصب امام و … اشاره کرد. نوشتار حاضر می‌کوشد رویکرد مفسران عدلیه را نسبت بدین مساله بازجوید و بازتابنده نوع کارکردی باشد که در بخش تفسیری عدلیه از این مساله وجود دارد. به طور کلی انعکاس قاعده لطف در تفاسیر در دو صورت هستی‌شناختی لطف و مصداق‌شناختی آن رخ نموده‌است. در بخش هستی‌شناختی موضوعات مهمی چون وجود لطف، وجوب لطف، گستره لطف، لطف و اختیار، لطف و قدرت، عذاب الهی و لطف در کانون توجه مفسران قرار گرفته‌است. در بخش مصداق‌شناختی، موضوعاتی مانند ثواب و عقاب، پیامبران، معجزه، قرآن، عصمت، فرشتگان، نماز، و بلا را برشمرده‌اند. طبق یافته‌های نوشتار حاضر مفسران بر آن بوده‌اند تا با بهره‌مندی از قاعدۀ لطف وجه حکمت‌شناختی بعضی از مسائل قرآنی روشن سازند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| لطف؛ هستی‌شناختی؛ مصداق‌شناختی؛ عدلیه؛ مفسران | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (1407)، شرح نهج البلاغه. بیروت: دارالجبل.
ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367)، النهایه. قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408)، روض الجنان و روح الجنان. مشهد: آستان قدس رضوی.
بحرانی، میثم بن علی (1406)، قواعد المرام فی علم الکلام. قم: مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی.
برنجکار، رضا (1402). قاعده کلامی حسن و قبح عقلی. قم: دارالحدیث.
حلی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر (1413). کشف المراد. قم: موسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــ (1382). کشف المراد. قم: مؤسسة الإمام الصادق علیه السلام
ــــــــــ (1365). باب حادی عشر، تهران: موسسه مطالعات اسلامی.
حمصی رازی، محمود بن علی (1412). المنقذ من التقلید. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ربانی گلپایگانی، علی (1396). القواعد الکلامیه. قم: موسسه امام صادق، ط الخامسة.
ــــــــــ (1390). قواعد و روش‌های کلامی. قم: مرکز نشر هاجر.
ــــــــــ (1381). قاعدۀ لطف و وجوب امامت. مجله انتظار موعود، ش5، ص 111-132.
زمخشری، محمود بن عمر (1407). الکشاف عن الحقائق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل. بیروت: دارالکتب العربی.
سبحانی تبریزی، جعفر (1383). منشور جاوید. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
ــــــــــ (1370). حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سید مرتضی، علی بن حسین (1405). رسائل. قم:دار القرآن الکریم.
ــــــــــ (1411). الذخیره فی علم الکلام. قم: موسسه النشر الاسلامی.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1406). حقایق التاویل فی متشابه التنزیل. بیروت:دار الاضواء،
طباطبایی محمد حسین (1374). المیزان. ترجمه، سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
ــــــــــ (بی تا). ترجمه تفسیر مجمع البیان. تهران: فراهانى.
ــــــــــ (1412). جوامع الجامع. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.
طوسی، خواجه نصیر الدین (1407). تجرید الاعتقاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
طوسی، نصیر الدین، محمد بن محمد (1407). تجرید الإعتقاد. تهران: مکتب الإعلام الإسلامی.
ــــــــــ (1405). تلخیص المحصل. بیروت،دار الاضواء.
طوسی، محمد بن حسن (1420). فهرست. قم: مکتبه المحقق الطباطبایی.
ــــــــــ (1406). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد. بیروت: دارد الاضواء.
ــــــــــ (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت:دار احیاء التراث العربی.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب. بیروت:دار احیاء التراث العربی.
فرشچیان، رضا، جمالی زاده، احمد (1387). قاعدۀ لطف در کلام اسلامی. مجله پژوهش‌های اسلامی، ش 2، ص 175-191.
فلاحی اصل، حسین (1395). بررسی مقایسه‌ای حجیت قاعدۀ لطف از منظر ملا احمد نراقی و استاد جعفرسبحانی. پژوهشنامه مذاهب اسلامی، ش5، ص 129-142.
قاضی عبدالجبار (بی‌تا). المغنی فی ابواب التوحید و العدل. قاهره:دار المصریه.
قاضی عبد الجبار بن احمد همدانی (1426). تنزیه القرآن عن المطاعن. بیروت:دار النهضه الحدیثه.
قرشی، علی اکبر (1371). قاموس قرآن، تهران:دار الکتب الاسلامیه.
کاشانی، فتح الله (بی‌تا). منهج الصادقین. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مفید، محمد بن محمد (1414). النکت الاعتقادیه. بیروت:دار مفید.
ــــــــــ (1413). اوائل المقالات. قم: الموتمر العالمی لشیخ المفید.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. قم: دارالکتب اسلامی.
مجلسى، محمدباقر (1403). بحارالأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بیروت:دار احیاء التراث العربی.
مسعودی، محمدهاشم (1389). ماهیت و مبانی کلامی تکلیف. قم: بوستان کتاب.
نجاشی، احمد بن علی (1365). الرجال. قم: جامعه مدرسین.
نجفی مقدم، مهدی، سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم (1402). قاعدۀ لطف در کلام امامیه؛ تعریف، تقسیم و احکام. مجله کلام اسلامی، ش 127، ص53-82.
وکیلی، محمدحسن (1402). شرح تطبیقی کشف المراد. مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
یوسفیان، حسن (1395). کلام اسلامی شرحی بر کشف المراد. خداشناسی، قم: انتشارات حکمت اسلامی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 92 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 52 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب